Pathologie
1. Basisbegrippen binnen de pathologie
1.1 Definitie van gezondheid en ziekte
Gezondheid = een conditie van volledig lichamelijk, mentaal en sociaal welbevinden
EN niet slechts de afwezigheid van ziekte
Lichamelijk kunnen aantonen
→ Griep, kanker, bronchitis
= fysiek uiten, oorzaak psychisch
→ Maagzweer door stress, fibromyalgie, CVS
→ Sociaal isolement
→ Depressie, anorexia, bipolariteit
Wat is pathologie?
Verstoring van de homeostase (=evenwicht/balans) op celniveau, weefselniveau of
hoger
Pathologie = Grieks: “leer van het leiden”
= Ziekteleer
= Wetenschap betreffende de veranderingen van normen en functies van het zieke
menselijke lichaam
,1.2 Belangrijke begrippen binnen de pathologie
Basisbegrippen van de ziekteleer
Ziekte Syndroom
Uit zich door bepaalde symptomen Compilatie van signalen en symptomen
- Vb virale rhinitis uit zich door lopende door karakteristiek zijn voor een bepaalde
neus aandoening of toestand
- Symptoom: - Vb chronisch vermoeidheidsyndroom
• Objectief verschijnsel (feiten)
• OF subjectieve klachten (mening)
Hoop symptomen samen zien, maar men
Als we de oorzaak kennen kan niet verklaren wat de specifieke
oorzaak is
Fysiopathologie Fysiologische processen die met een bepaalde ziekte
gepaard gaan
Anatomopathologie Afwijkingen vd vorm en structuur vh lichaam door de ziekte
Epidemiologie Studie vh voorkomen van ziekten in de bevolking
Etiologie Oorzaak van de ziekte
Pathogenese Onderliggende mechanismen die resulteren in die
symptomen en klachten vd patiënt
Symptomatologie De omschrijving vd symptomen die een ziekte met zich
meebrengt
Prognose Verwachtingen van verloop van ziekte
Profylaxe/ preventief Behandeling om een ziekte te voorkomen
Complicatie Een ziekte of afwijking bij iemand die al een andere ziekte
heeft. Deze hebben vaak een ongunstige invloed op de
prognose
Acuut Ziekte die plots ontstaat en kort duurt
Chronisch Een ziekte die langzaam en minder heftig begint en maanden
of jaren duurt
Terminaal Ongeneeslijke ziekte waaraan de patiënt binnen enkele
maanden zal overlijden
≠ palliatief (= verzachtend → gericht op welzijn)
Remissie Een periode waarin de symptomen van een ziekte (tijdelijk)
verminderen
Exacerbatie Een periode waarin de symptomen van een ziekte (tijdelijk) in
alle hevigheid terugkomen
Recidief/ terugval Wanneer een ziekte weken of maanden na herstel weer de
kop opsteekt
Restverschijnselen Geen compleet herstel na een ziekte
,1.2.1 Epidemiologische factoren (=voorkomen van)
Incidentie Prevalentie
Aantal nieuwe ziektegevallen in een Aantal personen die een bepaalde ziekte
bepaalde populatiegroep per jaar hebben in een bepaalde populatiegroep
op een bepaald tijdstip
𝐴𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑛𝑖𝑒𝑢𝑤𝑒 𝑔𝑒𝑣𝑎𝑙𝑙𝑒𝑛 𝐴𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑔𝑒𝑣𝑎𝑙𝑙𝑒𝑛
= = × 100
𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙𝑒 𝑝𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑒 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙𝑒 𝑝𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑒
HIV heeft een stijgende prevalentie en een dalende incidentie
Voorkennis: Mensen met HIV blijven steeds langer leven.
Mensen met HIV kunnen nu medicatie nemen waardoor ze het virus niet
meer kunnen overdragen.
1.2.2 Oorzaak van ziekte
Etiologie
= etiologie: oorzaken vs risicofactoren
OORZAKEN
• = predisponerende factoren
• Onderverdeling volgens endogene (binnenin → mutatie) en exogene (buitenaf →
virus, roken) oorzaken
• Onderverdeling is enkel theoretisch, in praktijk is een ziekte meestal een
combinatie van factoren = multifactorieel
o Covid: oorzaak → coronavirus
risicofactor → zwak immuunsysteem, ouderen
, Iatrogene ziekten
• = ziekte veroorzaakt door medisch onderzoek of behandeling
• Vb: Softenon drama jaren ‘60
Idiopatische ziekten
• = zonder duidelijke aanwijsbare oorzaakù
RISICOFACTOR of PRECIPITERENDE FACTOR
• = uitlokkende factor
• Factor die het risico op het krijgen van een aandoening bij een bepaald individu
vergroot
• Wijst een “hoog risico” aan voor het ontwikkelen van een ziekte
• Mogelijkse voorbeelden: roken, hoge leeftijd, UV-blootstelling, geslacht, erfelijke
factoren, voedingstekorten
Levensstijlgebonden risicofactoren
Voedingstekorten/teveel als risicofactor
1.2.3 Mortaliteit en morbiditeit
Basisbegrippen van de ziekteleer
Morbiditeit Het aantal personen in een bepaalde populatiegroep per jaar die
lijden aan de gevolgen van een bepaalde ziekte
Mortaliteit Het aantal personen in een populatiegroep per jaar die sterven aan
de gevolgen van een bepaalde ziekte
Overleving Het percentage patiënten met een bepaalde ziekte dat nog in leven is
1,3 of jaar na diagnose
1. Basisbegrippen binnen de pathologie
1.1 Definitie van gezondheid en ziekte
Gezondheid = een conditie van volledig lichamelijk, mentaal en sociaal welbevinden
EN niet slechts de afwezigheid van ziekte
Lichamelijk kunnen aantonen
→ Griep, kanker, bronchitis
= fysiek uiten, oorzaak psychisch
→ Maagzweer door stress, fibromyalgie, CVS
→ Sociaal isolement
→ Depressie, anorexia, bipolariteit
Wat is pathologie?
Verstoring van de homeostase (=evenwicht/balans) op celniveau, weefselniveau of
hoger
Pathologie = Grieks: “leer van het leiden”
= Ziekteleer
= Wetenschap betreffende de veranderingen van normen en functies van het zieke
menselijke lichaam
,1.2 Belangrijke begrippen binnen de pathologie
Basisbegrippen van de ziekteleer
Ziekte Syndroom
Uit zich door bepaalde symptomen Compilatie van signalen en symptomen
- Vb virale rhinitis uit zich door lopende door karakteristiek zijn voor een bepaalde
neus aandoening of toestand
- Symptoom: - Vb chronisch vermoeidheidsyndroom
• Objectief verschijnsel (feiten)
• OF subjectieve klachten (mening)
Hoop symptomen samen zien, maar men
Als we de oorzaak kennen kan niet verklaren wat de specifieke
oorzaak is
Fysiopathologie Fysiologische processen die met een bepaalde ziekte
gepaard gaan
Anatomopathologie Afwijkingen vd vorm en structuur vh lichaam door de ziekte
Epidemiologie Studie vh voorkomen van ziekten in de bevolking
Etiologie Oorzaak van de ziekte
Pathogenese Onderliggende mechanismen die resulteren in die
symptomen en klachten vd patiënt
Symptomatologie De omschrijving vd symptomen die een ziekte met zich
meebrengt
Prognose Verwachtingen van verloop van ziekte
Profylaxe/ preventief Behandeling om een ziekte te voorkomen
Complicatie Een ziekte of afwijking bij iemand die al een andere ziekte
heeft. Deze hebben vaak een ongunstige invloed op de
prognose
Acuut Ziekte die plots ontstaat en kort duurt
Chronisch Een ziekte die langzaam en minder heftig begint en maanden
of jaren duurt
Terminaal Ongeneeslijke ziekte waaraan de patiënt binnen enkele
maanden zal overlijden
≠ palliatief (= verzachtend → gericht op welzijn)
Remissie Een periode waarin de symptomen van een ziekte (tijdelijk)
verminderen
Exacerbatie Een periode waarin de symptomen van een ziekte (tijdelijk) in
alle hevigheid terugkomen
Recidief/ terugval Wanneer een ziekte weken of maanden na herstel weer de
kop opsteekt
Restverschijnselen Geen compleet herstel na een ziekte
,1.2.1 Epidemiologische factoren (=voorkomen van)
Incidentie Prevalentie
Aantal nieuwe ziektegevallen in een Aantal personen die een bepaalde ziekte
bepaalde populatiegroep per jaar hebben in een bepaalde populatiegroep
op een bepaald tijdstip
𝐴𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑛𝑖𝑒𝑢𝑤𝑒 𝑔𝑒𝑣𝑎𝑙𝑙𝑒𝑛 𝐴𝑎𝑛𝑡𝑎𝑙 𝑔𝑒𝑣𝑎𝑙𝑙𝑒𝑛
= = × 100
𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙𝑒 𝑝𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑒 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙𝑒 𝑝𝑜𝑝𝑢𝑙𝑎𝑡𝑖𝑒
HIV heeft een stijgende prevalentie en een dalende incidentie
Voorkennis: Mensen met HIV blijven steeds langer leven.
Mensen met HIV kunnen nu medicatie nemen waardoor ze het virus niet
meer kunnen overdragen.
1.2.2 Oorzaak van ziekte
Etiologie
= etiologie: oorzaken vs risicofactoren
OORZAKEN
• = predisponerende factoren
• Onderverdeling volgens endogene (binnenin → mutatie) en exogene (buitenaf →
virus, roken) oorzaken
• Onderverdeling is enkel theoretisch, in praktijk is een ziekte meestal een
combinatie van factoren = multifactorieel
o Covid: oorzaak → coronavirus
risicofactor → zwak immuunsysteem, ouderen
, Iatrogene ziekten
• = ziekte veroorzaakt door medisch onderzoek of behandeling
• Vb: Softenon drama jaren ‘60
Idiopatische ziekten
• = zonder duidelijke aanwijsbare oorzaakù
RISICOFACTOR of PRECIPITERENDE FACTOR
• = uitlokkende factor
• Factor die het risico op het krijgen van een aandoening bij een bepaald individu
vergroot
• Wijst een “hoog risico” aan voor het ontwikkelen van een ziekte
• Mogelijkse voorbeelden: roken, hoge leeftijd, UV-blootstelling, geslacht, erfelijke
factoren, voedingstekorten
Levensstijlgebonden risicofactoren
Voedingstekorten/teveel als risicofactor
1.2.3 Mortaliteit en morbiditeit
Basisbegrippen van de ziekteleer
Morbiditeit Het aantal personen in een bepaalde populatiegroep per jaar die
lijden aan de gevolgen van een bepaalde ziekte
Mortaliteit Het aantal personen in een populatiegroep per jaar die sterven aan
de gevolgen van een bepaalde ziekte
Overleving Het percentage patiënten met een bepaalde ziekte dat nog in leven is
1,3 of jaar na diagnose
