DEEL 3: KLIMAAT: OORZAKEN
OORZAKEN VAN KLIMAATVERANNDERING
1. Natuurlijke oorzaken
2. Menselijke oorzaken
NATUURLIJKE OORZAKEN
WEER EN KLIMAAT
Weer = De toestand van de troposfeer op een bepaald moment (ogenblikkelijk) en voor een bepaalde plaats.
Om dit te beschrijven gebruiken we weerselementen: regen, zonneschijn, sneeuw, wind...
Klimaat = gemiddelde weer over een periode 30 jaar, veel neerslag, rukwinden, hittegolven. Probleem:
opwarming van de aarde.
Veranderingen in het klimaat kunnen we bestuderen, berekenen maar niet meten.
Om klimaat te begrijpen -> klimaatsysteem begrijpen! (Complex systeem)
KLIMAATSYSTEEM
Klimaatsysteem: Klimaatsysteem is het ingewikkelde systeem van dampkring, oceanen, waterkringloop, ijs en
sneeuw, het aardoppervlak en levensprocessen, met alle wisselwerkingen daartussen.
Voorbeeld klimaatsysteem:
Water uit oceaan gaat verdampen als het warm is. Zo worden er wolken gevormd en zal waterdamp omgezet
worden in regen en terug in oceaan terugkomen.
1
, Klimaatsysteem bestaat uit verschillen componenten:
o Aarde en aardoppervlak
o Oceanen
o IJsplekken, gletsjers
o Waterkringloop
o Klimaatsysteem ontvangt energie van zon
De ene component is oorzaak van de andere -> tussen componenten is er interactie, ze beïnvloeden
elkaar
Zon = motor van systeem -> geeft energie
Factoren waardoor klimaatsysteem kan veranderen:
o Zon: Energie van de zon kan systeem doen veranderen.
o Aarde: mate waarin de aarde de straling van zon gaat reflecteren/ absorberen.
o Gassen: zijn aanwezig in atmosfeer: broeikasgassen bepalend voor klimaatsysteem en
temperatuur.
-> Factoren kunnen zowel menselijke als natuurlijke oorsprong hebben.
2 systemen:
o Systeem zonder stralingsforcering: Hoeveelheid straling die binnenkomt is gelijk aan die naar
buiten gaat. De gemiddelde temperatuur op aarde zal vrij constant blijven
o Systeem met forcering: Hoeveelheid straling die binnenkomt is niet gelijk aan de straling die naar
buiten gaat. De gemiddelde wereldtemperatuur van het klimaatsysteem gaat veranderen ->
KLIMAATSVERANDERING
Afkoeling: meer straling naar buiten dan dat binnen gaat.
Opwarming: meer straling binnen dan buiten gaat.
2
, WAT ZIJN BROEIKASGASSEN?
Een deken om de aarde
Natuurlijk en menselijk broeikaseffect
De atmosfeer laat slechts een klein deel van de gassen door dat de aarde bereiken. Aarde zet deze stralen om
naar ultraviolet stralen.
Broeikaseffect is veranderlijk en NOODZAKELIJK! -> gassen zijn deken over de aarde zodat de warmte
vastgehouden wordt. Zonder broeikasgassen zou het hier veel kouder zijn.
MAAR: verhoogde / versterkte/ menselijke broeikaseffect ( = te veel broeikasgassen aanwezig is in
atmosfeer) is schadelijk / probleem.
DE BELANGRIJKSTE BROEIKASGASSEN
Belangrijke broeikasgassen: Ozon, waterdamp, methaan, Co2 & lachgas
Ozon
Beschermt tegen schadelijke uv-straling
2 soorten (verschil in lagen)
o Troposferische ozon (is schadelijk)
o Stratosferische ozon (hebben we nodig)
3
OORZAKEN VAN KLIMAATVERANNDERING
1. Natuurlijke oorzaken
2. Menselijke oorzaken
NATUURLIJKE OORZAKEN
WEER EN KLIMAAT
Weer = De toestand van de troposfeer op een bepaald moment (ogenblikkelijk) en voor een bepaalde plaats.
Om dit te beschrijven gebruiken we weerselementen: regen, zonneschijn, sneeuw, wind...
Klimaat = gemiddelde weer over een periode 30 jaar, veel neerslag, rukwinden, hittegolven. Probleem:
opwarming van de aarde.
Veranderingen in het klimaat kunnen we bestuderen, berekenen maar niet meten.
Om klimaat te begrijpen -> klimaatsysteem begrijpen! (Complex systeem)
KLIMAATSYSTEEM
Klimaatsysteem: Klimaatsysteem is het ingewikkelde systeem van dampkring, oceanen, waterkringloop, ijs en
sneeuw, het aardoppervlak en levensprocessen, met alle wisselwerkingen daartussen.
Voorbeeld klimaatsysteem:
Water uit oceaan gaat verdampen als het warm is. Zo worden er wolken gevormd en zal waterdamp omgezet
worden in regen en terug in oceaan terugkomen.
1
, Klimaatsysteem bestaat uit verschillen componenten:
o Aarde en aardoppervlak
o Oceanen
o IJsplekken, gletsjers
o Waterkringloop
o Klimaatsysteem ontvangt energie van zon
De ene component is oorzaak van de andere -> tussen componenten is er interactie, ze beïnvloeden
elkaar
Zon = motor van systeem -> geeft energie
Factoren waardoor klimaatsysteem kan veranderen:
o Zon: Energie van de zon kan systeem doen veranderen.
o Aarde: mate waarin de aarde de straling van zon gaat reflecteren/ absorberen.
o Gassen: zijn aanwezig in atmosfeer: broeikasgassen bepalend voor klimaatsysteem en
temperatuur.
-> Factoren kunnen zowel menselijke als natuurlijke oorsprong hebben.
2 systemen:
o Systeem zonder stralingsforcering: Hoeveelheid straling die binnenkomt is gelijk aan die naar
buiten gaat. De gemiddelde temperatuur op aarde zal vrij constant blijven
o Systeem met forcering: Hoeveelheid straling die binnenkomt is niet gelijk aan de straling die naar
buiten gaat. De gemiddelde wereldtemperatuur van het klimaatsysteem gaat veranderen ->
KLIMAATSVERANDERING
Afkoeling: meer straling naar buiten dan dat binnen gaat.
Opwarming: meer straling binnen dan buiten gaat.
2
, WAT ZIJN BROEIKASGASSEN?
Een deken om de aarde
Natuurlijk en menselijk broeikaseffect
De atmosfeer laat slechts een klein deel van de gassen door dat de aarde bereiken. Aarde zet deze stralen om
naar ultraviolet stralen.
Broeikaseffect is veranderlijk en NOODZAKELIJK! -> gassen zijn deken over de aarde zodat de warmte
vastgehouden wordt. Zonder broeikasgassen zou het hier veel kouder zijn.
MAAR: verhoogde / versterkte/ menselijke broeikaseffect ( = te veel broeikasgassen aanwezig is in
atmosfeer) is schadelijk / probleem.
DE BELANGRIJKSTE BROEIKASGASSEN
Belangrijke broeikasgassen: Ozon, waterdamp, methaan, Co2 & lachgas
Ozon
Beschermt tegen schadelijke uv-straling
2 soorten (verschil in lagen)
o Troposferische ozon (is schadelijk)
o Stratosferische ozon (hebben we nodig)
3
