Algemene psychologie
Hoofdstuk 1: inleiding, kennismaking met de psychologie
Het begrip ‘psychologie’
Psychologie: De wetenschappelijke studie van het gedrag en de
mentale activiteiten (mentale processen) van een individu.
= menswetenschap
Letterlijk: leer van de geest
Wat is psychologie niet?
1. Pseudopsychologie
- vaak te goeder trouw (de persoon gelooft er echt in), maar
niet wetenschappelijk
Bv: handenlezen, tenenlezen, horoscopen, …
2. Achterhaalde methoden en pseudopsychologen
= worden wetenschappelijk gepresenteerd, ondanks
tegenindicaties
of
= wetenschappelijke methoden die niet correct worden gebruikt
of door mensen die er niet toe zijn opgeleid
Bv: frenologie (schedel), fysiognomie, grafologie (handschrift),
…
3. Intuïtieve mensenkennis
- Niet noodzakelijk slecht, maar wel feilbaar
! Een psycholoog mag niet vergeten zijn hart te gebruiken, zijn
intuïtie
Gevolg: Psychologen kunnen er vaak naast zitten
Functieleer: de studie van de menselijke functies
denken, waarnemen, geheugen,
motivatie, emoties, fantaseren,…
Algemene psychologie: bestuderen van algemene processen en
niet van het afwijkende.
- Hoe de psychologie in het algemeen verloopt
Bv: geen stoornissen, fobieën,…
1
,1.3 Geschiedenis van de psychologie
1.3.1 Verre voorgeschiedenis
Psychologie = zo oud als de mens zelf
a) Oudheid
Wat? De filosofie hield zich bezig met psychologische kwesties
- Wetenschappelijker en systematischer
- Filosofie dacht na over alles
Bv: wiskunde, Goden, geneeskunde,…
b) Middeleeuwen
Wat? Weinig filosofie (en dus weinig psychologische thema’s)
Waarom? Mensen geloofden meer in God en alle antwoorden
zouden in de Bijbel staan.
Gevolg: mensen stellen alles minder in vraag
→ Stel God niet teveel in vraag
→ ‘Je moet niet teveel nadenken want alle antwoorden vind je
in de bijbel!’
1.3.2 Meer directe voorgeschiedenis
c) Verlichting
1. Humanisme
= Filosofiestroming die de mens centraal laat staan
Bekende humanisten
Thomas More, Vives, Erasmus,…
Maar ook!
Descartes
Wie? rationalist en humanist
Wat?
Geloofde Plato heel hard, de enige manier om uit de grot te
ontsnappen = denken (ratio)
- Via denken kan je de werkelijkheid zien
- Denken (ratio) = goed
1 probleem: er zitten veel fouten in ons denken, we zijn ooit
eens een verkeerd pad ingeslagen in ons denken
2
,Oplossing? Alles overboord gooien qua kennis en twijfelen aan
alles
Bv: Geef ik nu les of hallucineer ik misschien? → Duivel
1 ding wist hij wel zeker
Ging naar zijn slaapkamer, sloot alles en ging op zijn bed liggen
+ ging denken (rationalist)
Gevonden, realisatie: Ik ben aan het denken, dus ik ben aan
het bestaan ‘Ik denk dus ik
ben’
Maar stel dat hij zich vergist? Als je niet bestaat, kan je je
niet vergissen
Conclusie: 1 zekerheid
gevolg: andere dingen aan koppelen
→ ik ben een mens
Maar waarom ben ik dan geen dier?
Ik heb een verstand en een dier niet.
≠ De mens is Res cogitans – res extensa (geest en lichaam)
een dier enkel lichaam
2. empirisme
= Een filosoof moet zien, het waarnemen
! Wat je kan waarnemen = daar kan je zeker van zijn
Hoe doe je kennis op?
Ga naar buiten, pas de ondervinding toe
Bv: Zie, voel, doe, experimenteer
Bekende empiristen
1. Locke
2. Bacon “Kennis is macht”
3. Mill
Denken vertroebelt de waarneming
Uitleg: Op het moment dat je denkt = subjectief
Gevolg: geen realiteit meer, we vergissen ons dan
Locke
= Tabula rasa
3
, = onbeschreven blad bij geboorte (geen kennis, ervaringen,
persoonlijkheid, …)
→ Doorheen je leven doe je ervaringen op
ER MOET EEN WETENSCHAP OPGEBOUWD WORDEN
Gevolg: Impulsen vanuit de natuurwetenschappen
- Nieuwe ontdekkingen zorgen voor nieuwe vragen
Impulsen vanuit de natuurwetenschappen
- Nieuwe ontdekkingen zorgen voor nieuwe vragen
Psychofysica: een fysica voor de geest
Wat is het doel?
Wetten ontdekken en formules opstellen om het menselijk
gedrag te voorspellen.
Het lukte!
Bv: wet van Weber
1.3.3 Psychologie als wetenschap van het bewustzijn
Wilhelm Wundt
= de geestelijke vader van de psychologie
- Eerste laboratorium voor wetenschappelijke psychologie (in
Leipzig)
- In 1879: geboortejaar psychologie - (examenvraag)
- Vooral studie van de waarneming
Stromingen uit de bewustzijnspsychologie
1. Structuralisme
2. Functionalisme
! Ze bestaan niet meer, ze zijn geëvolueerd tot moderne
stromingen
1. Structuralisme of experimentele bewustzijnspsychologie
4
Hoofdstuk 1: inleiding, kennismaking met de psychologie
Het begrip ‘psychologie’
Psychologie: De wetenschappelijke studie van het gedrag en de
mentale activiteiten (mentale processen) van een individu.
= menswetenschap
Letterlijk: leer van de geest
Wat is psychologie niet?
1. Pseudopsychologie
- vaak te goeder trouw (de persoon gelooft er echt in), maar
niet wetenschappelijk
Bv: handenlezen, tenenlezen, horoscopen, …
2. Achterhaalde methoden en pseudopsychologen
= worden wetenschappelijk gepresenteerd, ondanks
tegenindicaties
of
= wetenschappelijke methoden die niet correct worden gebruikt
of door mensen die er niet toe zijn opgeleid
Bv: frenologie (schedel), fysiognomie, grafologie (handschrift),
…
3. Intuïtieve mensenkennis
- Niet noodzakelijk slecht, maar wel feilbaar
! Een psycholoog mag niet vergeten zijn hart te gebruiken, zijn
intuïtie
Gevolg: Psychologen kunnen er vaak naast zitten
Functieleer: de studie van de menselijke functies
denken, waarnemen, geheugen,
motivatie, emoties, fantaseren,…
Algemene psychologie: bestuderen van algemene processen en
niet van het afwijkende.
- Hoe de psychologie in het algemeen verloopt
Bv: geen stoornissen, fobieën,…
1
,1.3 Geschiedenis van de psychologie
1.3.1 Verre voorgeschiedenis
Psychologie = zo oud als de mens zelf
a) Oudheid
Wat? De filosofie hield zich bezig met psychologische kwesties
- Wetenschappelijker en systematischer
- Filosofie dacht na over alles
Bv: wiskunde, Goden, geneeskunde,…
b) Middeleeuwen
Wat? Weinig filosofie (en dus weinig psychologische thema’s)
Waarom? Mensen geloofden meer in God en alle antwoorden
zouden in de Bijbel staan.
Gevolg: mensen stellen alles minder in vraag
→ Stel God niet teveel in vraag
→ ‘Je moet niet teveel nadenken want alle antwoorden vind je
in de bijbel!’
1.3.2 Meer directe voorgeschiedenis
c) Verlichting
1. Humanisme
= Filosofiestroming die de mens centraal laat staan
Bekende humanisten
Thomas More, Vives, Erasmus,…
Maar ook!
Descartes
Wie? rationalist en humanist
Wat?
Geloofde Plato heel hard, de enige manier om uit de grot te
ontsnappen = denken (ratio)
- Via denken kan je de werkelijkheid zien
- Denken (ratio) = goed
1 probleem: er zitten veel fouten in ons denken, we zijn ooit
eens een verkeerd pad ingeslagen in ons denken
2
,Oplossing? Alles overboord gooien qua kennis en twijfelen aan
alles
Bv: Geef ik nu les of hallucineer ik misschien? → Duivel
1 ding wist hij wel zeker
Ging naar zijn slaapkamer, sloot alles en ging op zijn bed liggen
+ ging denken (rationalist)
Gevonden, realisatie: Ik ben aan het denken, dus ik ben aan
het bestaan ‘Ik denk dus ik
ben’
Maar stel dat hij zich vergist? Als je niet bestaat, kan je je
niet vergissen
Conclusie: 1 zekerheid
gevolg: andere dingen aan koppelen
→ ik ben een mens
Maar waarom ben ik dan geen dier?
Ik heb een verstand en een dier niet.
≠ De mens is Res cogitans – res extensa (geest en lichaam)
een dier enkel lichaam
2. empirisme
= Een filosoof moet zien, het waarnemen
! Wat je kan waarnemen = daar kan je zeker van zijn
Hoe doe je kennis op?
Ga naar buiten, pas de ondervinding toe
Bv: Zie, voel, doe, experimenteer
Bekende empiristen
1. Locke
2. Bacon “Kennis is macht”
3. Mill
Denken vertroebelt de waarneming
Uitleg: Op het moment dat je denkt = subjectief
Gevolg: geen realiteit meer, we vergissen ons dan
Locke
= Tabula rasa
3
, = onbeschreven blad bij geboorte (geen kennis, ervaringen,
persoonlijkheid, …)
→ Doorheen je leven doe je ervaringen op
ER MOET EEN WETENSCHAP OPGEBOUWD WORDEN
Gevolg: Impulsen vanuit de natuurwetenschappen
- Nieuwe ontdekkingen zorgen voor nieuwe vragen
Impulsen vanuit de natuurwetenschappen
- Nieuwe ontdekkingen zorgen voor nieuwe vragen
Psychofysica: een fysica voor de geest
Wat is het doel?
Wetten ontdekken en formules opstellen om het menselijk
gedrag te voorspellen.
Het lukte!
Bv: wet van Weber
1.3.3 Psychologie als wetenschap van het bewustzijn
Wilhelm Wundt
= de geestelijke vader van de psychologie
- Eerste laboratorium voor wetenschappelijke psychologie (in
Leipzig)
- In 1879: geboortejaar psychologie - (examenvraag)
- Vooral studie van de waarneming
Stromingen uit de bewustzijnspsychologie
1. Structuralisme
2. Functionalisme
! Ze bestaan niet meer, ze zijn geëvolueerd tot moderne
stromingen
1. Structuralisme of experimentele bewustzijnspsychologie
4
