100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached 4.2 TrustPilot
logo-home
Summary

Samenvatting communicatiewetenschap

Rating
-
Sold
-
Pages
177
Uploaded on
20-12-2025
Written in
2025/2026

Samenvatting communicatiewetenschap 1e bach of schakeljaar communicatiewetenschappen UGent, alle lesnotities inclusief + examentips

Institution
Course













Whoops! We can’t load your doc right now. Try again or contact support.

Connected book

Written for

Institution
Study
Course

Document information

Summarized whole book?
Yes
Uploaded on
December 20, 2025
Number of pages
177
Written in
2025/2026
Type
Summary

Subjects

Content preview

Communicatiewetenschap


Table of Contents
Inleiding ..................................................................................................................................... 7
Wat is communicatie? ..................................................................................................................................7
Doelstellingen van de cursus ..........................................................................................................................7
Overzicht van en kennismaking met breed en evoluerend veld....................................................................................... 7
Hedendaags belang van communicatiewetenschappen ............................................................................................... 7
Wetenschappelijke benadering.................................................................................................................................... 7

Structuur van de cursus..................................................................................................................................7

Bouwstenen ............................................................................................................................... 8
Teken en betekenis .........................................................................................................................................8
Basisconcepten .......................................................................................................................................................... 8
Tekensystemen ......................................................................................................................................................... 10
Tekenindelingen ........................................................................................................................................................ 12

Wat is communicatie? .................................................................................................................................. 13
‘De’ definitie (basiscomponenten) ............................................................................................................................. 13

Elementen van het communicatieproces ...................................................................................................... 14
‘De’ definitie (basiscomponenten) ............................................................................................................................. 14
Slotbemerking .......................................................................................................................................................... 17

Communicatiemodellen............................................................................................................................... 17
Model van Lasswell (1948) ......................................................................................................................................... 17
Model van Shannon & Weaver (1949) ......................................................................................................................... 18
Balansmodel van Newcom (1953).............................................................................................................................. 18
Model van Schramm (1954) ....................................................................................................................................... 19
Model van Gerbner (1956) ......................................................................................................................................... 20
Model van Jakobson (1960) ........................................................................................................................................ 21
Procesmodel van Oomkes (2000) .............................................................................................................................. 21
Evolutie .................................................................................................................................................................... 22

Visies en vormen van communicatie ............................................................................................................. 22
Vier visies van McQuail.............................................................................................................................................. 22
Twee theoretische scholen van Fiske ......................................................................................................................... 24
Vormen van communicatie ........................................................................................................................................ 25

Communicatiewetenschappen als discipline .............................................................................. 27
Status .......................................................................................................................................................... 27
Recap....................................................................................................................................................................... 27

Ontstaan en ontwikkeling ............................................................................................................................. 28
Retoriek .................................................................................................................................................................... 28
Institutionalisering .................................................................................................................................................... 31
2 ontwikkelingen ....................................................................................................................................................... 32

Theorie en paradigma’s ................................................................................................................................ 33
Wat?......................................................................................................................................................................... 33
1

, Paradigma’s bij CW ................................................................................................................................................... 34
Theorieën ................................................................................................................................................................. 35
Dichotomieën ........................................................................................................................................................... 35

Coming of age ............................................................................................................................ 37
Massamaatschappij ..................................................................................................................................... 37
Algemene visies ........................................................................................................................................................ 38
Sociologische benaderingen ..................................................................................................................................... 38
Psychologische benaderingen ................................................................................................................................... 39

Massamaatschappijtheorie .......................................................................................................................... 40
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 40

Propaganda ................................................................................................................................................. 43
Ontwikkeling ............................................................................................................................................................. 44

Mainstreamparadigma ............................................................................................................... 47
Inleiding ...................................................................................................................................................... 47
Mosterd van communicatiewetenschappen .................................................................................................. 48
Functionalisme ......................................................................................................................................................... 48
Actiegerichte benaderingen ....................................................................................................................................... 51
Psychologie- congruentietheorie ............................................................................................................................... 52
Sociolinguïstiek ........................................................................................................................................................ 53

Evolutie eLectonderzoek .............................................................................................................................. 56
Fase 2: Limited edects .............................................................................................................................................. 56
Fase 3: powerful media (reconsidered, 1960 - 1980) ................................................................................................... 58
Krachtlijnen .............................................................................................................................................................. 61

Alternatieve paradigma .............................................................................................................. 62
Inleiding ...................................................................................................................................................... 62
Marxistische benaderingen........................................................................................................................... 63
Structurele benaderingen .......................................................................................................................................... 63
Arbeidsproces .......................................................................................................................................................... 63
Structurele benaderingen (‘structuur’) ....................................................................................................................... 65

Kritische theorie en Frankfurter Schule ......................................................................................................... 66
Vooraf: kritische theorieën......................................................................................................................................... 66
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 66
Kritische theorie (FS) ................................................................................................................................................. 66

Politieke economie....................................................................................................................................... 69
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 69
Politieke economie.................................................................................................................................................... 69
Onderzoeksprogramma (Mosco) ................................................................................................................................ 70

Cultural studies ........................................................................................................................................... 71
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 72
Stuart Hall: 2 paradigma’s ......................................................................................................................................... 72
Structuralisme .......................................................................................................................................................... 72
Culturalisme ............................................................................................................................................................. 73
Onderzoeksprogramma ............................................................................................................................................. 73
2

, Kritiek ....................................................................................................................................................................... 74

Post-benaderingen ....................................................................................................................................... 74
Poststructuralisme.................................................................................................................................................... 74
Creatieve consumptie ............................................................................................................................................... 76
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 77
Postmodernisme ...................................................................................................................................................... 78

Nieuwe theorieën ....................................................................................................................... 79
Inleiding ...................................................................................................................................................... 79
Eerste nuance........................................................................................................................................................... 80
Tweede nuance......................................................................................................................................................... 80

Media en ICT ................................................................................................................................................ 80
Onderzoeksmatig niemandsland (Burgelman) ............................................................................................................ 80
Didusietheorie Everett Rogers (1962) ......................................................................................................................... 81
Introductie bij een sociaal systeem ............................................................................................................................ 82

Mediumtechnologische benaderingen .......................................................................................................... 84
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 84
Mediumdeterministische theorieën ........................................................................................................................... 84

Informatiemaatschappijtheorie .................................................................................................................... 86
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 86
Tendensen ................................................................................................................................................................ 86
Invalshoeken ............................................................................................................................................................ 87
Kritiek ....................................................................................................................................................................... 87
Netwerkmaatschappij (Castells) ................................................................................................................................ 88

Nieuwe mediatheorieën ............................................................................................................................... 88
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 88
New media theory ..................................................................................................................................................... 89
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 90
Practice theory ......................................................................................................................................................... 90
Overzicht mediatheorieën ......................................................................................................................................... 91
Mediatization ............................................................................................................................................................ 91

Sociaalwetenschappelijke mediatheorieën ................................................................................. 92
4 things you didn’t know about (media) theory ............................................................................................... 92
Mediatheorieën zijn geen afgebakende periodes......................................................................................................... 92
Mediatheorieën zijn contingent en dynamisch ............................................................................................................ 92
Mediatheorie is niet en-en maar of-of......................................................................................................................... 93
Er zijn verschillende manieren om mediatheorieën te classificeren ............................................................................. 93

Sociaalwetenschappelijke mediatheorieën ................................................................................................... 94
Massamaatschappijtheorie ....................................................................................................................................... 94
Functionalistische mediatheorie ............................................................................................................................... 95
Frankfurter schule ..................................................................................................................................................... 96
De politieke economie van communicatie .................................................................................................................. 97
Cultural studies ........................................................................................................................................................ 98
Postmodernisme ...................................................................................................................................................... 99
Mediumtechnologische theorieën ............................................................................................................................. 99
Informatiemaatschappijtheorie ............................................................................................................................... 100
3

, New media theory ................................................................................................................................................... 101
Practice theory ....................................................................................................................................................... 101
Mediatization .......................................................................................................................................................... 102
4 golven in denken over media en ontvanger ............................................................................................................. 102

3 assen van mediatheorieën ....................................................................................................................... 103
As 1: representational (bevestigend) vs kritische theorieën ....................................................................................... 103
As 2: maatschappijgecentreerd vs mediagecentreerd ............................................................................................... 104
As 3: theoretische voedingsbodem (discipline) ......................................................................................................... 104

Mediatheorieën: toepassingen .................................................................................................................... 105
Hoe te werk?........................................................................................................................................................... 105
Toepassing 1 ........................................................................................................................................................... 105
Toepassing 2 ........................................................................................................................................................... 106
Toepassing 3 ........................................................................................................................................................... 106
Toepassing 4 ........................................................................................................................................................... 107

Krachtlijnen ivm mediatheorie .................................................................................................................... 108

Mediageschiedenis .................................................................................................................. 108
Historische evolutie ................................................................................................................................... 108
Vooraf .................................................................................................................................................................... 108
Gesproken taal ....................................................................................................................................................... 110
Geschreven taal ...................................................................................................................................................... 112
Drukkunst............................................................................................................................................................... 115
Dagbladpers ........................................................................................................................................................... 117
Registratie van beeld en geluid................................................................................................................................. 119
Elektronische communicatie ................................................................................................................................... 123
Digitale communicatie ............................................................................................................................................ 127
Besluit .................................................................................................................................................................... 128

Sociologisch perspectief .......................................................................................................... 129
Centrale thema’s ....................................................................................................................................... 129
Macht ..................................................................................................................................................................... 129
Sociale integratie .................................................................................................................................................... 132
Sociale verandering................................................................................................................................................. 133

Cultuur en identiteit ................................................................................................................................... 134
Cultuur ................................................................................................................................................................... 134
Identiteit ................................................................................................................................................................. 136
Cultuur & identiteit.................................................................................................................................................. 137

Communicatorstudies ............................................................................................................................... 137
Mediasystemen (macro) .......................................................................................................................................... 138
Media-instelling vs mediaorganisatie ....................................................................................................................... 139
Individuele communicator....................................................................................................................................... 140
Typologie van onderzoek (H. Verstraeten) ................................................................................................................. 141
Gatekeeping ........................................................................................................................................................... 143

Beroepsrol ................................................................................................................................................. 145

Media-economie ...................................................................................................................... 147
Inleiding .................................................................................................................................................... 147
4

, Media ..................................................................................................................................................................... 147
Structuur ................................................................................................................................................................ 147

Economische basisprincipes ...................................................................................................................... 147
Gebruikswaarde & ruilwaarde .................................................................................................................................. 147
Tweezijdige markt ................................................................................................................................................... 148
Marktfalen en publieke goederen ............................................................................................................................. 149
Risky business ........................................................................................................................................................ 150
Economies of scale & scope .................................................................................................................................... 150

Risky media business ................................................................................................................................. 151
Strategieën ............................................................................................................................................................. 151

Nieuwe media-economie............................................................................................................................ 154
Wet van Moore ........................................................................................................................................................ 154
Wet van Metcalfe .................................................................................................................................................... 154
Beide wetten........................................................................................................................................................... 155

Krachtlijnen ............................................................................................................................................... 156

Normatieve perspectieven en beleid ......................................................................................... 156
Normatieve modellen ................................................................................................................................. 157
Onderscheid binnen mediatheorieën ....................................................................................................................... 157
Verschillende visies binnen normatieve theorie ........................................................................................................ 157
Theorie van Siebert, Peterson & Schramm ................................................................................................................ 157

Mediabeleid ............................................................................................................................................... 160
Definitie ................................................................................................................................................................. 160
I, I & I mix ................................................................................................................................................................ 160

Normatieve aspecten van media ................................................................................................................. 161
Normatieve verwachtingen ...................................................................................................................................... 161
Algemeen belang .................................................................................................................................................... 161

Mediaboodschap en representatie ............................................................................................ 162
Inleiding .................................................................................................................................................... 162
Structuur ................................................................................................................................................................ 162

Representatie en beeldvorming .................................................................................................................. 162
Gatekeeping ........................................................................................................................................................... 166

Vormen en media-inhoud ........................................................................................................................... 168
Media-genre ........................................................................................................................................................... 168
Media logic (cf mediatization) .................................................................................................................................. 169
Media format .......................................................................................................................................................... 169

Inhoudsanalyse ......................................................................................................................................... 169
Framinganalyse (Godman, Entman) ......................................................................................................................... 169

Publieksperspectief ................................................................................................................. 170
Inleiding .................................................................................................................................................... 170
Ontvanger .................................................................................................................................................. 170
Wat?....................................................................................................................................................................... 170
Kenmerken van het publiek...................................................................................................................................... 171
5

, Publieksonderzoek ..................................................................................................................................... 171
Media-edectparadigma ........................................................................................................................................... 172
Culturalistische benadering .................................................................................................................................... 172

Persuasieve communicatie......................................................................................................................... 173
Wat?....................................................................................................................................................................... 173
Attitude .................................................................................................................................................................. 173
Soorten invloed....................................................................................................................................................... 173
Basismodellen persuasieve communicatie .............................................................................................................. 174

Mediawijsheid ............................................................................................................................................ 177




6

Get to know the seller

Seller avatar
Reputation scores are based on the amount of documents a seller has sold for a fee and the reviews they have received for those documents. There are three levels: Bronze, Silver and Gold. The better the reputation, the more your can rely on the quality of the sellers work.
roospiret Hogeschool Gent
Follow You need to be logged in order to follow users or courses
Sold
18
Member since
4 year
Number of followers
12
Documents
11
Last sold
3 days ago

0.0

0 reviews

5
0
4
0
3
0
2
0
1
0

Recently viewed by you

Why students choose Stuvia

Created by fellow students, verified by reviews

Quality you can trust: written by students who passed their tests and reviewed by others who've used these notes.

Didn't get what you expected? Choose another document

No worries! You can instantly pick a different document that better fits what you're looking for.

Pay as you like, start learning right away

No subscription, no commitments. Pay the way you're used to via credit card and download your PDF document instantly.

Student with book image

“Bought, downloaded, and aced it. It really can be that simple.”

Alisha Student

Frequently asked questions