PSYCHIATRIE EEN INLEIDING
MIEKE VERHAEGHE
INLEIDING: CASUSSEN
2A MARIE:
Tot een jaar geleden ging het best goed met Marie. Maar toen veranderde alles. Ze dacht dat
de mensen in haar omgeving slechte dingen over haar vertelden en achter haar rug roddelden.
Marie was ervan overtuigd dat de mensen haar bespioneerden en dat ze konden horen wat zij
dacht. Marie verloor haar enthousiasme in haar werk en gezin, trok zich terug in haar huis, en
bracht de tijd meestal alleen door. Marie werd zodanig in beslag genomen door haar
gedachten dat ze maaltijden oversloeg en haar persoonlijke hygiëne verwaarloosde. ’s Nachts
wanneer iedereen sliep, liep zij te ijsberen in huis. Marie hoorde stemmen hoewel er niemand
anders aanwezig was. Die stemmen zeiden haar wat zij moest doen of denken. Dit is al 6
maanden aan de hang.
Wat is er volgens jou aan de hand?
Psychoses, schizofrenie, bipolair, depressie, borderline
Wat zou de oorzaak hiervan kunnen zijn?
-‐ Persoonlijkheidsstoornis
-‐ Eenzaamheid
-‐ Aanhoudende stress
-‐ Genen
-‐ Bepaalde onverwerkte levensgebeurtenissen
-‐ Trauma (ervaringen)
-‐ Drugsgebruik
-‐ Laag zelfbeeld
Volgens DSM is de aandoening die Marie heeft schizofrenie, omdat de psychoses van lange
duur zijn.
Kenmerken:
-‐ Vertekende realiteit die voor hen realiteit is (psychoses)
-‐ Auditieve hallucinaties
Grafiek
Vaststelling: Er is een stijging van depressie vast te stellen bij jongeren.
Oorzaak:
-‐ Sociale media
-‐ Druk om te presteren neemt toe
-‐ Ideaalbeeld
-‐ Gezinsstructuur en gezinssituaties veranderen
-‐ Taboe verminderd (wordt meer bespreekbaar)
-‐ Faalangst
-‐ Medicatie
ð Oorzaak wordt bij de SL gelegd
,2 JAN:
De voorbije weken voelt JAN zich teneergeslagen. Hij wordt 's morgens wakker met een somber
en zwaarmoedig gevoel dat de hele dag blijft hangen. Hij beleeft geen vreugde aan de dingen
zoals anders het geval is. In feite lijkt het alsof niets hem plezier verschaft. Zelfs wanneer hij
leuke dingen meemaakt, lijken ze JAN niet blij te maken. De kleinste opdrachten lijken moeilijk
uitvoerbaar. Hij kan zich moeilijk concentreren. Hij heeft geen energie, is futloos en is niet in
staat om de dingen te doen die hij anders doet. En hoewel JAN zich moe voelt, kan hij 's nachts
niet slapen. JAN voelt zich waardeloos, bijzonder moedeloos en schuldig. De familie van JAN
heeft gemerkt dat hij geen eetlust meer heeft en vermagerd is. Hij zondert zich af en heeft
gewoon geen zin om te praten.
Wat is er volgens jou aan de hand?
Depressief, burn-‐out, in rouw
Wat zou de oorzaak hiervan kunnen zijn?
-‐ Levensgebeurtenissen ( jobverlies)
-‐ Stress (door werk)
-‐ Genen
-‐ Schoolmoeilijkheden
-‐ Seizoensgebonden depressie
-‐ Stressvolle thuissituatie
Volgens DSM is de aandoening die Jan heeft een ernstige depressie.
Kenmerken:
-‐ Vitale tekenen die wijzen op niet voldoende functioneren
-‐ Basiszaken die niet meer lukken
-‐ …
Psycholgen/psychiaters kunnen een diagnose stellen ze gaan hierbij letten op de kenmerken
maar ook op de duur van deze factoren.
Oorzaken:
De oorzaken van psychische aandoeningen kunnen vaak voor hetzelfde zijn. Er is niet altijd
een specifieke oorzaak. Er zijn biologische, sociale en psychologische zaken die hierbij een
rol kunnen spelen.
Grafiek
Vaststelling: doorheen de jaren kunnen we zien dat er meer ADHD wordt vastgesteld.
Mogelijke oorzaak:
-‐ Meer kennis
-‐ Minder taboe
-‐ Meer diagnose
-‐ Meer testen afgenomen
-‐ Meer herkennen van symptomen = meer diagnoses
-‐ Technologische vooruitgang (videospelletjes)
ð Oorzaak wordt gelegd bij het wordt gewoon meer vastgesteld.
,Oefening 2 stellingen:
-‐ “Een psychiatrische aandoening kan iedereen overkomen”
Ja, want niemand is er vrij van. Bepaalde aandoeningen zijn genetisch maar andere
situatiegebonden.
-‐ “Iedereen heeft evenveel kans om een psychiatrische aandoening te krijgen”
Nee, want iedereen gaat anders om met bepaalde ervaringen zoals: verdriet, stress,
trauma’s,… (draagkracht) Ook hebben andere genetische aanleg.
, DEEL 1: VOORKOMEN EN DETERMINANTEN VAN PSYCHISCHE PROBLEMEN
1) Het voorkomen van psychische problemen
Wat zijn psychische problemen/psychiatrische aandoeningen?
Vanaf wanneer zegt men dat iemand psychisch ziek is? Je kan pas spreken van een psychische
ziekte wanneer er een diagnose werd gesteld die hiervoor bevoegd is (psycholoog,
psychiater). De fasen daartussen zijn grijze zones.
Hoe kunnen we dit tellen?
Hoe weet men dat er x aantal mensen psychische problemen hebben?
= Officiële diagnoses worden geregistreerd en gaan naar Brussel. Maar heel veel mensen
durven de hulp niet zoeken waardoor er veel meer zijn die niet gediagnosticeerd zijn.
Er zijn gespecialiseerde studies met klinische psychologen en psychiaters (zoals ESEMED), die
zich verdiept in al deze gegevens waarbij ze onder andere:
-‐ Interviews afnemen bij mensen thuis
ð Het blijft een inschatting dus is geen volledig correct accuraat gegeven.
Begrippen:
Epidemiologie Een tak van de wetenschap die zich bezighoud met de studie van
voorkomen en verspreiding van ziektes in de bevolking.
Prevalentie Hoe vaak komt iets voor.
Vb: prevalentie van depressie,
• Periode gebonden prevalentie: een periode afbakenen en zien
hoeveel er toen waren
Vb: prevalentie van corona het afgelopen jaar?
• Lifetime prevalentie: hoe vaak hebben mensen iets in hun hele
leven
Incidentie Focussen op nieuwe gevallen van
Vb: nieuwe gevallen van corona vandaag
Etiologie Een studie naar de oorzaken van bepaalde aandoeningen
Psychiatrische Een stoornis klinkt heel negatief waardoor dit woord niet vaak gebruikt
stoornis wordt. Een mooier alternatief is psychiatrische aandoening.
MIEKE VERHAEGHE
INLEIDING: CASUSSEN
2A MARIE:
Tot een jaar geleden ging het best goed met Marie. Maar toen veranderde alles. Ze dacht dat
de mensen in haar omgeving slechte dingen over haar vertelden en achter haar rug roddelden.
Marie was ervan overtuigd dat de mensen haar bespioneerden en dat ze konden horen wat zij
dacht. Marie verloor haar enthousiasme in haar werk en gezin, trok zich terug in haar huis, en
bracht de tijd meestal alleen door. Marie werd zodanig in beslag genomen door haar
gedachten dat ze maaltijden oversloeg en haar persoonlijke hygiëne verwaarloosde. ’s Nachts
wanneer iedereen sliep, liep zij te ijsberen in huis. Marie hoorde stemmen hoewel er niemand
anders aanwezig was. Die stemmen zeiden haar wat zij moest doen of denken. Dit is al 6
maanden aan de hang.
Wat is er volgens jou aan de hand?
Psychoses, schizofrenie, bipolair, depressie, borderline
Wat zou de oorzaak hiervan kunnen zijn?
-‐ Persoonlijkheidsstoornis
-‐ Eenzaamheid
-‐ Aanhoudende stress
-‐ Genen
-‐ Bepaalde onverwerkte levensgebeurtenissen
-‐ Trauma (ervaringen)
-‐ Drugsgebruik
-‐ Laag zelfbeeld
Volgens DSM is de aandoening die Marie heeft schizofrenie, omdat de psychoses van lange
duur zijn.
Kenmerken:
-‐ Vertekende realiteit die voor hen realiteit is (psychoses)
-‐ Auditieve hallucinaties
Grafiek
Vaststelling: Er is een stijging van depressie vast te stellen bij jongeren.
Oorzaak:
-‐ Sociale media
-‐ Druk om te presteren neemt toe
-‐ Ideaalbeeld
-‐ Gezinsstructuur en gezinssituaties veranderen
-‐ Taboe verminderd (wordt meer bespreekbaar)
-‐ Faalangst
-‐ Medicatie
ð Oorzaak wordt bij de SL gelegd
,2 JAN:
De voorbije weken voelt JAN zich teneergeslagen. Hij wordt 's morgens wakker met een somber
en zwaarmoedig gevoel dat de hele dag blijft hangen. Hij beleeft geen vreugde aan de dingen
zoals anders het geval is. In feite lijkt het alsof niets hem plezier verschaft. Zelfs wanneer hij
leuke dingen meemaakt, lijken ze JAN niet blij te maken. De kleinste opdrachten lijken moeilijk
uitvoerbaar. Hij kan zich moeilijk concentreren. Hij heeft geen energie, is futloos en is niet in
staat om de dingen te doen die hij anders doet. En hoewel JAN zich moe voelt, kan hij 's nachts
niet slapen. JAN voelt zich waardeloos, bijzonder moedeloos en schuldig. De familie van JAN
heeft gemerkt dat hij geen eetlust meer heeft en vermagerd is. Hij zondert zich af en heeft
gewoon geen zin om te praten.
Wat is er volgens jou aan de hand?
Depressief, burn-‐out, in rouw
Wat zou de oorzaak hiervan kunnen zijn?
-‐ Levensgebeurtenissen ( jobverlies)
-‐ Stress (door werk)
-‐ Genen
-‐ Schoolmoeilijkheden
-‐ Seizoensgebonden depressie
-‐ Stressvolle thuissituatie
Volgens DSM is de aandoening die Jan heeft een ernstige depressie.
Kenmerken:
-‐ Vitale tekenen die wijzen op niet voldoende functioneren
-‐ Basiszaken die niet meer lukken
-‐ …
Psycholgen/psychiaters kunnen een diagnose stellen ze gaan hierbij letten op de kenmerken
maar ook op de duur van deze factoren.
Oorzaken:
De oorzaken van psychische aandoeningen kunnen vaak voor hetzelfde zijn. Er is niet altijd
een specifieke oorzaak. Er zijn biologische, sociale en psychologische zaken die hierbij een
rol kunnen spelen.
Grafiek
Vaststelling: doorheen de jaren kunnen we zien dat er meer ADHD wordt vastgesteld.
Mogelijke oorzaak:
-‐ Meer kennis
-‐ Minder taboe
-‐ Meer diagnose
-‐ Meer testen afgenomen
-‐ Meer herkennen van symptomen = meer diagnoses
-‐ Technologische vooruitgang (videospelletjes)
ð Oorzaak wordt gelegd bij het wordt gewoon meer vastgesteld.
,Oefening 2 stellingen:
-‐ “Een psychiatrische aandoening kan iedereen overkomen”
Ja, want niemand is er vrij van. Bepaalde aandoeningen zijn genetisch maar andere
situatiegebonden.
-‐ “Iedereen heeft evenveel kans om een psychiatrische aandoening te krijgen”
Nee, want iedereen gaat anders om met bepaalde ervaringen zoals: verdriet, stress,
trauma’s,… (draagkracht) Ook hebben andere genetische aanleg.
, DEEL 1: VOORKOMEN EN DETERMINANTEN VAN PSYCHISCHE PROBLEMEN
1) Het voorkomen van psychische problemen
Wat zijn psychische problemen/psychiatrische aandoeningen?
Vanaf wanneer zegt men dat iemand psychisch ziek is? Je kan pas spreken van een psychische
ziekte wanneer er een diagnose werd gesteld die hiervoor bevoegd is (psycholoog,
psychiater). De fasen daartussen zijn grijze zones.
Hoe kunnen we dit tellen?
Hoe weet men dat er x aantal mensen psychische problemen hebben?
= Officiële diagnoses worden geregistreerd en gaan naar Brussel. Maar heel veel mensen
durven de hulp niet zoeken waardoor er veel meer zijn die niet gediagnosticeerd zijn.
Er zijn gespecialiseerde studies met klinische psychologen en psychiaters (zoals ESEMED), die
zich verdiept in al deze gegevens waarbij ze onder andere:
-‐ Interviews afnemen bij mensen thuis
ð Het blijft een inschatting dus is geen volledig correct accuraat gegeven.
Begrippen:
Epidemiologie Een tak van de wetenschap die zich bezighoud met de studie van
voorkomen en verspreiding van ziektes in de bevolking.
Prevalentie Hoe vaak komt iets voor.
Vb: prevalentie van depressie,
• Periode gebonden prevalentie: een periode afbakenen en zien
hoeveel er toen waren
Vb: prevalentie van corona het afgelopen jaar?
• Lifetime prevalentie: hoe vaak hebben mensen iets in hun hele
leven
Incidentie Focussen op nieuwe gevallen van
Vb: nieuwe gevallen van corona vandaag
Etiologie Een studie naar de oorzaken van bepaalde aandoeningen
Psychiatrische Een stoornis klinkt heel negatief waardoor dit woord niet vaak gebruikt
stoornis wordt. Een mooier alternatief is psychiatrische aandoening.
