Inhoud
DEEL I: ALGEMENE BEGRIPPEN VAN HET VERMOGENSRECHT ............................................................... 2
1. VERMOGENSRECHTEN: PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RECHTEN ................................................ 2
2. BIJZONDERE KENMERKEN VAN ZAKELIJKE RECHTEN .................................................................. 3
2.1 BESCHERMING TEGEN INSOLVABILITEIT ............................................................................. 3
2.2 VOLGRECHT ......................................................................................................................... 3
2.3 SPECIALITEITSBEGINSEL ....................................................................................................... 3
2.4 EENHEID............................................................................................................................... 3
2.5 ZAKELIJKE SUBROGATIE ....................................................................................................... 3
3. ZAKELIJKE EN PERSOONLIJKE RECHTSVORDERINGEN ................................................................. 3
4. DE VERMOGENSLEER................................................................................................................... 4
5. ONDERSCHEID DER GOEDEREN ................................................................................................... 4
DEEL II: OVEREENKOMSTEN INZAKE OVERDRACHT VAN EIGENDOM................................................. 6
1. OMSCHRIJVING, INHOUD EN BESCHERMING VAN HET EIGENDOMSRECHT - BURENHINDER ... 6
2. MEDE-EIGENDOM EN ONVERDEELDHEID - APPARTEMENTSMEDE-EIGENDOM ........................ 7
2.1 MEDE-EIGENDOM EN ONVERDEELDHEID ........................................................................... 7
2.2 APPARTEMENTSMEDE-EIGENDOM ..................................................................................... 9
3. WETTELIJKE WIJZEN VAN EIGENDOMSVERKRIJGING ................................................................ 10
3.1 NATREKKING ...................................................................................................................... 10
3.2 VERKRIJGENDE VERJARING................................................................................................ 11
DEEL III: OVEREENKOMSTEN INZAKE GEBRUIK EN GENOT VAN EEN GOED ..................................... 12
1. ERFDIENSTBAARHEDEN ............................................................................................................. 12
2. RECHT VAN VRUCHTGEBRUIK ................................................................................................... 13
3. RECHT VAN ERFPACHT .............................................................................................................. 15
4. RECHT VAN OPSTAL ................................................................................................................... 17
DEEL IV: ZAKELIJKE ZEKERHEDEN ...................................................................................................... 20
1. VOORRECHTEN .......................................................................................................................... 20
2. HYPOTHEKEN ............................................................................................................................. 21
Samenvatting goederenrecht
,DEEL I: ALGEMENE BEGRIPPEN VAN HET VERMOGENSRECHT
1. VERMOGENSRECHTEN: PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RECHTEN
Vermogensrechten:
- Zakelijke rechten = persoon kan aanspraak maken op goed of zaak
o Erfdienstbaarheid
o Vruchtgebruik
o Eigendomsrecht
- Persoonlijke rechten = ter bescherming van persoonlijkheid individu
o Bv. recht op vermogen, erfrecht, ruil, schuldvordering, familierecht, schadevergoeding
- Intellectuele rechten = ter bescherming van menselijke creativiteit
o Auteursrecht
o Octrooirecht
o Merken- en designrecht
ONDERSCHEID ZAKELIJKE RECHTEN & PERSOONLIJKE RECHTEN
Zakelijke rechten Persoonlijke rechten
Nadruk op Zaak Persoon
Verjaringstermijn 30 jaar (art. 2262 BW) 10 jaar (art. 2262bis BW)
Territoriale Plaats waar goed is gevestigd (art. Woonplaats van verweerder (art.
bevoegdheidsregeling 629 Ger.W) 624 Ger.W)
Publicatie Verplichte publicatie ~ Niet nodig
tegenwerpelijkheid
Nadruk: soms moeilijk te onderscheiden → oplossing = numerus clausus (lijst met zakelijke rechten)
- Externe dimensie = geen andere zakelijke rechten buiten de wet (dus in deze lijst) (art. 3.3 N
BW)
- Interne dimensie = eerbied voor de wezenskenmerken van de zakelijke rechten
➔ Weinig vrijheid in het zakelijkrecht
- Zelfstandige zakelijke rechten = kunnen op zichzelf bestaan zonder enige rechtstreekse band
met een ander recht
o Eigendom
o Mede-eigendom
o Erfdienstbaarheden
o Vruchtgebruik
o Erfpacht
o Opstal
- Zakelijke zekerheidsrechten = zijn onzelfstandige rechten omdat ze enkel kunnen bestaan als
bijkomend recht bij een ander (vorderings-) recht (te zorgen voor nakoming schuldvordering)
o Hypotheek: dient als zekerheid voor terugbetaling van een andere vordering (lening)
o Pand
o Voorrechten
Verjaringstermijn = de termijn waarbinnen je een bepaalde vordering moet stellen, wanneer deze
termijn is overschreden is dit niet meer mogelijk. (bv. nu worden aangereden en over 10 jaar een
schadevergoeding eisen is niet mogelijk omdat het verjaringstermijn van buitencontractuele
aansprakelijkheid 5 jaar is)
2
Samenvatting goederenrecht
, Territoriale bevoegdheidsverdeling = welke rechtbank territoriaal gezien bevoegd is
2. BIJZONDERE KENMERKEN VAN ZAKELIJKE RECHTEN
2.1 BESCHERMING TEGEN INSOLVABILITEIT
Art. 3.5 N BW: zakelijke zekerheidsrechten hebben recht van voorrang
Zelfstandige zakelijke rechten blijven buiten de boedel
2.2 VOLGRECHT
Art. 3.4 N BW: derde-verkrijger van een goed is van rechtswege gebonden door de zakelijke rechten
die op het goed rusten
Bv. Jan is eigenaar van een huis waarbij hij het vruchtgebruik aan zijn moeder heeft gegeven. Jan
verkoopt zijn huis aan Mieke, maar de moeder mag nog steeds in het huis wonen omdat het
vruchtgebruik mee wordt doorgegeven.
2.3 SPECIALITEITSBEGINSEL
Art. 3.8, §1 N BW: bepaald goed
Zakelijk recht kan enkel betrekking hebben op geïndividualiseerde zaken of juridische universaliteit
→ specifiek kunnen zeggen op welk goed je het zakelijk recht hebt
Bv. erfdienstbaarheid op DIT onroerend goed ; eigendom van handelszaak: van gebouw, voorraad,
inboedel, rekening courant,…
2.4 EENHEID
Art. 3.8, §2 N BW: zakelijk recht kan niet enkel op een inherent bestanddeel van goed (moet dus op
een autonoom vermogensbestanddeel)
Bv. vruchtgebruik op een auto, niet enkel op de motor van de auto
2.5 ZAKELIJKE SUBROGATIE
Art. 3.10 N BW: goederen in de plaats komen
= zaakvervanging = bepaald object komt in de plaats van het oorspronkelijke object omdat dit
oorspronkelijke object ‘verdwijnt’ (niet juist meer functioneren is al voldoende)
Uitzondering op specialiteitsbeginsel
Bv. boot brandt volledig uit waar jij eigenaar van bent. Via brandverzekering krijg je de waarde van de
boot terug. Het geld komt in de plaats van jouw boot
3. ZAKELIJKE EN PERSOONLIJKE RECHTSVORDERINGEN
Zakelijke rechtsvordering = vorderingen met als voorwerp de uitoefening, erkenning of verdediging in
rechte van een zakelijk recht
Bv. vordering tot betaling van een geldsom, vordering tot ontkenning van erfdienstbaarheid
Persoonlijke rechtsvorderingen = vorderingen waardoor men aanspraak maakt op een prestatie van
iemand om iets te geven, iets te doen of te laten
Bv. vordering tot echtscheiding, vordering tot alimentatie
3
Samenvatting goederenrecht
DEEL I: ALGEMENE BEGRIPPEN VAN HET VERMOGENSRECHT ............................................................... 2
1. VERMOGENSRECHTEN: PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RECHTEN ................................................ 2
2. BIJZONDERE KENMERKEN VAN ZAKELIJKE RECHTEN .................................................................. 3
2.1 BESCHERMING TEGEN INSOLVABILITEIT ............................................................................. 3
2.2 VOLGRECHT ......................................................................................................................... 3
2.3 SPECIALITEITSBEGINSEL ....................................................................................................... 3
2.4 EENHEID............................................................................................................................... 3
2.5 ZAKELIJKE SUBROGATIE ....................................................................................................... 3
3. ZAKELIJKE EN PERSOONLIJKE RECHTSVORDERINGEN ................................................................. 3
4. DE VERMOGENSLEER................................................................................................................... 4
5. ONDERSCHEID DER GOEDEREN ................................................................................................... 4
DEEL II: OVEREENKOMSTEN INZAKE OVERDRACHT VAN EIGENDOM................................................. 6
1. OMSCHRIJVING, INHOUD EN BESCHERMING VAN HET EIGENDOMSRECHT - BURENHINDER ... 6
2. MEDE-EIGENDOM EN ONVERDEELDHEID - APPARTEMENTSMEDE-EIGENDOM ........................ 7
2.1 MEDE-EIGENDOM EN ONVERDEELDHEID ........................................................................... 7
2.2 APPARTEMENTSMEDE-EIGENDOM ..................................................................................... 9
3. WETTELIJKE WIJZEN VAN EIGENDOMSVERKRIJGING ................................................................ 10
3.1 NATREKKING ...................................................................................................................... 10
3.2 VERKRIJGENDE VERJARING................................................................................................ 11
DEEL III: OVEREENKOMSTEN INZAKE GEBRUIK EN GENOT VAN EEN GOED ..................................... 12
1. ERFDIENSTBAARHEDEN ............................................................................................................. 12
2. RECHT VAN VRUCHTGEBRUIK ................................................................................................... 13
3. RECHT VAN ERFPACHT .............................................................................................................. 15
4. RECHT VAN OPSTAL ................................................................................................................... 17
DEEL IV: ZAKELIJKE ZEKERHEDEN ...................................................................................................... 20
1. VOORRECHTEN .......................................................................................................................... 20
2. HYPOTHEKEN ............................................................................................................................. 21
Samenvatting goederenrecht
,DEEL I: ALGEMENE BEGRIPPEN VAN HET VERMOGENSRECHT
1. VERMOGENSRECHTEN: PERSOONLIJKE EN ZAKELIJKE RECHTEN
Vermogensrechten:
- Zakelijke rechten = persoon kan aanspraak maken op goed of zaak
o Erfdienstbaarheid
o Vruchtgebruik
o Eigendomsrecht
- Persoonlijke rechten = ter bescherming van persoonlijkheid individu
o Bv. recht op vermogen, erfrecht, ruil, schuldvordering, familierecht, schadevergoeding
- Intellectuele rechten = ter bescherming van menselijke creativiteit
o Auteursrecht
o Octrooirecht
o Merken- en designrecht
ONDERSCHEID ZAKELIJKE RECHTEN & PERSOONLIJKE RECHTEN
Zakelijke rechten Persoonlijke rechten
Nadruk op Zaak Persoon
Verjaringstermijn 30 jaar (art. 2262 BW) 10 jaar (art. 2262bis BW)
Territoriale Plaats waar goed is gevestigd (art. Woonplaats van verweerder (art.
bevoegdheidsregeling 629 Ger.W) 624 Ger.W)
Publicatie Verplichte publicatie ~ Niet nodig
tegenwerpelijkheid
Nadruk: soms moeilijk te onderscheiden → oplossing = numerus clausus (lijst met zakelijke rechten)
- Externe dimensie = geen andere zakelijke rechten buiten de wet (dus in deze lijst) (art. 3.3 N
BW)
- Interne dimensie = eerbied voor de wezenskenmerken van de zakelijke rechten
➔ Weinig vrijheid in het zakelijkrecht
- Zelfstandige zakelijke rechten = kunnen op zichzelf bestaan zonder enige rechtstreekse band
met een ander recht
o Eigendom
o Mede-eigendom
o Erfdienstbaarheden
o Vruchtgebruik
o Erfpacht
o Opstal
- Zakelijke zekerheidsrechten = zijn onzelfstandige rechten omdat ze enkel kunnen bestaan als
bijkomend recht bij een ander (vorderings-) recht (te zorgen voor nakoming schuldvordering)
o Hypotheek: dient als zekerheid voor terugbetaling van een andere vordering (lening)
o Pand
o Voorrechten
Verjaringstermijn = de termijn waarbinnen je een bepaalde vordering moet stellen, wanneer deze
termijn is overschreden is dit niet meer mogelijk. (bv. nu worden aangereden en over 10 jaar een
schadevergoeding eisen is niet mogelijk omdat het verjaringstermijn van buitencontractuele
aansprakelijkheid 5 jaar is)
2
Samenvatting goederenrecht
, Territoriale bevoegdheidsverdeling = welke rechtbank territoriaal gezien bevoegd is
2. BIJZONDERE KENMERKEN VAN ZAKELIJKE RECHTEN
2.1 BESCHERMING TEGEN INSOLVABILITEIT
Art. 3.5 N BW: zakelijke zekerheidsrechten hebben recht van voorrang
Zelfstandige zakelijke rechten blijven buiten de boedel
2.2 VOLGRECHT
Art. 3.4 N BW: derde-verkrijger van een goed is van rechtswege gebonden door de zakelijke rechten
die op het goed rusten
Bv. Jan is eigenaar van een huis waarbij hij het vruchtgebruik aan zijn moeder heeft gegeven. Jan
verkoopt zijn huis aan Mieke, maar de moeder mag nog steeds in het huis wonen omdat het
vruchtgebruik mee wordt doorgegeven.
2.3 SPECIALITEITSBEGINSEL
Art. 3.8, §1 N BW: bepaald goed
Zakelijk recht kan enkel betrekking hebben op geïndividualiseerde zaken of juridische universaliteit
→ specifiek kunnen zeggen op welk goed je het zakelijk recht hebt
Bv. erfdienstbaarheid op DIT onroerend goed ; eigendom van handelszaak: van gebouw, voorraad,
inboedel, rekening courant,…
2.4 EENHEID
Art. 3.8, §2 N BW: zakelijk recht kan niet enkel op een inherent bestanddeel van goed (moet dus op
een autonoom vermogensbestanddeel)
Bv. vruchtgebruik op een auto, niet enkel op de motor van de auto
2.5 ZAKELIJKE SUBROGATIE
Art. 3.10 N BW: goederen in de plaats komen
= zaakvervanging = bepaald object komt in de plaats van het oorspronkelijke object omdat dit
oorspronkelijke object ‘verdwijnt’ (niet juist meer functioneren is al voldoende)
Uitzondering op specialiteitsbeginsel
Bv. boot brandt volledig uit waar jij eigenaar van bent. Via brandverzekering krijg je de waarde van de
boot terug. Het geld komt in de plaats van jouw boot
3. ZAKELIJKE EN PERSOONLIJKE RECHTSVORDERINGEN
Zakelijke rechtsvordering = vorderingen met als voorwerp de uitoefening, erkenning of verdediging in
rechte van een zakelijk recht
Bv. vordering tot betaling van een geldsom, vordering tot ontkenning van erfdienstbaarheid
Persoonlijke rechtsvorderingen = vorderingen waardoor men aanspraak maakt op een prestatie van
iemand om iets te geven, iets te doen of te laten
Bv. vordering tot echtscheiding, vordering tot alimentatie
3
Samenvatting goederenrecht
