Nefrologie
1. Acute Nierinsufficiëntie (ANI)
1.1 Definitie van ANI:
● ANI, of acute kidney injury, is een syndroom waarbij de nieren acuut
verminderen in functie door beschadiging.
● Belangrijkste nierfuncties: zuivering van bloed van afvalstoffen en behoud van
volumebalans.
● Klinisch teken: verminderde urineproductie (oligurie) of volledige stopzetting
(anurie). In sommige gevallen blijft urineproductie behouden of neemt zelfs
toe (polyurie), maar zuivering is onvolledig.
● Bij ernstig nierfalen, waar dialyse nodig is, spreken we van acuut nierfalen.
1.2 Verloop van ANI:
● Incidentie stijgt in ziekenhuisopnames, afhankelijk van behandelde
patiënttypes.
● Op gewone afdelingen 5-10%, chirurgische afdelingen (15-20%), intensive care
(meer dan 1 op 3).
● ANI is geassocieerd met verlengde opnameduur, toegenomen sterfterisico tot
ongeveer 10%.
● Bij patiënten die dialyse nodig hebben, loopt het mortaliteitsrisico op tot 50%.
● ANI komt vaak voor bij aandoeningen met op zichzelf al een hoog
sterfterisico, zoals sepsis.
● Verminderde nierfunctie heeft negatieve invloed op andere organen door
giftige afvalstoffen en vochtoverbelasting.
1.3 Definitie van ANI:
● ANI wordt gedefinieerd als een snelle achteruitgang van nierfunctie met
opstapeling van afvalstoffen en onvermogen om elektrolyten,
zuur-base-evenwicht en waterhomeostase te reguleren.
● Uniforme definitie is opgesteld gebaseerd op stijging van serum creatinine
en/of vermindering van urineproductie.
● Creatininegehalte kan vals verlaagd (bv. levercirrose) of vals verhoogd (bv.
rhabdomyolyse) zijn.
1.4 Verloop van ANI:
● Nieren hebben sterk herstelvermogen, herstelperiode kan dagen tot weken
duren.
● Diurese herneemt eerst, soms tot bovennormale waarden.
● Effectieve klaring herstelt in latere fase.
● Restschade blijft soms achter, en volledig herstel is niet gegarandeerd.
, ● Patiënten na ANI-episode moeten opvolging krijgen om evolutie naar
chronisch nierlijden te monitoren. Onderliggende chronische nierinsufficiëntie
is een risicofactor voor ANI.
1.3 Classificatie van Acute Nierinsufficiëntie (ANI)
1.3.1 Categorisering:
● ANI kan voorkomen in
verschillende graden van
ernst, en de criteria voor
verschillende categorieën
worden weergegeven in de
figuur.
● ANI bestaat uit zowel
verminderde klaring als
verminderde
urineproductie, en de
definitie gebruikt deze twee
criteria: stijging van serum
creatinine als
klaringmarker en daling van
urineproductie.
1.4 Oorzaken van ANI:
● ANI kan verschillende onderliggende oorzaken hebben, en deze worden op
basis van pathofysiologie onderverdeeld in drie groepen:
Pre-renale oorzaken: Oorzaken waarbij de oorzaak van ANI vóór de nier
ligt.
Echte renale aandoeningen: Oorzaken waarbij de oorzaak in de nier zelf
is gelegen.
Post-renale oorzaken: Oorzaken waarbij de oorzaak van verminderde
nierfunctie na de nieren ligt.
1.4.1 Pre-renaal:
Prerenale nierinsufficiëntie is een normale respons van de nieren op een situatie
waarin de doorbloeding van de nier onvoldoende is. Het kan optreden bij uitdroging
(hypovolemie), lage bloeddruk (hypotensie, bijvoorbeeld bij sepsis), of bij patiënten
met verminderde hartpompfunctie. In een reactie hierop probeert de nier
autoregulatie te handhaven, wat onder andere vasodilatatie en vasoconstrictie
omvat. Deze aanpassingen worden ook wel "autoregulatie" genoemd.
Bepaalde medicatie kan deze autoregulatie verstoren, wat leidt tot snellere
ontwikkeling van prerenale nierinsufficiëntie. Niet-steroïdale ontstekingsremmers
(NSAID's) en ACE-remmers zijn voorbeelden van medicijnen die deze autoregulatie
kunnen verstoren. Prerenale nierinsufficiëntie kan worden gecorrigeerd door de
1. Acute Nierinsufficiëntie (ANI)
1.1 Definitie van ANI:
● ANI, of acute kidney injury, is een syndroom waarbij de nieren acuut
verminderen in functie door beschadiging.
● Belangrijkste nierfuncties: zuivering van bloed van afvalstoffen en behoud van
volumebalans.
● Klinisch teken: verminderde urineproductie (oligurie) of volledige stopzetting
(anurie). In sommige gevallen blijft urineproductie behouden of neemt zelfs
toe (polyurie), maar zuivering is onvolledig.
● Bij ernstig nierfalen, waar dialyse nodig is, spreken we van acuut nierfalen.
1.2 Verloop van ANI:
● Incidentie stijgt in ziekenhuisopnames, afhankelijk van behandelde
patiënttypes.
● Op gewone afdelingen 5-10%, chirurgische afdelingen (15-20%), intensive care
(meer dan 1 op 3).
● ANI is geassocieerd met verlengde opnameduur, toegenomen sterfterisico tot
ongeveer 10%.
● Bij patiënten die dialyse nodig hebben, loopt het mortaliteitsrisico op tot 50%.
● ANI komt vaak voor bij aandoeningen met op zichzelf al een hoog
sterfterisico, zoals sepsis.
● Verminderde nierfunctie heeft negatieve invloed op andere organen door
giftige afvalstoffen en vochtoverbelasting.
1.3 Definitie van ANI:
● ANI wordt gedefinieerd als een snelle achteruitgang van nierfunctie met
opstapeling van afvalstoffen en onvermogen om elektrolyten,
zuur-base-evenwicht en waterhomeostase te reguleren.
● Uniforme definitie is opgesteld gebaseerd op stijging van serum creatinine
en/of vermindering van urineproductie.
● Creatininegehalte kan vals verlaagd (bv. levercirrose) of vals verhoogd (bv.
rhabdomyolyse) zijn.
1.4 Verloop van ANI:
● Nieren hebben sterk herstelvermogen, herstelperiode kan dagen tot weken
duren.
● Diurese herneemt eerst, soms tot bovennormale waarden.
● Effectieve klaring herstelt in latere fase.
● Restschade blijft soms achter, en volledig herstel is niet gegarandeerd.
, ● Patiënten na ANI-episode moeten opvolging krijgen om evolutie naar
chronisch nierlijden te monitoren. Onderliggende chronische nierinsufficiëntie
is een risicofactor voor ANI.
1.3 Classificatie van Acute Nierinsufficiëntie (ANI)
1.3.1 Categorisering:
● ANI kan voorkomen in
verschillende graden van
ernst, en de criteria voor
verschillende categorieën
worden weergegeven in de
figuur.
● ANI bestaat uit zowel
verminderde klaring als
verminderde
urineproductie, en de
definitie gebruikt deze twee
criteria: stijging van serum
creatinine als
klaringmarker en daling van
urineproductie.
1.4 Oorzaken van ANI:
● ANI kan verschillende onderliggende oorzaken hebben, en deze worden op
basis van pathofysiologie onderverdeeld in drie groepen:
Pre-renale oorzaken: Oorzaken waarbij de oorzaak van ANI vóór de nier
ligt.
Echte renale aandoeningen: Oorzaken waarbij de oorzaak in de nier zelf
is gelegen.
Post-renale oorzaken: Oorzaken waarbij de oorzaak van verminderde
nierfunctie na de nieren ligt.
1.4.1 Pre-renaal:
Prerenale nierinsufficiëntie is een normale respons van de nieren op een situatie
waarin de doorbloeding van de nier onvoldoende is. Het kan optreden bij uitdroging
(hypovolemie), lage bloeddruk (hypotensie, bijvoorbeeld bij sepsis), of bij patiënten
met verminderde hartpompfunctie. In een reactie hierop probeert de nier
autoregulatie te handhaven, wat onder andere vasodilatatie en vasoconstrictie
omvat. Deze aanpassingen worden ook wel "autoregulatie" genoemd.
Bepaalde medicatie kan deze autoregulatie verstoren, wat leidt tot snellere
ontwikkeling van prerenale nierinsufficiëntie. Niet-steroïdale ontstekingsremmers
(NSAID's) en ACE-remmers zijn voorbeelden van medicijnen die deze autoregulatie
kunnen verstoren. Prerenale nierinsufficiëntie kan worden gecorrigeerd door de
