Functieleer deel 1
onderzoeken, studies en experimenten
1. Psychologie als wetenschap & functieleer als basisdomein psy
1.1 Oorspronkelijke definitie vanuit traditionele opvatting over geest-lichaam-probleem
● pupil grootte
○ licht
○ interesse
■ gebruikt in media
1.2 Hedendaagse definitie van uit visie op complexiteit van de psychologie
● Rorschach inktvlekken test
○ Hermann Rorschach
○ 1921
○ gebaseerd op kinderspel 19e eeuw
○ essentiële veronderstelling
■ elke betekenis in betekenisloze prikkel moet vn persoon komen
○ inktvlekken =/= afbeelding bestaande dingen
○ kritische elementen
■ vorm, sym, bew, achtergrond, kleur, schaduw,..
● = verwant aan pareidolia
○ reflectie v persoonlijkheid / persoonlijke kenmerken
● Hawthorne onderzoek
○ 1920
○ medewerkers tel onderdelen in elkaar zetten
○ omstandigheden normaal: 48 uur en vast salaris zonder rust
○ Hypothese
■ verbeterde werkomstandigheden
= + arbeidstevredenheid = + productie
○ verklaring
■ meer aandacht krijgen dan gewend
○ beperkingen
■ plausibele verklaringen =/= altijd juist
■ altijd controle nodig
■ meerdere alternatieve verklaringen
■ niet enkel zoeken naar bevestiging hypothese
—> hypothese weerleggen
■ Verborgen factoren moeilijk te achterhalen
■ operationalisatie nodig
● Betula studie
○ 1988-heden
○ zweedse studie over succesvol ouder worden
○ doel = achterhalen welke factoren bepalen of mensen succesvol ouder
worden of juist niet
○ basisopzet
■ grootschalig populatie onderzoek
■ combinatie van longitudinaal en cross sectioneel design
■ heel veel factoren bevraagd en gemeten
○ cognitieve en niet cognitieve variabelen ( overige )
1
,Functieleer deel 1
1.6 belangrijkste stromingen in de psychologie in de 19e en 20e eeuw
1.6.3 gestaltpsychologie
● remembering: a study in experimental and social psychology
○ 1932
○ Frederic C bartlett
■ reproduceert patroon van de vorige
■ patroon veranderd constant
● door wat wordt onthouden
● Maluma-takete-effect
○ 1929
○ Wolfgang Köhler
○ in gestalte psychology ( boek )
○ eenvoudige figuren = vrij spontaan genoemd als ‘maluma’ / ‘takete’
■ basisvorm van synthesie
● iedereen beschikt dit onbewust in geringe mate
■ spontaan klank en vorm koppelen
○ vrij universeel verschijnsel
■ kan toepassing hebben in marketing
● Probleemoplossend denken: gestaltvorming
○ out of the box —> buiten vierkant tekenen maar denkt niet aan
1.6.4 behaviorisme
● Little Albert
○ 1932
○ John Broadbus Watson
○ Pavloviaanse conditionering
■ Rat —> ontploffing —> schrik
● angst wordt gelinkt aan de rat ipv het geluid
○ aangeleerde schrikreactie → ook bij gelijkaardige stimuli ( hond, pels…)
○ Klassieke conditionering
■ US=rat & UCS= lawaai
2
, Functieleer deel 1
● De hond van Pavlov
○ 1900
○ Ivan Pavlov
○ uitleg
■ hond hoort eten in bak
■ al speekselafscheiding voor eten ziet
○ essentie
■ als neutrale stimul. samen aangeboren = met betekenisvol stimul.
→ de neutrale stimul lokt een nieuwe respons uit ( bv: speeksel)
—> aangeleerd
■ 3 fasen ( meer op schema visies)
● UCS → UCR ( voedsel → speekselafscheiding )
● CS+UCS → UCR ( bel + voedsel → speekselafscheiding)
● CS → CR ( bel → speekselafscheiding )
● skinner box
○ 1950+-
○ Skinner
○ verfijnt methode en concepten van Thorndike ‘puzzle box’
○ getest: duiven die door juiste respons graantje kunnen oppikken
■ zo beloning krijgen
■ Law of effect (leerprincipe)
● Pingpongende duiven
○ 1940-1950
○ Skinner
○ duiven leerden gedrag door operante conditionering
○ proces
1. duiven kregen beloning voor eenvoudige handelingen
2. beloond voor het pikken tegen een bal, waardoor deze bewoog.
3. beloond voor "overslaan" v bal naar andere duif
—> ontstaan pingpongachtige interactie
○ result
● gedragsverandering
3
onderzoeken, studies en experimenten
1. Psychologie als wetenschap & functieleer als basisdomein psy
1.1 Oorspronkelijke definitie vanuit traditionele opvatting over geest-lichaam-probleem
● pupil grootte
○ licht
○ interesse
■ gebruikt in media
1.2 Hedendaagse definitie van uit visie op complexiteit van de psychologie
● Rorschach inktvlekken test
○ Hermann Rorschach
○ 1921
○ gebaseerd op kinderspel 19e eeuw
○ essentiële veronderstelling
■ elke betekenis in betekenisloze prikkel moet vn persoon komen
○ inktvlekken =/= afbeelding bestaande dingen
○ kritische elementen
■ vorm, sym, bew, achtergrond, kleur, schaduw,..
● = verwant aan pareidolia
○ reflectie v persoonlijkheid / persoonlijke kenmerken
● Hawthorne onderzoek
○ 1920
○ medewerkers tel onderdelen in elkaar zetten
○ omstandigheden normaal: 48 uur en vast salaris zonder rust
○ Hypothese
■ verbeterde werkomstandigheden
= + arbeidstevredenheid = + productie
○ verklaring
■ meer aandacht krijgen dan gewend
○ beperkingen
■ plausibele verklaringen =/= altijd juist
■ altijd controle nodig
■ meerdere alternatieve verklaringen
■ niet enkel zoeken naar bevestiging hypothese
—> hypothese weerleggen
■ Verborgen factoren moeilijk te achterhalen
■ operationalisatie nodig
● Betula studie
○ 1988-heden
○ zweedse studie over succesvol ouder worden
○ doel = achterhalen welke factoren bepalen of mensen succesvol ouder
worden of juist niet
○ basisopzet
■ grootschalig populatie onderzoek
■ combinatie van longitudinaal en cross sectioneel design
■ heel veel factoren bevraagd en gemeten
○ cognitieve en niet cognitieve variabelen ( overige )
1
,Functieleer deel 1
1.6 belangrijkste stromingen in de psychologie in de 19e en 20e eeuw
1.6.3 gestaltpsychologie
● remembering: a study in experimental and social psychology
○ 1932
○ Frederic C bartlett
■ reproduceert patroon van de vorige
■ patroon veranderd constant
● door wat wordt onthouden
● Maluma-takete-effect
○ 1929
○ Wolfgang Köhler
○ in gestalte psychology ( boek )
○ eenvoudige figuren = vrij spontaan genoemd als ‘maluma’ / ‘takete’
■ basisvorm van synthesie
● iedereen beschikt dit onbewust in geringe mate
■ spontaan klank en vorm koppelen
○ vrij universeel verschijnsel
■ kan toepassing hebben in marketing
● Probleemoplossend denken: gestaltvorming
○ out of the box —> buiten vierkant tekenen maar denkt niet aan
1.6.4 behaviorisme
● Little Albert
○ 1932
○ John Broadbus Watson
○ Pavloviaanse conditionering
■ Rat —> ontploffing —> schrik
● angst wordt gelinkt aan de rat ipv het geluid
○ aangeleerde schrikreactie → ook bij gelijkaardige stimuli ( hond, pels…)
○ Klassieke conditionering
■ US=rat & UCS= lawaai
2
, Functieleer deel 1
● De hond van Pavlov
○ 1900
○ Ivan Pavlov
○ uitleg
■ hond hoort eten in bak
■ al speekselafscheiding voor eten ziet
○ essentie
■ als neutrale stimul. samen aangeboren = met betekenisvol stimul.
→ de neutrale stimul lokt een nieuwe respons uit ( bv: speeksel)
—> aangeleerd
■ 3 fasen ( meer op schema visies)
● UCS → UCR ( voedsel → speekselafscheiding )
● CS+UCS → UCR ( bel + voedsel → speekselafscheiding)
● CS → CR ( bel → speekselafscheiding )
● skinner box
○ 1950+-
○ Skinner
○ verfijnt methode en concepten van Thorndike ‘puzzle box’
○ getest: duiven die door juiste respons graantje kunnen oppikken
■ zo beloning krijgen
■ Law of effect (leerprincipe)
● Pingpongende duiven
○ 1940-1950
○ Skinner
○ duiven leerden gedrag door operante conditionering
○ proces
1. duiven kregen beloning voor eenvoudige handelingen
2. beloond voor het pikken tegen een bal, waardoor deze bewoog.
3. beloond voor "overslaan" v bal naar andere duif
—> ontstaan pingpongachtige interactie
○ result
● gedragsverandering
3
