GGZ2021 – Kinder- en Jeugdpsychopathologie
Taak 1 Mieke – Verstandelijke beperking 2
Taak 2 Cognitieve ontwikkeling I – (Neo)-Piaget + Vygotsky 15
Taak 3 Mark – Autismespectrumstoornis 31
Taak 4 (psycho)motorische ontwikkeling –
Motorische ontwikkeling + Bandura 43
Taak 5 Charlotte en Pien – Angststoornissen & PTSS 52
Taak 6 De ontwikkeling van het brein 78
Taak 7 Rob – ADHD + ADD 86
Taak 8 Hechtingsmateriaal – Theorie van Bowly 100
Taak 9 Max – Depressieve stoornis 112
Taak 10 Cognitieve ontwikkeling II – Informatieverwerkingstheorie
+ Erikson en Freud 133
Taak 11 Bert - ODD en CD 152
Taak 11 Morele ontwikkeling – Theorie van Kohlberg 172
1
,Taak 1 Mieke
1. Benoem de DSM-criteria van mentale retardatie (verstandelijke
beperkingen). Welke verschillende vormen bestaan er?
Mentale retardatie is een neurologische ontwikkelingsstoornis, een groep
aandoeningen die zich voordoen in de ontwikkelingsperiode en die een belemmering
vormen voor het sociale, persoonlijke, academische of beroepsmatige functioneren.
Een verstandelijke beperking wordt gekenmerkt door aanzienlijke beperkingen
in mentale vermogens (zoals redeneren, problemen oplossen, plannen en oordelen)
die resulteren in beperkingen in adaptief functioneren, zoals conceptuele, sociale en
praktische vaardigheden die nodig zijn om aspecten van het dagelijks leven te
vervullen.
Mentale retardatie volgens de DSM-V:
Een verstandelijke beperking is een aandoening die begint tijdens de
ontwikkelingsperiode die zowel intellectuele als adaptieve functiestoornissen in
conceptuele, sociale en praktische domeinen omvat. Er moet aan de volgende 3
criteria worden voldaan:
- Deficiënties/tekortkomingen in de intellectuele functies, zoals redeneren,
probleemoplossing, planning, abstract denken, oordelen en leren van ervaring.
Dit moet bevestigd worden door zowel klinische beoordeling als
geïndividualiseerde, gestandaardiseerde intelligentietests
- Deficiënties/tekortkomingen in het adaptieve functioneren die resulteren in
het niet voldoen aan ontwikkelings- en sociaal-culturele normen voor persoonlijke
onafhankelijkheid en sociale verantwoordelijkheid. Zonder voortdurende
ondersteuning beperken de adaptieve tekortkomingen het functioneren in een of
meer activiteiten van het dagelijks leven, zoals communicatie, sociale participatie
en onafhankelijk leven, in meerdere omgevingen, zoals thuis, op school, op het
werk en in de gemeenschap
o Adaptief functioneren verwijst naar hoe effectief individuen omgaan met de
gewone levensbehoeften en hoe bekwaam ze zijn om onafhankelijk te leven
en zich te houden aan gemeenschapsnormen.
- Het begin van intellectuele en adaptieve gebreken beginnen gedurende de
ontwikkelingsperiode (de periode voor het 18e levensjaar)
→ De DSM-V geeft geen specifieke IQ-ranges meer. Alhoewel hebben mensen met
een verstandelijke beperking over het algemeen een IQ-score van 2 of meer
standaarddeviaties onder het populatiegemiddelde (IQ onder de 70, voor 80%
genetisch bepaald).
DSM-V onderscheidt 3 domeinen van elkaar:
- Conceptuele domein: Betreft onder andere competenties op het gebied van
geheugen, taal, lezen, schrijven, rekenkundig redeneren, probleem oplossen en
beoordelen van nieuwe situaties
o Onderwijsgericht
- Sociale domein: Betreft het besef van de gedachten: gevoelens en ervaringen
van anderen, interpersoonlijke communicatieve vaardigheden en sociaal
oordeelsvermogen
- Praktische domein: Omvat leervermogen en zelfmanagement, waaronder
zelfverzorging, verantwoordelijkheden van een baan.
2
,De gradaties van verstandelijke beperking worden bepaald aan de hand van
beoordeling van het adaptief functioneren
Je kan aan deze ernst zien hoeveel ondersteuning de mensen nodig hebben.
- Milde vorm van verstandelijke beperking
Kleine vertraging in de ontwikkeling voorschools en worden meestal pas herkent
wanneer er academische of gedragsproblemen voorkomen gedurende de eerste
paar jaar op school. Ze ontwikkelen sociale- en communicatievaardigheden
voorschools (0-5 jaar), wellicht met vertraging in expressieve taal. Bovendien
geen sensomotorische vertraging in vergelijking met leeftijdsgenoten.
Veel kinderen zijn slim genoeg om te leren en naar reguliere scholen te gaan.
Ze zijn echter gevoeliger voor een gevoel van hulpeloosheid en frustratie. Als
gevolg daarvan beginnen ze een mislukking te verwachten, zelfs voor taken die
ze onder de knie kunnen krijgen.
o Conceptuele domein
▪ Bij kinderen in de voorschoolse leeftijd is er mogelijk geen sprake van
duidelijke conceptuele verschillen
▪ Bij schoolgaande kinderen en volwassenen is er sprake van problemen
met leren in academische vaardigheden waaronder lezen, schrijven,
rekenen, klokkijken, geldbeheer
▪ Bij volwassenen is er een beperking in abstract denken, executieve
functies, kortetermijngeheugen en functioneel gebruik van academische
vaardigheden. Er is enigszins een concrete benadering van problemen en
oplossingen in vergelijken met leeftijdsgenoten
o Sociale domein
Kinderen
▪ Toon onvolwassenheid in sociale interacties
▪ Moeite hebben met het waarnemen van de sociale signalen van
leeftijdsgenoten
▪ Toon onvolwassen of meer concrete communicatie, gesprekken en taal
voor leeftijd
3
, ▪ Moeilijkheden tonen bij het reguleren van op leeftijd afgestemde emoties
en gedrag; kan worden opgemerkt door collega's
▪ Heb een beperkt begrip van risico's in sociale situaties
▪ Toon een onvolwassen sociaal oordeel over leeftijd
▪ Lopen het risico door anderen te worden gemanipuleerd
o Praktische domein
▪ De betrokkene functioneert mogelijk op een voor de leeftijd passende
wijze wat betreft persoonlijke verzorging. Wel heeft hij/zij meer
ondersteuning nodig bij complexe dagelijkse taken als boodschappen
doen, vervoer, huishouden organiseren, verzorgen van kinderen en eten
bereiden.
Kinderen
▪ Kan bij de leeftijd passen en persoonlijke verzorging behouden
▪ Heeft misschien wat ondersteuning nodig bij complexe dagelijkse taken in
vergelijking met leeftijdsgenoten
Volwassenen
▪ Heeft doorgaans ondersteuning nodig bij boodschappen doen, vervoer,
thuiszorg en kinderopvang, organiseren, koken en geldbeheer
▪ Deelnemen aan recreatieve vaardigheden vergelijkbaar met
leeftijdsgenoten, maar ondersteuning nodig hebben bij het welzijn en de
organisatie
▪ Kan banen hebben die geen nadruk leggen op conceptuele vaardigheden
▪ Ondersteuning nodig hebben bij gezondheidszorg en juridische
beslissingen en bij het leren van een beroep
▪ Heeft vaak ondersteuning nodig bij het grootbrengen van een gezin
- Matige vorm van verstandelijke beperking
Meestal voorschools herkent, door vertraging in mijlpalen in de vroege
ontwikkeling. Kinderen gebruiken maar een aantal woorden om te communiceren
wanneer ze naar school gaan (vergelijkbaar met een kind van 2-3 jaar).
Volwassenen kunnen ongeschoold werk verrichten onder toezicht.
o Conceptuele domein
▪ De conceptuele vaardigheden blijven duidelijk achter bij die van
leeftijdsgenoten
4
Taak 1 Mieke – Verstandelijke beperking 2
Taak 2 Cognitieve ontwikkeling I – (Neo)-Piaget + Vygotsky 15
Taak 3 Mark – Autismespectrumstoornis 31
Taak 4 (psycho)motorische ontwikkeling –
Motorische ontwikkeling + Bandura 43
Taak 5 Charlotte en Pien – Angststoornissen & PTSS 52
Taak 6 De ontwikkeling van het brein 78
Taak 7 Rob – ADHD + ADD 86
Taak 8 Hechtingsmateriaal – Theorie van Bowly 100
Taak 9 Max – Depressieve stoornis 112
Taak 10 Cognitieve ontwikkeling II – Informatieverwerkingstheorie
+ Erikson en Freud 133
Taak 11 Bert - ODD en CD 152
Taak 11 Morele ontwikkeling – Theorie van Kohlberg 172
1
,Taak 1 Mieke
1. Benoem de DSM-criteria van mentale retardatie (verstandelijke
beperkingen). Welke verschillende vormen bestaan er?
Mentale retardatie is een neurologische ontwikkelingsstoornis, een groep
aandoeningen die zich voordoen in de ontwikkelingsperiode en die een belemmering
vormen voor het sociale, persoonlijke, academische of beroepsmatige functioneren.
Een verstandelijke beperking wordt gekenmerkt door aanzienlijke beperkingen
in mentale vermogens (zoals redeneren, problemen oplossen, plannen en oordelen)
die resulteren in beperkingen in adaptief functioneren, zoals conceptuele, sociale en
praktische vaardigheden die nodig zijn om aspecten van het dagelijks leven te
vervullen.
Mentale retardatie volgens de DSM-V:
Een verstandelijke beperking is een aandoening die begint tijdens de
ontwikkelingsperiode die zowel intellectuele als adaptieve functiestoornissen in
conceptuele, sociale en praktische domeinen omvat. Er moet aan de volgende 3
criteria worden voldaan:
- Deficiënties/tekortkomingen in de intellectuele functies, zoals redeneren,
probleemoplossing, planning, abstract denken, oordelen en leren van ervaring.
Dit moet bevestigd worden door zowel klinische beoordeling als
geïndividualiseerde, gestandaardiseerde intelligentietests
- Deficiënties/tekortkomingen in het adaptieve functioneren die resulteren in
het niet voldoen aan ontwikkelings- en sociaal-culturele normen voor persoonlijke
onafhankelijkheid en sociale verantwoordelijkheid. Zonder voortdurende
ondersteuning beperken de adaptieve tekortkomingen het functioneren in een of
meer activiteiten van het dagelijks leven, zoals communicatie, sociale participatie
en onafhankelijk leven, in meerdere omgevingen, zoals thuis, op school, op het
werk en in de gemeenschap
o Adaptief functioneren verwijst naar hoe effectief individuen omgaan met de
gewone levensbehoeften en hoe bekwaam ze zijn om onafhankelijk te leven
en zich te houden aan gemeenschapsnormen.
- Het begin van intellectuele en adaptieve gebreken beginnen gedurende de
ontwikkelingsperiode (de periode voor het 18e levensjaar)
→ De DSM-V geeft geen specifieke IQ-ranges meer. Alhoewel hebben mensen met
een verstandelijke beperking over het algemeen een IQ-score van 2 of meer
standaarddeviaties onder het populatiegemiddelde (IQ onder de 70, voor 80%
genetisch bepaald).
DSM-V onderscheidt 3 domeinen van elkaar:
- Conceptuele domein: Betreft onder andere competenties op het gebied van
geheugen, taal, lezen, schrijven, rekenkundig redeneren, probleem oplossen en
beoordelen van nieuwe situaties
o Onderwijsgericht
- Sociale domein: Betreft het besef van de gedachten: gevoelens en ervaringen
van anderen, interpersoonlijke communicatieve vaardigheden en sociaal
oordeelsvermogen
- Praktische domein: Omvat leervermogen en zelfmanagement, waaronder
zelfverzorging, verantwoordelijkheden van een baan.
2
,De gradaties van verstandelijke beperking worden bepaald aan de hand van
beoordeling van het adaptief functioneren
Je kan aan deze ernst zien hoeveel ondersteuning de mensen nodig hebben.
- Milde vorm van verstandelijke beperking
Kleine vertraging in de ontwikkeling voorschools en worden meestal pas herkent
wanneer er academische of gedragsproblemen voorkomen gedurende de eerste
paar jaar op school. Ze ontwikkelen sociale- en communicatievaardigheden
voorschools (0-5 jaar), wellicht met vertraging in expressieve taal. Bovendien
geen sensomotorische vertraging in vergelijking met leeftijdsgenoten.
Veel kinderen zijn slim genoeg om te leren en naar reguliere scholen te gaan.
Ze zijn echter gevoeliger voor een gevoel van hulpeloosheid en frustratie. Als
gevolg daarvan beginnen ze een mislukking te verwachten, zelfs voor taken die
ze onder de knie kunnen krijgen.
o Conceptuele domein
▪ Bij kinderen in de voorschoolse leeftijd is er mogelijk geen sprake van
duidelijke conceptuele verschillen
▪ Bij schoolgaande kinderen en volwassenen is er sprake van problemen
met leren in academische vaardigheden waaronder lezen, schrijven,
rekenen, klokkijken, geldbeheer
▪ Bij volwassenen is er een beperking in abstract denken, executieve
functies, kortetermijngeheugen en functioneel gebruik van academische
vaardigheden. Er is enigszins een concrete benadering van problemen en
oplossingen in vergelijken met leeftijdsgenoten
o Sociale domein
Kinderen
▪ Toon onvolwassenheid in sociale interacties
▪ Moeite hebben met het waarnemen van de sociale signalen van
leeftijdsgenoten
▪ Toon onvolwassen of meer concrete communicatie, gesprekken en taal
voor leeftijd
3
, ▪ Moeilijkheden tonen bij het reguleren van op leeftijd afgestemde emoties
en gedrag; kan worden opgemerkt door collega's
▪ Heb een beperkt begrip van risico's in sociale situaties
▪ Toon een onvolwassen sociaal oordeel over leeftijd
▪ Lopen het risico door anderen te worden gemanipuleerd
o Praktische domein
▪ De betrokkene functioneert mogelijk op een voor de leeftijd passende
wijze wat betreft persoonlijke verzorging. Wel heeft hij/zij meer
ondersteuning nodig bij complexe dagelijkse taken als boodschappen
doen, vervoer, huishouden organiseren, verzorgen van kinderen en eten
bereiden.
Kinderen
▪ Kan bij de leeftijd passen en persoonlijke verzorging behouden
▪ Heeft misschien wat ondersteuning nodig bij complexe dagelijkse taken in
vergelijking met leeftijdsgenoten
Volwassenen
▪ Heeft doorgaans ondersteuning nodig bij boodschappen doen, vervoer,
thuiszorg en kinderopvang, organiseren, koken en geldbeheer
▪ Deelnemen aan recreatieve vaardigheden vergelijkbaar met
leeftijdsgenoten, maar ondersteuning nodig hebben bij het welzijn en de
organisatie
▪ Kan banen hebben die geen nadruk leggen op conceptuele vaardigheden
▪ Ondersteuning nodig hebben bij gezondheidszorg en juridische
beslissingen en bij het leren van een beroep
▪ Heeft vaak ondersteuning nodig bij het grootbrengen van een gezin
- Matige vorm van verstandelijke beperking
Meestal voorschools herkent, door vertraging in mijlpalen in de vroege
ontwikkeling. Kinderen gebruiken maar een aantal woorden om te communiceren
wanneer ze naar school gaan (vergelijkbaar met een kind van 2-3 jaar).
Volwassenen kunnen ongeschoold werk verrichten onder toezicht.
o Conceptuele domein
▪ De conceptuele vaardigheden blijven duidelijk achter bij die van
leeftijdsgenoten
4
