1
H11 Veroudering en celdood
Celschade (wanneer cel stuk gaat)
- Veel oorzaken: fysische en chemische agentia met inbegrip van producten van micro-
organismen
- Verschillende mechanismen: disruptie totale cel, membraanbeschadiging,
metabolische verstoring (ademhalingsketen, proteine synthese, DNA), vrije radicalen
- Kan reversibel zijn, of leiden tot celdood
Schema
- Gebrek aan energie door bv zuurstof/ glucose tekort of falen
mitochondrien
- Metabole Pathways geblokkeerd
- Membraanintegriteit kan functioneel beschadigd zijn: schade
aan ionenenpompen: oorzaak: complement of perforine,
bacterieel
- Mechanische disruptie: trauma of osmotische druk
- DNA schade: chemo, vrije radialen en ioniserende radiatie
- Membraan beschadigd: door bv vrije radialen
voorbeelden celschade rechts
Fysicochemische agentia
- Oververhitting: vernietigt celmembranen, denatureert proteïnes (bv ei koken)
- Bevriezing: vorming ijskristallen
- Directe kracht: trauma
- Microgolven: hitte
- Lasergolven: hitte en fotochemische reactie
- Ioniserende straling
- Chemicalia: - toxine, maar ook direct caustisch: vb. lokaal inspuiten van sommige
drugs
Biologische agentia (infectieuze organismen)
, 2
H11 Veroudering en celdood
- Bacteriën, virussen, schimmels, andere
- Celschade ontstaat door verschillende mechanismen
o Enzymen die celschade geven
o Toxines geproduceerd door micro-organismen (bacteriën, virussen,
schimmels,...)
Lipopolysaccharides
o Immunologische reactie (op de bacterie of virus) celschade
Deze is overmatig en geeft aanleiding tot ziekte en dood
Blokkering metabole pathways
- Cellulaire ademhalingsketen
- Glucose deprivatie
- Proteinesynthese
- Verlies van groeifactoren of hormonale beïnvloeding
- Ischemie en reperfusie schade
- Vrije radicalen
Blokkering metabole pathways
- Cellulaire ademhalingsketen
o Cyanide ionen: (cyaankali, blauwzuur) blokkeren Cytochroom oxidase: cellen
kunnen 02 niet meer gebruiken: snelle dood.
- Glucose deprivatie (tekort)
o Als bij diabetes mellitus (suikerziekte) glucose niet goed beschikbaar is door
een absoluut of relatief insulinetekort: celdood, vooral in de hersenen
- Proteinesynthese (blokkage leidt niet tot accute dood maar het opnieuw
aanmeken van proteinen is noodzakelijk voor in stand houden cellen)
o Ricinusolie (ricine) : verhindert dat proteines gesynthetiseerd worden
(plant)
o Antibiotica: chloramfenicol, tetracycline: verhinderen proteinesynthese:
secundaire effecten
- Verlies van groeifactoren of hormonale beinvloeding
o Tyrosinase kinase inhibitor drugs
o Hormonaal tekort: leidt tot atrofie.
- Ischemie (bloedtoevoer tekort schiet stopt ATP productie) en reperfusie schade
o Mitochondriale ATP productie stopt anaerobe glycolyse verder werken
lactaat accumulatie acidose (celverzuring)Calcium influx:celdood
- Vrije radicalen (atomen of groepen van atomen met elektrotekort (-))
o Energiedepositie: vb door ioniserende bestraling
H11 Veroudering en celdood
Celschade (wanneer cel stuk gaat)
- Veel oorzaken: fysische en chemische agentia met inbegrip van producten van micro-
organismen
- Verschillende mechanismen: disruptie totale cel, membraanbeschadiging,
metabolische verstoring (ademhalingsketen, proteine synthese, DNA), vrije radicalen
- Kan reversibel zijn, of leiden tot celdood
Schema
- Gebrek aan energie door bv zuurstof/ glucose tekort of falen
mitochondrien
- Metabole Pathways geblokkeerd
- Membraanintegriteit kan functioneel beschadigd zijn: schade
aan ionenenpompen: oorzaak: complement of perforine,
bacterieel
- Mechanische disruptie: trauma of osmotische druk
- DNA schade: chemo, vrije radialen en ioniserende radiatie
- Membraan beschadigd: door bv vrije radialen
voorbeelden celschade rechts
Fysicochemische agentia
- Oververhitting: vernietigt celmembranen, denatureert proteïnes (bv ei koken)
- Bevriezing: vorming ijskristallen
- Directe kracht: trauma
- Microgolven: hitte
- Lasergolven: hitte en fotochemische reactie
- Ioniserende straling
- Chemicalia: - toxine, maar ook direct caustisch: vb. lokaal inspuiten van sommige
drugs
Biologische agentia (infectieuze organismen)
, 2
H11 Veroudering en celdood
- Bacteriën, virussen, schimmels, andere
- Celschade ontstaat door verschillende mechanismen
o Enzymen die celschade geven
o Toxines geproduceerd door micro-organismen (bacteriën, virussen,
schimmels,...)
Lipopolysaccharides
o Immunologische reactie (op de bacterie of virus) celschade
Deze is overmatig en geeft aanleiding tot ziekte en dood
Blokkering metabole pathways
- Cellulaire ademhalingsketen
- Glucose deprivatie
- Proteinesynthese
- Verlies van groeifactoren of hormonale beïnvloeding
- Ischemie en reperfusie schade
- Vrije radicalen
Blokkering metabole pathways
- Cellulaire ademhalingsketen
o Cyanide ionen: (cyaankali, blauwzuur) blokkeren Cytochroom oxidase: cellen
kunnen 02 niet meer gebruiken: snelle dood.
- Glucose deprivatie (tekort)
o Als bij diabetes mellitus (suikerziekte) glucose niet goed beschikbaar is door
een absoluut of relatief insulinetekort: celdood, vooral in de hersenen
- Proteinesynthese (blokkage leidt niet tot accute dood maar het opnieuw
aanmeken van proteinen is noodzakelijk voor in stand houden cellen)
o Ricinusolie (ricine) : verhindert dat proteines gesynthetiseerd worden
(plant)
o Antibiotica: chloramfenicol, tetracycline: verhinderen proteinesynthese:
secundaire effecten
- Verlies van groeifactoren of hormonale beinvloeding
o Tyrosinase kinase inhibitor drugs
o Hormonaal tekort: leidt tot atrofie.
- Ischemie (bloedtoevoer tekort schiet stopt ATP productie) en reperfusie schade
o Mitochondriale ATP productie stopt anaerobe glycolyse verder werken
lactaat accumulatie acidose (celverzuring)Calcium influx:celdood
- Vrije radicalen (atomen of groepen van atomen met elektrotekort (-))
o Energiedepositie: vb door ioniserende bestraling
