BABY OP BESTELLING: DROOM OF
NACHTMERRIE?
Genetische manipulatie bij embryo’s
Ilse de Winter verpleegkundige in opleiding
AANLEIDING Het moet legaal worden om onder strikte voorwaar-
den menselijke embryo’s te kweken en genetisch te
Worden er straks alleen nog maar perfecte baby’s bewerken. Dat schrijven de Gezondheidsraad en de
geboren? Krijgen we in de toekomst een baby op Commissie genetische modificatie (Cogem) in een
bestelling met de kenmerken die we zelf bepalen? advies aan minister Schippers van VWS (Commissie
Wat zijn de gevolgen als perfectie de norm wordt en Genetische Modificatie & Gezondheidsraad, 2017). Is
imperfectie een keuze? Dat zijn vragen die veel men- dat een goed idee of moeten we dat echt niet willen?
sen stellen na het zien van de recente documantaire: Er zijn een aantal verschillende argumenten voor en
“De volmaakte mens” (Klop, Pardijs & Rozinga, 2015). tegen het toepassen van genetische manipulatie.
Deze argumenten zal ik hieronder in mijn beschou-
In augustus 2017 werd bekend dat Amerikaanse we- wing nader toelichten.
tenschappers het DNA in menselijke embryo’s mo-
gen en kunnen repareren (Voormolen, 2017). Crispr- VOORARGUMENTEN
cas is een nieuwe techniek die zij gebruiken om snel
en precies erfelijke afwijkingen in het DNA van een Bestrijden erfelijke ziekten
menselijk net bevruchte eicel in een reageerbuis te De mogelijkheden om gezonde kinderen te krijgen
veranderen (Köhler, 2016). Dit betekent dat families voor mensen met een genetische afwijking zijn
die een ernstige erfelijke aandoening hebben gezon- momenteel: adoptie, donorzaad of -eicellen, em-
de biologische kinderen kunnen krijgen en dat er bryoselectie, draagmoeder en prenatale diagnostiek
een zeggenschap is over de kenmerken van het on- (Commissie Genetische Modificatie & Gezondheids-
geboren kind. De Amerikaanse onderzoekers gingen raad, 2017).
nog niet zo ver dat deze embryo’s in de baarmoe-
der werden geplaatst, Bij prenatale diagnostiek
maar in de toekomst wordt door middel van analy-
misschien wel. Het zal se van het DNA van cellen van
niet lang meer duren vruchtwater of de placenta
voordat ouders in een onderzocht of de foetus een
laboratorium hun eigen erfelijke afwijking heeft. De
perfecte baby kunnen ouders kunnen dan overwe-
ontwerpen. gen om de zwangerschap af
te breken. Wat dat betreft
Moet het legaal worden zou het repareren van de
om menselijke embryo’s embryo’s een uitbreiding zijn
te kweken en genetisch van de bestaande methoden.
te bewerken? In China, Genetische manipulatie is in
het Verenigd Koninkrijk, deze situatie een methode
Amerika en Zweden waarmee je het probleem van
heeft de overheid al toe- ernstige ziektes in een familie
stemming gegeven voor voorgoed oplost, aangezien je
genetische manipulatie en het herschrijven van de het DNA van de embryo’s repareert. Hierdoor zullen
genen bij embryo’s die overblijven na een ivf-behan- ook de aantallen van abortus afnemen.
deling. Het doel is niet om er kinderen uit voort te
laten groeien, maar voor onderzoek. Vandaar dat de Embryoselectie is een mogelijkheid om op bepaalde
eerste baby na genetische manipulatie nog geboren kenmerken te screenen. Hierdoor kan genderselec-
moet worden. De embryo’s zullen niet ouder worden tie plaatsvinden. Het zelf kiezen of je een jongetje
dan 14 dagen. Na 14 dagen moeten zij vernietigd of meisje krijgt. Daarbij worden de bij ivf ontstane
worden. De embryo’s mogen dus niet geplaatst embryo’s geselecteerd op geslacht en worden alleen
worden tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen. In de embryo’s van het gewenste geslacht in de baar-
Nederland verbiedt de embryowet voorlopig zulke moeder geplaatst. Op die manier kunnen toekom-
experimenten met embryo’s (Rijksoverheid, 2018). stige ouders dus zelf beïnvloeden of ze een jongetje
DILEMMA • Genetische manipulatie bij embryo’s PAGINA x
NACHTMERRIE?
Genetische manipulatie bij embryo’s
Ilse de Winter verpleegkundige in opleiding
AANLEIDING Het moet legaal worden om onder strikte voorwaar-
den menselijke embryo’s te kweken en genetisch te
Worden er straks alleen nog maar perfecte baby’s bewerken. Dat schrijven de Gezondheidsraad en de
geboren? Krijgen we in de toekomst een baby op Commissie genetische modificatie (Cogem) in een
bestelling met de kenmerken die we zelf bepalen? advies aan minister Schippers van VWS (Commissie
Wat zijn de gevolgen als perfectie de norm wordt en Genetische Modificatie & Gezondheidsraad, 2017). Is
imperfectie een keuze? Dat zijn vragen die veel men- dat een goed idee of moeten we dat echt niet willen?
sen stellen na het zien van de recente documantaire: Er zijn een aantal verschillende argumenten voor en
“De volmaakte mens” (Klop, Pardijs & Rozinga, 2015). tegen het toepassen van genetische manipulatie.
Deze argumenten zal ik hieronder in mijn beschou-
In augustus 2017 werd bekend dat Amerikaanse we- wing nader toelichten.
tenschappers het DNA in menselijke embryo’s mo-
gen en kunnen repareren (Voormolen, 2017). Crispr- VOORARGUMENTEN
cas is een nieuwe techniek die zij gebruiken om snel
en precies erfelijke afwijkingen in het DNA van een Bestrijden erfelijke ziekten
menselijk net bevruchte eicel in een reageerbuis te De mogelijkheden om gezonde kinderen te krijgen
veranderen (Köhler, 2016). Dit betekent dat families voor mensen met een genetische afwijking zijn
die een ernstige erfelijke aandoening hebben gezon- momenteel: adoptie, donorzaad of -eicellen, em-
de biologische kinderen kunnen krijgen en dat er bryoselectie, draagmoeder en prenatale diagnostiek
een zeggenschap is over de kenmerken van het on- (Commissie Genetische Modificatie & Gezondheids-
geboren kind. De Amerikaanse onderzoekers gingen raad, 2017).
nog niet zo ver dat deze embryo’s in de baarmoe-
der werden geplaatst, Bij prenatale diagnostiek
maar in de toekomst wordt door middel van analy-
misschien wel. Het zal se van het DNA van cellen van
niet lang meer duren vruchtwater of de placenta
voordat ouders in een onderzocht of de foetus een
laboratorium hun eigen erfelijke afwijking heeft. De
perfecte baby kunnen ouders kunnen dan overwe-
ontwerpen. gen om de zwangerschap af
te breken. Wat dat betreft
Moet het legaal worden zou het repareren van de
om menselijke embryo’s embryo’s een uitbreiding zijn
te kweken en genetisch van de bestaande methoden.
te bewerken? In China, Genetische manipulatie is in
het Verenigd Koninkrijk, deze situatie een methode
Amerika en Zweden waarmee je het probleem van
heeft de overheid al toe- ernstige ziektes in een familie
stemming gegeven voor voorgoed oplost, aangezien je
genetische manipulatie en het herschrijven van de het DNA van de embryo’s repareert. Hierdoor zullen
genen bij embryo’s die overblijven na een ivf-behan- ook de aantallen van abortus afnemen.
deling. Het doel is niet om er kinderen uit voort te
laten groeien, maar voor onderzoek. Vandaar dat de Embryoselectie is een mogelijkheid om op bepaalde
eerste baby na genetische manipulatie nog geboren kenmerken te screenen. Hierdoor kan genderselec-
moet worden. De embryo’s zullen niet ouder worden tie plaatsvinden. Het zelf kiezen of je een jongetje
dan 14 dagen. Na 14 dagen moeten zij vernietigd of meisje krijgt. Daarbij worden de bij ivf ontstane
worden. De embryo’s mogen dus niet geplaatst embryo’s geselecteerd op geslacht en worden alleen
worden tijdens vruchtbaarheidsbehandelingen. In de embryo’s van het gewenste geslacht in de baar-
Nederland verbiedt de embryowet voorlopig zulke moeder geplaatst. Op die manier kunnen toekom-
experimenten met embryo’s (Rijksoverheid, 2018). stige ouders dus zelf beïnvloeden of ze een jongetje
DILEMMA • Genetische manipulatie bij embryo’s PAGINA x
