EXAMEN ENCYCLOPEDIE VAN DE COMWET AJ 2020-2021 EN 2021-2022
• Structuur
– Reproductievraag - ( /6) - (6 begrippen): Verduidelijk in maximum vijf lijnen
per begrip de volgende begrippen
– Grote reproductievraag - (/4) - met eventueel subvragen (max. 1 pagina)
– Inzichtsvraag - (/5) - bv. vergelijking tussen twee
concepten/theorieën/auteurs of aantonen dat je complexe materie begrijpt
(en kan illustreren) (max. 1 pagina)
– Abstract - (/5)- Binnen welk paradigma past het opgegeven abstract?
Beargumenteer jouw antwoord op maximaal 1 pagina. Maak gebruik van
begrippen zoals ontologie, epistemologie en axiologie (je hoeft deze
begrippen niet uit te leggen, wel toe te passen).
Dit document bevat een deel van de vragen van het examen in januari 2021 en het volledige
examen van januari 2022
2020-2021
Begrippen:
- Paradigma
o Antw: Een paradigma verwijst naar manieren van denken en theorievorming
die sterke gelijkenissen vertonen in termen van ontologische,
epistemologische en axiologische positionering met betrekking tot theorie en
onderzoek
- Retorische onderzoekstraditie
o Antw: Dit is één van de 7 onderzoekstradities die Robert T. Craig in de studie
van communicatie opmerkt. De traditie focust op retoriek of de kunde om in
een bepaalde situatie de mogelijke middelen te herkennen die kunnen helpen
om iemand te overtuigen of over te halen. Retoriek gaat dus over de kracht
om te overtuigen, te informeren en te inspireren. Deze onderzoekstraditie
bekijkt communicatie als de praktische kunst van het discours, van het
gesprek, van redevoering, van overtuiging.
Vraag 1 (op 4punten)
A. Beschrijf beknopt wat gatekeeping is
B. Bespreek op welke manier Kurt Lewin en ook David Manning White het concept
gatekeeping hebben vorm gegeven
C. Bespreek de verschillende 5 analyseniveaus waarop het gatekeeping proces
bestudeerd kan worden (levels of analysis)
Antwoord:
a) Het uitgangspunt van het gatekeeping proces is dat bepaalde informatie via channels
door bepaalde gates/poorten moet gaan alvorens het effectief in het nieuws komt en
dat die informatie gedurende dit proces kan veranderen. Zo kan ook verklaard
worden hoe het komt dat dezelfde gebeurtenis in verschillende mediakanalen op een
andere manier aan bod komt. Gatekeeping is een proces waarbij informatie wordt
, verzameld, gefilterd en verwerkt voor een publiek. Het begrip gatekeeping wordt
veel gebruikt in journalistieke studies. Die probeerden namelijk te verklaren waarom
bepaalde nieuwsitems wel werden gepubliceerd en waarom deze keuzes werden
gemaakt en op welke gronden (bv. nieuwswaardes).
b) Kurt Lewin was de eerste auteur die de gatekeeping metafoor gebruikte. Hij
verrichtte onderzoek naar de voedselgewoonten van mensen; voedselselectie
verloopt via kanalen, waarin in elke sectie voedsel kan worden afgewezen of
geaccepteerd. Kanalen worden dus opgedeeld in secties en voor elke sectie bevindt
zich een ‘gate’ die het verkeer in het kanaal reguleert (faciliteren of tegenwerken).
De eerste die Lewins werk vertaalde naar een mediacontext was David Manning
White. Hij deed etnografisch onderzoek naar de nieuwsselectiefactoren die werden
gebruikt door redacteurs bij het bepalen van een nieuwswaardige gebeurtenis. Zo
deed hij onderzoek bij een redacteur die hij “Mr. Gates” noemde. Deze bezorgde
White verslagen over hoe hij bepaalde wat wel en wat niet gepubliceerd werd in de
krant. White kwam tot de constatatie dat de beslissingen die “Mr Gates” nam op wel
heel subjectieve gronden waren gebaseerd.
c) De vijf analyseniveaus situeren zich op een continuüm dat varieert van het kijken
naar de micro-wereld tot het kijken naar de macro-wereld en alles daartussen. Deze
niveaus helpen het gatekeeping proces beter te begrijpen:
Het eerste niveau bestudeert het individu zelf (bv politieke attitude) - White
Het tweede niveau bekijkt de communicatie-routines. Hier hebben we het bv. over
deadlines, of nieuwswaarden (Galtung en Ruge)
Het organisatorische niveau bestudeert variabelen zoals de structuur van de
mediaorganisatie, patronen in media-eigendom.
Het sociaal-institutioneel niveau bekijkt de invloed van sociaal-institutionele actoren
(regering, reclame en belangengroepen).
Het laatste niveau is het niveau van de sociale systemen. Hier bestuderen we
kenmerken als ideologie en cultuur.
Vraag 2 (op 5punten)
De nudging theorie is een theorie die onderhevig is aan veel kritiek. Geef en verklaar voor elk
van de drie in de les geziene onderzoekparadigmas een element dat een onderzoeker binnen
dat paradigma vanuit zijn werkwijze en visie zou kunnen opwerpen als nadeel/kritiekpunt
van de nudging theorie.
Antwoord:
• Vanuit het kritisch paradigma:
– Bijvoorbeeld “nudging is onethisch”:
• Grijpt in tijdens keuzeproces,
• “Stuurt” vrijheid
– Weet keuzearchitect wel wat best is (bv. trap nemen voor beweging vs. lift
nemen om muziek te horen en te ont-stressen)?
– Kunnen we als maatschappij mensen wel gaan nudgen?
• Vanuit het interpretatief paradigma:
– Bijvoorbeeld “er wordt te weinig rekening gehouden met de context” van het
onderzoek
• Structuur
– Reproductievraag - ( /6) - (6 begrippen): Verduidelijk in maximum vijf lijnen
per begrip de volgende begrippen
– Grote reproductievraag - (/4) - met eventueel subvragen (max. 1 pagina)
– Inzichtsvraag - (/5) - bv. vergelijking tussen twee
concepten/theorieën/auteurs of aantonen dat je complexe materie begrijpt
(en kan illustreren) (max. 1 pagina)
– Abstract - (/5)- Binnen welk paradigma past het opgegeven abstract?
Beargumenteer jouw antwoord op maximaal 1 pagina. Maak gebruik van
begrippen zoals ontologie, epistemologie en axiologie (je hoeft deze
begrippen niet uit te leggen, wel toe te passen).
Dit document bevat een deel van de vragen van het examen in januari 2021 en het volledige
examen van januari 2022
2020-2021
Begrippen:
- Paradigma
o Antw: Een paradigma verwijst naar manieren van denken en theorievorming
die sterke gelijkenissen vertonen in termen van ontologische,
epistemologische en axiologische positionering met betrekking tot theorie en
onderzoek
- Retorische onderzoekstraditie
o Antw: Dit is één van de 7 onderzoekstradities die Robert T. Craig in de studie
van communicatie opmerkt. De traditie focust op retoriek of de kunde om in
een bepaalde situatie de mogelijke middelen te herkennen die kunnen helpen
om iemand te overtuigen of over te halen. Retoriek gaat dus over de kracht
om te overtuigen, te informeren en te inspireren. Deze onderzoekstraditie
bekijkt communicatie als de praktische kunst van het discours, van het
gesprek, van redevoering, van overtuiging.
Vraag 1 (op 4punten)
A. Beschrijf beknopt wat gatekeeping is
B. Bespreek op welke manier Kurt Lewin en ook David Manning White het concept
gatekeeping hebben vorm gegeven
C. Bespreek de verschillende 5 analyseniveaus waarop het gatekeeping proces
bestudeerd kan worden (levels of analysis)
Antwoord:
a) Het uitgangspunt van het gatekeeping proces is dat bepaalde informatie via channels
door bepaalde gates/poorten moet gaan alvorens het effectief in het nieuws komt en
dat die informatie gedurende dit proces kan veranderen. Zo kan ook verklaard
worden hoe het komt dat dezelfde gebeurtenis in verschillende mediakanalen op een
andere manier aan bod komt. Gatekeeping is een proces waarbij informatie wordt
, verzameld, gefilterd en verwerkt voor een publiek. Het begrip gatekeeping wordt
veel gebruikt in journalistieke studies. Die probeerden namelijk te verklaren waarom
bepaalde nieuwsitems wel werden gepubliceerd en waarom deze keuzes werden
gemaakt en op welke gronden (bv. nieuwswaardes).
b) Kurt Lewin was de eerste auteur die de gatekeeping metafoor gebruikte. Hij
verrichtte onderzoek naar de voedselgewoonten van mensen; voedselselectie
verloopt via kanalen, waarin in elke sectie voedsel kan worden afgewezen of
geaccepteerd. Kanalen worden dus opgedeeld in secties en voor elke sectie bevindt
zich een ‘gate’ die het verkeer in het kanaal reguleert (faciliteren of tegenwerken).
De eerste die Lewins werk vertaalde naar een mediacontext was David Manning
White. Hij deed etnografisch onderzoek naar de nieuwsselectiefactoren die werden
gebruikt door redacteurs bij het bepalen van een nieuwswaardige gebeurtenis. Zo
deed hij onderzoek bij een redacteur die hij “Mr. Gates” noemde. Deze bezorgde
White verslagen over hoe hij bepaalde wat wel en wat niet gepubliceerd werd in de
krant. White kwam tot de constatatie dat de beslissingen die “Mr Gates” nam op wel
heel subjectieve gronden waren gebaseerd.
c) De vijf analyseniveaus situeren zich op een continuüm dat varieert van het kijken
naar de micro-wereld tot het kijken naar de macro-wereld en alles daartussen. Deze
niveaus helpen het gatekeeping proces beter te begrijpen:
Het eerste niveau bestudeert het individu zelf (bv politieke attitude) - White
Het tweede niveau bekijkt de communicatie-routines. Hier hebben we het bv. over
deadlines, of nieuwswaarden (Galtung en Ruge)
Het organisatorische niveau bestudeert variabelen zoals de structuur van de
mediaorganisatie, patronen in media-eigendom.
Het sociaal-institutioneel niveau bekijkt de invloed van sociaal-institutionele actoren
(regering, reclame en belangengroepen).
Het laatste niveau is het niveau van de sociale systemen. Hier bestuderen we
kenmerken als ideologie en cultuur.
Vraag 2 (op 5punten)
De nudging theorie is een theorie die onderhevig is aan veel kritiek. Geef en verklaar voor elk
van de drie in de les geziene onderzoekparadigmas een element dat een onderzoeker binnen
dat paradigma vanuit zijn werkwijze en visie zou kunnen opwerpen als nadeel/kritiekpunt
van de nudging theorie.
Antwoord:
• Vanuit het kritisch paradigma:
– Bijvoorbeeld “nudging is onethisch”:
• Grijpt in tijdens keuzeproces,
• “Stuurt” vrijheid
– Weet keuzearchitect wel wat best is (bv. trap nemen voor beweging vs. lift
nemen om muziek te horen en te ont-stressen)?
– Kunnen we als maatschappij mensen wel gaan nudgen?
• Vanuit het interpretatief paradigma:
– Bijvoorbeeld “er wordt te weinig rekening gehouden met de context” van het
onderzoek
