PROF. DR. D’HOORE, PROF. DR. FERRANTE
INHOUDSOPGAVE
1. inleiding ............................................................................................................................... 5
1.1 open chirurgie .....................................................................................................................5
1.2 minimaal invasieve chirurgie ................................................................................................5
1.2.1 laparoscopie ..................................................................................................................5
1.2.2 Transanale minimaal invasieve chirurgie (TAMIS) ..............................................................6
1.2.3 robotchirurgie .................................................................................................................6
1.3 enhanced recovery after surgery (ERAS) ...............................................................................7
2. Congenitale aandoeningen van de dunne darm ...................................................................... 8
2.1.1 congenitale dunne darm atresie (niet besproken in les) .....................................................8
2.1.2 Necrotiserende enterocolitis van de pasgeborene (niet besproken in les) ...........................8
2.1.3 Meconium-ileus (niet besproken in les) ............................................................................9
2.1.4 Malrotatie (niet besproken in les) ................................................................................... 10
2.1.5 Divertikel van Meckel .................................................................................................... 11
3. Pathologie van de appendix ................................................................................................. 13
3.1.1 Inleiding ....................................................................................................................... 13
3.1.2 Anatomie ...................................................................................................................... 13
3.1.3 Acute appendicitis ........................................................................................................ 13
3.1.4 appendix tumoren ......................................................................................................... 17
4. dunnedarm ......................................................................................................................... 20
4.1.1 dunne darm pathologie ................................................................................................. 20
4.1.2 Dunnedarmtumoren ..................................................................................................... 20
4.1.3 Kwaadaardige tumoren ................................................................................................. 21
5. bariatrische en metabole heelkunde .................................................................................... 23
5.1.1 inleiding ....................................................................................................................... 23
5.1.2 Medicamenteuze behandeling ....................................................................................... 24
5.1.3 Indicaties voor bariatrische heelkunde ........................................................................... 25
5.1.4 Chirurgische technieken................................................................................................ 26
5.1.5 Complicaties ................................................................................................................ 30
5.1.6 uitkomsten ................................................................................................................... 34
6. aandoeningen van de buikwand ........................................................................................... 35
6.1 Congenitale buikwanddefecten.......................................................................................... 35
1
, 6.1.1 Omphalocoele .............................................................................................................. 35
6.1.2 Gastroschisis ............................................................................................................... 36
6.2 congenitale hernia inguinalis - umbilicalis .......................................................................... 36
6.3 lies- en dijbreuken ............................................................................................................. 38
6.4 overige herniaties .............................................................................................................. 42
6.4.1 umbilicale en epigastrische hernia ................................................................................. 42
6.4.2 Herna van Spiegel ......................................................................................................... 42
6.4.3 Obturator en ischiadica hernia ....................................................................................... 43
6.5 diastase van de musculi recti ............................................................................................. 43
6.6 post-operatieve verwikkelingen na laparotomie .................................................................. 43
6.6.1 evisceratie .................................................................................................................... 43
6.6.2 eventratie ..................................................................................................................... 44
6.7 verwikkelingen buikwand chirurgie ..................................................................................... 46
6.8 Rectushematoom ............................................................................................................. 46
6.9 tumoren van de buikwand .................................................................................................. 47
6.10 infecties van de buikwand .................................................................................................. 47
7. vasculaire insufficiënte van de darm .................................................................................... 48
7.1 inleiding ............................................................................................................................ 48
7.2 Ligamentum arcuatum syndroom ...................................................................................... 48
7.3 Mesenterisch vork syndroom ............................................................................................. 49
7.4 schematisch overzicht vasculair lijden van de darm ............................................................ 49
7.5 acute mesenterische ischemie .......................................................................................... 50
7.5.1 trombose...................................................................................................................... 52
7.5.2 embool......................................................................................................................... 52
7.5.3 veneuze trombus .......................................................................................................... 53
7.6 chronische mesenterische ischemie .................................................................................. 54
7.7 short bowel syndrome ....................................................................................................... 55
7.8 ischemische colitis ........................................................................................................... 56
8. proctologie.......................................................................................................................... 59
8.1 chirurgische anatomie en fysiologie van het anaal kanaal .................................................... 59
8.2 proctologisch consult ........................................................................................................ 59
8.3 hemorroïdaal lijden ........................................................................................................... 60
8.3.1 extern hemorroïdaal lijden ............................................................................................. 60
8.3.2 intern hemorroïdaal lijden ............................................................................................. 61
8.4 anale pijn .......................................................................................................................... 64
8.4.1 anale fissuur ................................................................................................................. 64
8.4.2 anaal abces en fistel ..................................................................................................... 66
2
, 8.5 anale crohn ...................................................................................................................... 70
8.6 Gangreen v Fournier .......................................................................................................... 71
8.7 sacrococcygeale cyste, abces en fistel ............................................................................... 72
8.8 Hydradenitis suppurativa ................................................................................................... 72
8.9 anale jeuk ......................................................................................................................... 73
8.10 corpora aliena ................................................................................................................... 74
8.11 condylomata acuminata .................................................................................................... 74
8.12 anaal kanaal tumoren ........................................................................................................ 75
9. benigne colon pathologie .....................................................................................................77
9.1 Diverticulose en diverticulitis ............................................................................................. 77
9.1.1 Epidemiologie ............................................................................................................... 77
9.1.2 Pathogenese................................................................................................................. 77
9.1.3 Acute diverticulitis ........................................................................................................ 78
9.1.4 Heelkunde voor diverticulitis en verwikkelingen .............................................................. 79
9.2 Volvulus ........................................................................................................................... 82
9.2.1 Pathologie .................................................................................................................... 82
9.2.2 soorten + symptomatologie + diagnose + behandeling .................................................... 82
9.3 Endometriose ................................................................................................................... 84
9.4 abdominale stoma ............................................................................................................ 86
10. colorectaal adenocarcinoom ............................................................................................... 87
10.1 kliniek colorectale adenocarcinoom .................................................................................. 87
10.2 screening (niet besproken in les) ........................................................................................ 88
10.3 Pathologie (niet besproken in de les) .................................................................................. 89
10.4 Lokalisatie en stadiËring .................................................................................................... 90
10.4.1 Pre-operatieve staging (cTNM) ....................................................................................... 90
10.4.2 pTNM-stadiëring ........................................................................................................... 91
10.5 Behandeling...................................................................................................................... 92
10.5.1 Behandelingsprincipes .................................................................................................. 92
10.5.2 Recente ontwikkelingen voor colorectale tumoren .......................................................... 93
10.5.3 behandelingsalgoritme voor colontumoren .................................................................... 94
10.5.4 Chirurgie voor rectumtumoren ....................................................................................... 96
10.6 MEtastatische ziekte ......................................................................................................... 98
10.7 Profylactische heelkunde .................................................................................................. 99
10.8 Multidisciplinair overleg ................................................................................................... 101
11. Inflammatoir darmlijden/inflammatory bowel diseases (IBD) .............................................. 102
11.1 Historiek en prevalentie ................................................................................................... 102
11.2 Pathofsyiologie ............................................................................................................... 102
3
, 11.3 Ziekte v Crohn ................................................................................................................. 104
11.3.1 Classificatie en klinsch beeld ...................................................................................... 104
11.3.2 Diagnose .................................................................................................................... 106
11.3.3 Medicamenteuze behandeling ..................................................................................... 107
11.3.4 chirurgische behandeling ............................................................................................ 111
11.4 Colitis ulcerosa ............................................................................................................... 115
11.4.1 Classificatie en klinisch beeld...................................................................................... 115
11.4.2 Medicamenteuze behandeling ..................................................................................... 116
11.4.3 chirurgische behandeling ............................................................................................ 117
11.5 overzicht ......................................................................................................................... 119
12. klinische les IBD ................................................................................................................ 120
4