Basiskinesitherapie: theorie
Deel 1: inleiding tot het kinesitherapeutische handelen
kinesitherapeut is een expert in:
- bewegend functioneren
- disfunctioneren
aanpak van gezondheidsprobleem volgens systelatisch process:
= methodische handelen
1. verwijzing en aanmelding
→ voorafgaand: consultering van arts = voert medische onderzoek uit
→ indien nodig, verwijzing naar kine met mogelijks volgende gegevens:
1. Gestelde medische diagnose
2. Achtergrondinformatie over de patiënt. Het betreft informatie over andere
aandoeningen (comorbiditeit), voorgaande behandelingen, voorgaande
onderzoeken.
3. Door de kinesitherapeut uit te voeren onderzoek/ behandeling
4. Aantal en frequentie van behandelingen
5. Informatie over de medische beeldvorming of overige medische informatie
→ kinesitherapeut doorloopt een systematisch proces waarin hij door vragen,
waarnemen en functietests het gezondheidsprobleem van de patiënt in kaart
probeert te brengen
noodzakelijk, want eenzelfde medische diagnose bij verschillende personen
aanleiding kan geven tot verschillende functionele stoornissen en verschillende
behandelbare grootheden ( onmogelijk 1 standaardbehandeling per medische
diagnose)
Fysieke symptomen (subjectieve bevindingen) en tekens (objectieve bevindingen)
vormen onderdeel van het klachtenpatroon van de patiënt
klachtenbeeld wordt immers multifactorieel (= door meer dan 1 factor) bepaald
→ Zo kunnen pijnbeleving en pijngedrag een grote rol spelen
Bij klinisch onderzoek, dient een aantal voorzorgsmaatregelen te nemen om
onderzoek optimaal te laten verlopen. Voorbeelden van voorzorgsmaatregelen:
1. Informeer de patiënt over het hoe + waarom van het onderzoek.
2. Wees bereid om te luisteren naar de informatie die de patiënt geeft
3. Benader iedereen respectvol!
4. Zorg voor een aangename onderzoeksruimte. Let bv. op een aangename
omgevings- en vloertemperatuur, een duidelijke kleedruimte en een
afzonderlijke plaats waar het onderzoek wordt uitgevoerd (privacy..)
5. Zorg voor symmetrische verlichting om de invloed van schaduwen op
standsafwijkingen te vermijden
6. Zorg voor een degelijke apparatuur (onderzoeksbank, meetapparatuur)
,2. basisonderzoek = eerste oriënterende deel
= voorlopig inventariserend onderzoek met zo beperkt mogelijk aantal functietests
→ noodzakelijk om een 1e inschatting te maken over gestoorde functiemechanisme
Men tracht de reactiviteit van de laesie (= letsel) of stoornis en de causaliteit (=
oorzakelijkheid) ervan grotendeels vast te stellen
⇒ Hieronder verstaan we:
- verschijningsvorm waarin een bepaalde laesie/stoornis zich manifesteert op
het moment van het onderzoek
- De reactiviteit van de aandoening wordt gekarakteriseerd door de activiteit
van het ziekteproces
Elke laesie/stoornis van de kinesiologische eenheid kent binnen zijn
pathofysiologische manifestatie (= uiting als een ziek gewricht) verschillende
verschijningsvormen. De gradatie van de laesie/stoornis is hiervoor verantwoordelijk
Het is echter niet altijd zo dat een hoog-reactieve laesie/stoornis synoniem is met
een recente of acute laesie/stoornis.
- Enerzijds kan een aandoening lange tijd in het eerste stadium verkeren om
later pas werkelijk hoog-reactief te worden
- Anderzijds kan een recente laesie/stoornis een lage reactiviteit bezitten
→ causaliteit analyseren door zoeken naar eventuele discrepanties tussen de
belasting enerzijds + de belastbaarheid anderzijds ( informatie hierover wordt in
belangrijke mate geput uit de anamnese)
A. anamnese = vraaggesprek
- algemeen
- specieel
- aanvullen
B. inspectie = systematisch observeren
- algemeen
- regionaal
C. korte palpatie
D. basisfunctie onderzoek
- actief
- passief
- weerstand
,3. toegevoegd onderzoek = gericht onderzoek
Doel = voorlopig gestelde hypothese uit het BO te bevestigen of ontkennen
Anderzijds stelt het onderzoeker in staat stoornissen te detecteren die als zodanig
nog niet in het basisonderzoek werden herkend
bijkomende testen die kunnen voorkomen (niet gelimiteerde lijst):
- Spier(kracht)tests: De spierkracht objectief weergeven adhv schaal van
Lowett (0 tot 5, 0 = ontbreken van spierkracht is + 5 = aanwezigheid van
spierkracht tegen maximale weerstand tegen de zwaartekracht)
- Spierlengtetests: Tonische spieren hebben een bepaald pathofysiologisch
reactiepatroon: die spieren hebben neiging te verkorten + worden hypertoon
→ Deze verkortingen kunnen worden opgespoord via lengtetests
- Neurologische tests: Zowel het perifeer zenuwstelsel als het centraal
zenuwstelsel kunnen op een specifieke manier getest worden
- Ligamentaire tests: Met een ligamentaire test gaat men de integriteit en
gevoeligheid van een ligament na (vb: adhv een tractie/translatie onderzoek)
- Goniometrisch onderzoek: In dit deel worden de visueel waargenomen
tekorten of laxiteit in het /a/ en /p/ onderzoek in objectieve waarden omgezet
- palpatie
- specifieke cardiorespiratoire functietests
A. bovenstaande zijn functietests ⇒ testresultaat correct interpreteren is een
goede kennis van de asymptomatische of gezonde werking noodzakelijk!
B. medische informatie
→ nagaan wat de impact is van een aandoening op het dagelijkse
functioneren (dit doet men veelal aan de hand van vragenlijsten)
4. kinesitherapeutische evaluatie
⇒ verkregen informatie gerangschikt (obv ICF) en geïnterpreteerd ( dient men een
gezondheidsprofiel voor op te stellen en zich hierbij afvragen: ‘kan men als
kinesitherapeut aan dit gezondheidsprofiel verhelpen’)
5. behandelplan
indicatie is voor kinesitherapeutische interventie? ja= kine stelt behandelplan op met:
- specifieke behandeldoelen
- middelen selecteren om doelen te bereiken
6. behandeling + inhoud + evolutie
bij behandeling:
- inhoud genoteerd = inzicht krijgen in gehanteerde behandelvorm
- evolutie van klachten genoteerd ( voorkeur adhv meetinstrumenten)
→ wordt duidelijk of er evolutie in behandeling gebracht werd + voldoende variatie
was in behandelschema
, 7. eindevaluatie
= beknopte + duidelijke samenvatting gemaakt van de patiëntencasus, met
vermelding van het beginbilan, behandelplan en eindbilan
8. afsluiting met verwijsbrief
kine verzendt verwijzende arts een verwijsbrief met gegevens:
1. enkele verwijsgegevens: welke patiënt, welke medische diagnose gesteld,
hoeveel keer + hoeveel maal per … werd de patiënt behandeld
2. het beginbilan (kinesitherapeutische werkdiagnose), een overzicht van het
behandelplan en het eindbilan van de patiënt
3. Slotzin, waarin het beëindigen van de therapie of de noodzaak tot
verderzetting gedocumenteerd en beargumenteerd wordt
Deel 2: Osteokinematische aspecten + terminologie ( benaming bewegingen +
gewrichtsvormen)
1. De Anatomische Positie/ 0°-stand/ nulstand
= uitgangspositie om bewegingen, assen en vlakken correct te benoemen
→ lichaam bevindt zich in een verticale positie met het hoofd rechtop, de voeten plat
op grond + licht uit elkaar, armen hangen langs lichaam met handpalmen naar voor
2. Aspecten van het lichaam
- anterior of ventraal verwijzen naar de voorzijde van het lichaam
- posterior of dorsaal duiden op de achterzijde lichaam
- palmaire zijde van hand is zijde van handpalm
- Mediaal en lateraal worden gebruikt tov middenlijn van het lichaam
- ulnaire zijde is de pinkzijde en de radiale zijde is de duimzijde
- Superior, craniaal en cephalic → bovenste gedeelte van het lichaam
- inferior en caudaal → onderste gedeelte
- Proximaal en distaal →onderlinge relaties ter hoogte van de ledematen
3. Vlakken en Assen
mediaal-laterale as = latero-laterale, frontale as, horizontale as, breedte-as
voor-achterwaartse as = dorso-ventrale, anterieur-posterieure, sagittale, mediane as
verticale as = longitudinale, cranio-caudale as, lengte-as
Deel 1: inleiding tot het kinesitherapeutische handelen
kinesitherapeut is een expert in:
- bewegend functioneren
- disfunctioneren
aanpak van gezondheidsprobleem volgens systelatisch process:
= methodische handelen
1. verwijzing en aanmelding
→ voorafgaand: consultering van arts = voert medische onderzoek uit
→ indien nodig, verwijzing naar kine met mogelijks volgende gegevens:
1. Gestelde medische diagnose
2. Achtergrondinformatie over de patiënt. Het betreft informatie over andere
aandoeningen (comorbiditeit), voorgaande behandelingen, voorgaande
onderzoeken.
3. Door de kinesitherapeut uit te voeren onderzoek/ behandeling
4. Aantal en frequentie van behandelingen
5. Informatie over de medische beeldvorming of overige medische informatie
→ kinesitherapeut doorloopt een systematisch proces waarin hij door vragen,
waarnemen en functietests het gezondheidsprobleem van de patiënt in kaart
probeert te brengen
noodzakelijk, want eenzelfde medische diagnose bij verschillende personen
aanleiding kan geven tot verschillende functionele stoornissen en verschillende
behandelbare grootheden ( onmogelijk 1 standaardbehandeling per medische
diagnose)
Fysieke symptomen (subjectieve bevindingen) en tekens (objectieve bevindingen)
vormen onderdeel van het klachtenpatroon van de patiënt
klachtenbeeld wordt immers multifactorieel (= door meer dan 1 factor) bepaald
→ Zo kunnen pijnbeleving en pijngedrag een grote rol spelen
Bij klinisch onderzoek, dient een aantal voorzorgsmaatregelen te nemen om
onderzoek optimaal te laten verlopen. Voorbeelden van voorzorgsmaatregelen:
1. Informeer de patiënt over het hoe + waarom van het onderzoek.
2. Wees bereid om te luisteren naar de informatie die de patiënt geeft
3. Benader iedereen respectvol!
4. Zorg voor een aangename onderzoeksruimte. Let bv. op een aangename
omgevings- en vloertemperatuur, een duidelijke kleedruimte en een
afzonderlijke plaats waar het onderzoek wordt uitgevoerd (privacy..)
5. Zorg voor symmetrische verlichting om de invloed van schaduwen op
standsafwijkingen te vermijden
6. Zorg voor een degelijke apparatuur (onderzoeksbank, meetapparatuur)
,2. basisonderzoek = eerste oriënterende deel
= voorlopig inventariserend onderzoek met zo beperkt mogelijk aantal functietests
→ noodzakelijk om een 1e inschatting te maken over gestoorde functiemechanisme
Men tracht de reactiviteit van de laesie (= letsel) of stoornis en de causaliteit (=
oorzakelijkheid) ervan grotendeels vast te stellen
⇒ Hieronder verstaan we:
- verschijningsvorm waarin een bepaalde laesie/stoornis zich manifesteert op
het moment van het onderzoek
- De reactiviteit van de aandoening wordt gekarakteriseerd door de activiteit
van het ziekteproces
Elke laesie/stoornis van de kinesiologische eenheid kent binnen zijn
pathofysiologische manifestatie (= uiting als een ziek gewricht) verschillende
verschijningsvormen. De gradatie van de laesie/stoornis is hiervoor verantwoordelijk
Het is echter niet altijd zo dat een hoog-reactieve laesie/stoornis synoniem is met
een recente of acute laesie/stoornis.
- Enerzijds kan een aandoening lange tijd in het eerste stadium verkeren om
later pas werkelijk hoog-reactief te worden
- Anderzijds kan een recente laesie/stoornis een lage reactiviteit bezitten
→ causaliteit analyseren door zoeken naar eventuele discrepanties tussen de
belasting enerzijds + de belastbaarheid anderzijds ( informatie hierover wordt in
belangrijke mate geput uit de anamnese)
A. anamnese = vraaggesprek
- algemeen
- specieel
- aanvullen
B. inspectie = systematisch observeren
- algemeen
- regionaal
C. korte palpatie
D. basisfunctie onderzoek
- actief
- passief
- weerstand
,3. toegevoegd onderzoek = gericht onderzoek
Doel = voorlopig gestelde hypothese uit het BO te bevestigen of ontkennen
Anderzijds stelt het onderzoeker in staat stoornissen te detecteren die als zodanig
nog niet in het basisonderzoek werden herkend
bijkomende testen die kunnen voorkomen (niet gelimiteerde lijst):
- Spier(kracht)tests: De spierkracht objectief weergeven adhv schaal van
Lowett (0 tot 5, 0 = ontbreken van spierkracht is + 5 = aanwezigheid van
spierkracht tegen maximale weerstand tegen de zwaartekracht)
- Spierlengtetests: Tonische spieren hebben een bepaald pathofysiologisch
reactiepatroon: die spieren hebben neiging te verkorten + worden hypertoon
→ Deze verkortingen kunnen worden opgespoord via lengtetests
- Neurologische tests: Zowel het perifeer zenuwstelsel als het centraal
zenuwstelsel kunnen op een specifieke manier getest worden
- Ligamentaire tests: Met een ligamentaire test gaat men de integriteit en
gevoeligheid van een ligament na (vb: adhv een tractie/translatie onderzoek)
- Goniometrisch onderzoek: In dit deel worden de visueel waargenomen
tekorten of laxiteit in het /a/ en /p/ onderzoek in objectieve waarden omgezet
- palpatie
- specifieke cardiorespiratoire functietests
A. bovenstaande zijn functietests ⇒ testresultaat correct interpreteren is een
goede kennis van de asymptomatische of gezonde werking noodzakelijk!
B. medische informatie
→ nagaan wat de impact is van een aandoening op het dagelijkse
functioneren (dit doet men veelal aan de hand van vragenlijsten)
4. kinesitherapeutische evaluatie
⇒ verkregen informatie gerangschikt (obv ICF) en geïnterpreteerd ( dient men een
gezondheidsprofiel voor op te stellen en zich hierbij afvragen: ‘kan men als
kinesitherapeut aan dit gezondheidsprofiel verhelpen’)
5. behandelplan
indicatie is voor kinesitherapeutische interventie? ja= kine stelt behandelplan op met:
- specifieke behandeldoelen
- middelen selecteren om doelen te bereiken
6. behandeling + inhoud + evolutie
bij behandeling:
- inhoud genoteerd = inzicht krijgen in gehanteerde behandelvorm
- evolutie van klachten genoteerd ( voorkeur adhv meetinstrumenten)
→ wordt duidelijk of er evolutie in behandeling gebracht werd + voldoende variatie
was in behandelschema
, 7. eindevaluatie
= beknopte + duidelijke samenvatting gemaakt van de patiëntencasus, met
vermelding van het beginbilan, behandelplan en eindbilan
8. afsluiting met verwijsbrief
kine verzendt verwijzende arts een verwijsbrief met gegevens:
1. enkele verwijsgegevens: welke patiënt, welke medische diagnose gesteld,
hoeveel keer + hoeveel maal per … werd de patiënt behandeld
2. het beginbilan (kinesitherapeutische werkdiagnose), een overzicht van het
behandelplan en het eindbilan van de patiënt
3. Slotzin, waarin het beëindigen van de therapie of de noodzaak tot
verderzetting gedocumenteerd en beargumenteerd wordt
Deel 2: Osteokinematische aspecten + terminologie ( benaming bewegingen +
gewrichtsvormen)
1. De Anatomische Positie/ 0°-stand/ nulstand
= uitgangspositie om bewegingen, assen en vlakken correct te benoemen
→ lichaam bevindt zich in een verticale positie met het hoofd rechtop, de voeten plat
op grond + licht uit elkaar, armen hangen langs lichaam met handpalmen naar voor
2. Aspecten van het lichaam
- anterior of ventraal verwijzen naar de voorzijde van het lichaam
- posterior of dorsaal duiden op de achterzijde lichaam
- palmaire zijde van hand is zijde van handpalm
- Mediaal en lateraal worden gebruikt tov middenlijn van het lichaam
- ulnaire zijde is de pinkzijde en de radiale zijde is de duimzijde
- Superior, craniaal en cephalic → bovenste gedeelte van het lichaam
- inferior en caudaal → onderste gedeelte
- Proximaal en distaal →onderlinge relaties ter hoogte van de ledematen
3. Vlakken en Assen
mediaal-laterale as = latero-laterale, frontale as, horizontale as, breedte-as
voor-achterwaartse as = dorso-ventrale, anterieur-posterieure, sagittale, mediane as
verticale as = longitudinale, cranio-caudale as, lengte-as
