Samenvatting bedrijfseconomie
H1 Kostenstructuur en opbrengstbeheer
Kostenstructuur: De manier waarop de totale kosten van een
organisatie zijn opgebouwd.
Opbrengstbeheer: Het proces waarbij bedrijven strategieën
toepassen om het inkomsten te maximaliseren.
K&O bij Hotels en Restaurants: (Zie dia 9-12 gem percentages)
Samenvatting
• Hotels hebben meer diverse inkomstenbronnen (kamers, F&B, wellness,
events), terwijl restaurants hoofdzakelijk afhankelijk zijn van eten en
drank.
• In hotels komt meer dan 60% van de opbrengst uit kamers, een relatief
vaste bron.
• Personeelskosten zijn bij beide sectoren (30–35%), maar meer functies
in hotels.
• Hotels dragen meer vaste lasten (bv. onderhoud, energiekosten,
distributiekosten via boekingsplatformen).
• Restaurants zijn operationeel eenvoudiger, maar financieel gevoeliger
voor prijsschommelingen in grondstoffen en lagere marges.
• Revenue management is in hotels cruciaal (prijszetting op kamers),
terwijl bij restaurants omzetsnelheid en efficiëntie domineren.
Soorten kosten:
Vaste kost:
• Variëren niet met het volume van de productie en verkoop.
• Kost blijft altijd hetzelfde. bv. huur, verzekeringen
• Vaste kosten zijn stabiel binnen een bepaalde schaalgrootte en termijn,
maar kunnen wél wijzigen door externe factoren of strategische
beslissingen.
⚬ Prijsstijgingen door inflatie ⟶ energiecontract of huurprijs stijgt vaak
jaarlijks.
⚬ Beleidswijziging ⟶ minimumloon stijgt, dus loonkost vast personeel
stijgt.
⚬ Nieuw contract / herziening ⟶ verzekering wordt duurder bij
hernieuwing.
⚬ Schaling v capaciteit ⟶ je huurt extra ruimte of neemt extra vast
personeel aan.
⚬ Wisselkoersen of belastingen ⟶ abonnement op software in USD
wordt duurder.
Variabele kost:
• Variëren wel met het volume van de productie en verkoop.
• Kost is afhankelijk van bedrijfsdrukte. bv. voeding
Gemengde kost:
,• Deel vast, deel variabel
⚬ Bv. Kamers schoonmaken deel door vast personeel (vast) - deel
door externe firma (variabel)
⚬ Maandelijks loon manager (vast) - bonus op basis van verkoop
(variabel)
⚬ Elektriciteit en water hebben een vaste aansluitingskost en
afhankelijk van het verbruik ook een variabele kost.
Directe kost:
• Kosten die direct aan een product of dienst kunnen worden
toegewezen.
• Bv. kosten schoonmaakmiddelen voor de kamers
Indirecte kost:
• Kosten die niet direct aan één product of dienst kunnen worden
toegewezen.
• Ze beïnvloeden de algemene werking.
• Bv. administratie, kantoor-benodigdheden, salarissen, ...
Operationele kost:
• Dagelijkse, terugkerende kosten om het bedrijf draaiende te houden.
• Bv. lonen, voedselinkoop, energiekosten, schoonmaak, huur.
• Worden direct in de winst- en verliesrekening geboekt.
Investeringskost:
• Eenmalige uitgaven voor langetermijnbezittingen.
• Bv. aankoop gebouw, keukeninstallatie, hotelbedden, renovatie.
• Worden geactiveerd en afgeschreven over meerdere jaren.
Voorbeelden
Soorten opbrengsten:
Directe opbrengsten:
,• Ontvangen rechtstreeks van de gast, zonder tussenpartij.
• Bv. Gasten betalen voor hun maaltijd of kamer bij het restaurant/hotel.
Indirecte opbrengsten:
• Via derden of tussenpartijen, vaak met commissie.
• Bv. inkomsten via Booking.com of Uber Eats na aftrek van hun
commissie.
Operationele opbrengsten:
• Opbrengsten uit de kernactiviteiten van het bedrijf.
• Bv. kamers verhuren in een hotel, maaltijden serveren in een
restaurant.
Niet-operationele opbrengsten:
• Opbrengsten uit nevenactiviteiten, niet direct gelinkt aan de
hoofdactiviteit.
• Bv. huurinkomsten van een vergaderzaal, subsidies, opbrengst uit
aandelen.
Recurrente opbrengsten:
• Regelmatig terugkerende inkomsten, meestal voorspelbaar.
• Bv. dagelijkse kamerboekingen, vaste cateringcontracten
Eenmalige opbrengsten:
• Eenmalige of uitzonderlijke inkomsten, buiten het normale verloop.
• Bv. verkoop van oude keukenapparatuur, schadevergoeding van
verzekering.
Strategieën:
• Opbrengsten verhogen
⚬ Prijsoptimalisatie & upselling (bv. kamertype-upgrades, extra’s,
menu-aanbevelingen)
⚬ Slimme promoties & seizoensacties gericht op bezettingspieken
⚬ Cross-selling: combineer kamers met F&B of wellness
⚬ Verhoog directe boekingen via eigen website (minder
commissiekosten)
⚬ Optimaliseer menukaart: verhoog marge op best verkopende items
• Kosten verlagen
⚬ Personeelsplanning optimaliseren op basis van drukte en data
⚬ Verspillingsreductie in keuken en housekeeping (bv. voedselafval,
linnen)
⚬ Slim inkopen via schaalvoordeel of leveranciersafspraken
⚬ Energie-efficiënte maatregelen (LED, slimme thermostaten,
waterverbruik)
⚬ Digitalisering & automatisering (bv. self-check-in, voorraadbeheer)
Hoe beheert een general manager de kosten & opbrengsten?
, 1) Budgetbeheer
• Opstellen van een jaarbudget op basis van historische data &
verwachtingen.
• Verdelen van het budget over afdelingen (keuken, kamers,
onderhoud...).
• Maandelijkse opvolging: vergelijken van realisatie vs. budget
(variance analysis).
3) KPI-monitoring (Key Performance Indicators)
• Voor opbrengsten: RevPAR (hotel), omzet per zitplaats (restaurant),
bezettingsgraad, gemiddelde besteding per gast.
• Voor kosten: Food cost %, personeelskost %, brutomarge,
energiekosten per kamer.
3) Voorraad- & inkoopbeheer
• Zorgen voor correcte voorraadniveaus (niet te veel = verspilling, niet
te weinig)
• Onderhandelen met leveranciers voor de beste prijs/kwaliteit.
4) Personeelsplanning & productiviteit
• Slimme shiftplanning op basis van drukte.
• Analyse van loonkost in verhouding tot omzet.
5) Strategisch opbrengstenbeheer (revenue management)
• Prijszetting optimaliseren: op piekmomenten meer vragen,
dalmomenten stimuleren met promoties.
• Segmentatie van de markt: groepsboekingen, business vs. leisure,
seizoensgebonden aanbiedingen.
Variance analysis (variantieanalyse)
⚬ Een vergelijking tussen de geplande cijfers (budget/forecast) en de
werkelijke cijfers (realisatie).
⚬ Begrijpen waarom resultaten afwijken van verwachtingen en wat ze
kunnen doen.
⚬ Gebruik variantieanalyse niet om fouten af te straffen, maar om te
leren hoe je je werking continu kan verbeteren."
FORMULE: Variantie = Werkelijk resultaat − gepland resultaat
Bv: Foodcost = +400 (prijzen gestegen/verspilling)
3000 (budget/forecast) & 3400 (realistatie)
KPI = Key Performance Indicator
H1 Kostenstructuur en opbrengstbeheer
Kostenstructuur: De manier waarop de totale kosten van een
organisatie zijn opgebouwd.
Opbrengstbeheer: Het proces waarbij bedrijven strategieën
toepassen om het inkomsten te maximaliseren.
K&O bij Hotels en Restaurants: (Zie dia 9-12 gem percentages)
Samenvatting
• Hotels hebben meer diverse inkomstenbronnen (kamers, F&B, wellness,
events), terwijl restaurants hoofdzakelijk afhankelijk zijn van eten en
drank.
• In hotels komt meer dan 60% van de opbrengst uit kamers, een relatief
vaste bron.
• Personeelskosten zijn bij beide sectoren (30–35%), maar meer functies
in hotels.
• Hotels dragen meer vaste lasten (bv. onderhoud, energiekosten,
distributiekosten via boekingsplatformen).
• Restaurants zijn operationeel eenvoudiger, maar financieel gevoeliger
voor prijsschommelingen in grondstoffen en lagere marges.
• Revenue management is in hotels cruciaal (prijszetting op kamers),
terwijl bij restaurants omzetsnelheid en efficiëntie domineren.
Soorten kosten:
Vaste kost:
• Variëren niet met het volume van de productie en verkoop.
• Kost blijft altijd hetzelfde. bv. huur, verzekeringen
• Vaste kosten zijn stabiel binnen een bepaalde schaalgrootte en termijn,
maar kunnen wél wijzigen door externe factoren of strategische
beslissingen.
⚬ Prijsstijgingen door inflatie ⟶ energiecontract of huurprijs stijgt vaak
jaarlijks.
⚬ Beleidswijziging ⟶ minimumloon stijgt, dus loonkost vast personeel
stijgt.
⚬ Nieuw contract / herziening ⟶ verzekering wordt duurder bij
hernieuwing.
⚬ Schaling v capaciteit ⟶ je huurt extra ruimte of neemt extra vast
personeel aan.
⚬ Wisselkoersen of belastingen ⟶ abonnement op software in USD
wordt duurder.
Variabele kost:
• Variëren wel met het volume van de productie en verkoop.
• Kost is afhankelijk van bedrijfsdrukte. bv. voeding
Gemengde kost:
,• Deel vast, deel variabel
⚬ Bv. Kamers schoonmaken deel door vast personeel (vast) - deel
door externe firma (variabel)
⚬ Maandelijks loon manager (vast) - bonus op basis van verkoop
(variabel)
⚬ Elektriciteit en water hebben een vaste aansluitingskost en
afhankelijk van het verbruik ook een variabele kost.
Directe kost:
• Kosten die direct aan een product of dienst kunnen worden
toegewezen.
• Bv. kosten schoonmaakmiddelen voor de kamers
Indirecte kost:
• Kosten die niet direct aan één product of dienst kunnen worden
toegewezen.
• Ze beïnvloeden de algemene werking.
• Bv. administratie, kantoor-benodigdheden, salarissen, ...
Operationele kost:
• Dagelijkse, terugkerende kosten om het bedrijf draaiende te houden.
• Bv. lonen, voedselinkoop, energiekosten, schoonmaak, huur.
• Worden direct in de winst- en verliesrekening geboekt.
Investeringskost:
• Eenmalige uitgaven voor langetermijnbezittingen.
• Bv. aankoop gebouw, keukeninstallatie, hotelbedden, renovatie.
• Worden geactiveerd en afgeschreven over meerdere jaren.
Voorbeelden
Soorten opbrengsten:
Directe opbrengsten:
,• Ontvangen rechtstreeks van de gast, zonder tussenpartij.
• Bv. Gasten betalen voor hun maaltijd of kamer bij het restaurant/hotel.
Indirecte opbrengsten:
• Via derden of tussenpartijen, vaak met commissie.
• Bv. inkomsten via Booking.com of Uber Eats na aftrek van hun
commissie.
Operationele opbrengsten:
• Opbrengsten uit de kernactiviteiten van het bedrijf.
• Bv. kamers verhuren in een hotel, maaltijden serveren in een
restaurant.
Niet-operationele opbrengsten:
• Opbrengsten uit nevenactiviteiten, niet direct gelinkt aan de
hoofdactiviteit.
• Bv. huurinkomsten van een vergaderzaal, subsidies, opbrengst uit
aandelen.
Recurrente opbrengsten:
• Regelmatig terugkerende inkomsten, meestal voorspelbaar.
• Bv. dagelijkse kamerboekingen, vaste cateringcontracten
Eenmalige opbrengsten:
• Eenmalige of uitzonderlijke inkomsten, buiten het normale verloop.
• Bv. verkoop van oude keukenapparatuur, schadevergoeding van
verzekering.
Strategieën:
• Opbrengsten verhogen
⚬ Prijsoptimalisatie & upselling (bv. kamertype-upgrades, extra’s,
menu-aanbevelingen)
⚬ Slimme promoties & seizoensacties gericht op bezettingspieken
⚬ Cross-selling: combineer kamers met F&B of wellness
⚬ Verhoog directe boekingen via eigen website (minder
commissiekosten)
⚬ Optimaliseer menukaart: verhoog marge op best verkopende items
• Kosten verlagen
⚬ Personeelsplanning optimaliseren op basis van drukte en data
⚬ Verspillingsreductie in keuken en housekeeping (bv. voedselafval,
linnen)
⚬ Slim inkopen via schaalvoordeel of leveranciersafspraken
⚬ Energie-efficiënte maatregelen (LED, slimme thermostaten,
waterverbruik)
⚬ Digitalisering & automatisering (bv. self-check-in, voorraadbeheer)
Hoe beheert een general manager de kosten & opbrengsten?
, 1) Budgetbeheer
• Opstellen van een jaarbudget op basis van historische data &
verwachtingen.
• Verdelen van het budget over afdelingen (keuken, kamers,
onderhoud...).
• Maandelijkse opvolging: vergelijken van realisatie vs. budget
(variance analysis).
3) KPI-monitoring (Key Performance Indicators)
• Voor opbrengsten: RevPAR (hotel), omzet per zitplaats (restaurant),
bezettingsgraad, gemiddelde besteding per gast.
• Voor kosten: Food cost %, personeelskost %, brutomarge,
energiekosten per kamer.
3) Voorraad- & inkoopbeheer
• Zorgen voor correcte voorraadniveaus (niet te veel = verspilling, niet
te weinig)
• Onderhandelen met leveranciers voor de beste prijs/kwaliteit.
4) Personeelsplanning & productiviteit
• Slimme shiftplanning op basis van drukte.
• Analyse van loonkost in verhouding tot omzet.
5) Strategisch opbrengstenbeheer (revenue management)
• Prijszetting optimaliseren: op piekmomenten meer vragen,
dalmomenten stimuleren met promoties.
• Segmentatie van de markt: groepsboekingen, business vs. leisure,
seizoensgebonden aanbiedingen.
Variance analysis (variantieanalyse)
⚬ Een vergelijking tussen de geplande cijfers (budget/forecast) en de
werkelijke cijfers (realisatie).
⚬ Begrijpen waarom resultaten afwijken van verwachtingen en wat ze
kunnen doen.
⚬ Gebruik variantieanalyse niet om fouten af te straffen, maar om te
leren hoe je je werking continu kan verbeteren."
FORMULE: Variantie = Werkelijk resultaat − gepland resultaat
Bv: Foodcost = +400 (prijzen gestegen/verspilling)
3000 (budget/forecast) & 3400 (realistatie)
KPI = Key Performance Indicator
