Samenvatting Basisboekhouden en documenten I - Deel 1 t.e.m. 8

Basisboekhouden en
documenten I
1. Achtergrond en wettelijk kader
1.1 Wat is boekhouden?
Boekhouden is het volgens bepaalde regels houden van
aantekeningen van feiten van financiële aard die zich in de
bedrijfshuishoudingen voordoen.
Hierdoor wordt de boekhouding een middel van
informatieverschaffing- en verwerking. (= Accounting)
1. Het object waarvan we de verrichtingen moeten registreren
(=de huishouding).
= Het geheel van mensen en middelen die een bepaald
gemeenschappelijk kenmerk hebben.
De voornaamste huishoudingen zijn:
 De gezinshuishoudingen: Stellen hun arbeidsprestaties ter
beschikking, daaruit verwerven ze een inkomen waarmee ze
dan hun consumptiepatroon kunnen dekken.
 De bedrijfshuishoudingen: Gericht op het verwezenlijken
van goederen en diensten die door andere huishoudingen
gevraagd worden.
 De overheidshuishouding: Neemt de taak op om een
maatschappelijke organisatie te bepalen waarbinnen anderen
huishoudingen werkzaam zijn.
2. Het voorwerp van de boekhouding.
= Aantekeningen houden van feiten van financiële aard die in
een huishouding voorkomen.
Voorbeelden: aankopen van goederen of diensten bij anderen,
sluiten van arbeidscontracten met personeel, …
3. Het doel van de registratie
= Informatieverschaffing
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen:
a. Algemeen of financieel boekhouden
Het verzamelen, verwerken en verstrekken van informatie aan
derden, over de financiële toestand van de onderneming en
over de door de onderneming behaalde resultaten.


1

, b. Beleids- of analytisch boekhouden
Het verzamelen, verwerken en verstrekken van informatie aan
de onderneming zelf. Dit omvat meestal meer dan wat de
algemene boekhouding geeft.
1.2 Een kort geschiedkundig overzicht
Grondlegger van het boekhouden is Luca Pacioli (Italië). Hier vond
men de eerste sporen van een systematische studie van een
georganiseerd boekhoudsysteem.
1.3 Wie zijn de informatievragers?
Er komen veel instanties of entiteiten tussen gedurende het
ondernemingsproces. Deze moeten beslissingen nemen over hun
relatie met de onderneming, en zullen daarvoor informatie vragen.
Opsomming van de belangrijkste informatievragers,
stakeholders van een onderneming:
 Aandeelhouders van de onderneming
Zij hebben aan de onderneming eigen vermogen verschaft en
verwachten uiteraard verslag over de wijze waarop de leiding
dit heeft besteed.
 Leidinggevenden
Enerzijds moeten zij regelmatig algemene rapportering
ontvangen die hen toelaat deze informatie te fileren die ze als
‘agent’ moeten afleggen aan de aandeelhouders.
Anderzijds wensen zij deze informatie die hen toelaat om het
beleid van de onderneming te voeren.
 Schuldeisers uit levering van goederen en diensten
Leveranciers zijn uiteraard geïnteresseerd in de kans dat de
onderneming haar verplichtingen voldoet
 Schuldeisers (andere)
De banken en andere instellingen die de onderneming
financiële middelen op lange duur geven. Zij wensen
informatie te ontvangen die hen toelaat het risico in te
schatten dat de onderneming niet in staat is om de ontvangen
gelden terug te betalen.
 Klanten van de onderneming
Prijs/kwaliteit of continuïteit
 Personeel
Personeel levert prestaties aan de onderneming tegen
overeengekomen bezoldiging. Zij engageren zich ook en
verwachten kennis over de gang van zaken en vooral de
continuïteit van de onderneming oftewel de werkzekerheid.
2

,  Overheden en andere regulerende instanties
De belastingadministratie wenst met zekerheid de belasting te
kunnen vaststellen.
De RSZ wenst zekerheid over de sociale bijdragen.
 Concurrenten
Zijn geïnteresseerd in informatie over concurrerende
ondernemingen.
 Beleggingsvennootschappen, beursvennootschappen,
wisselagenten, financiële analisten, …
Hebben dezelfde behoefte als de aandeelhouders. Zij willen de
juiste informatie kunnen doorgeven aan hun klanten of
beslissingen nemen over de aandelen die ze in eigen
portefeuille houden.
 Milieubewegingen, …
Volgen ook ondernemingen op en wensen informatie over de
wijze waarop de onderneming meewerkt aan hun actiepunten.
1.4 De Jaarrekening, een antwoord aan de
informatievragers
Een onderneming is verplicht om één keer per jaar (boekjaar) een
rapport op te stellen enerzijds met een opsomming van alle (1)
bezittingen en rechten, (2) verplichtingen en eigen middelen
en anderzijds met een overzicht van wat de onderneming het
afgelopen jaar met de geïnvesteerde middelen heeft gedaan.
Dit rapport noemen we de jaarrekening.
In de balans zal de onderneming tonen wat de bezittingen en
rechten zijn van de onderneming, naast haar verplichtingen en eigen
middelen.
In de resultatenrekening zal de onderneming een overzicht geven
van alle opbrengsten en kosten die ze in het afgelopen jaar heeft
gemaakt. De belangrijkste uitkomst van de resultatenrekening is dan
ook het resultaat van het boekjaar, de zogenaamde winst of het
verlies.
In de toelichting wordt meer detailinformatie gegeven over
verschillende elementen van de balans en resultatenrekening.
Daarnaast worden ook de rechten en verplichtingen die niet in de
balans voorkomen, weergegeven, zodat de informatievragers op de
hoogte gebracht worden van transacties die het vermogen of het
resultaat van de onderneming in de toekomst aanzienlijk kunnen
beïnvloeden.


3

, De elementen of categorieën van de balans en resultatenrekening
noemen we de rubrieken. De inhoud en volgorde van de rubrieken
werd wettelijk bepaald, er wordt dus verwacht dat deze op een
correcte manier worden ingevuld. Dit vraagt echter een
samenvatting van de verschillende onderliggende transacties.
Vandaar dat de onderneming een boekhouding zal voeren.
1.5 Wettelijke bepaling rond volledige of vereenvoudigde
boekhouding
De ondernemingen worden aan de wetgeving onderworpen volgens
hun juridische vorm en hun omvang.
Een vereenvoudigde boekhouding mag enkel gevoerd worden door
“zeer kleine ondernemingen”. Deze ondernemingen worden
gekenmerkt door twee voorwaarden:
 De juridische vorm: hoofdelijke en volledige aansprakelijkheid
(eenmanszaak, VOF, commV of organisatie zonder
rechtspersoonlijkheid)
 De hoogte van de jaaromzet: momenteel vastgezet op
500.000EUR
Een vereenvoudigde boekhouding houdt in:
 Geen dubbel boekhouden toepassen;
 De transacties zonder uitstel, getrouw, volledig en naar
tijdsorde registreren in ten minste drie hulpdagboeken, een
financieel dagboek, een inkoopboek en een verkoopboek;
 Ten minste driemaandelijks centraliseren indien zij
hulpdagboeken houden;
 Het verplichte rekeningschema moet niet worden gevolgd;
 Jaarlijks een inventaris opmaken en inschrijven in het
inventarisboek;
 Een interne jaarrekening opmaken.
Een volledige boekhouding houdt in:
 Een dubbele boekhouding voert;
 Een boekhouding met ongesplitste dagboeken en/of
hulpdagboeken voert;
 Ten minste een maandelijkse centralisatie van de
hulpdagboeken voert;
 Het wettelijke rekeningstelsel toepast en aanvult naar eigen
noden;



4