Samenvatting Brightspace LEH 4 - RM3113

LEH 4: DOORWERKING VAN EU-RECHT - PRIVAATRECHT (BRIGHTSPACE)


Inleiding
Art. 288 VWEU = Een richtlijn is verbindend t.a.v. het te bereiken resultaat voor elke EU-lidstaat
waarvoor zij bestemd is. Aan de nationale instanties wordt de bevoegdheid gelaten vorm en
middelen te kiezen.

Richtlijnen verschillen van verordeningen:
 Richtlijnen zij niet bedoeld om particulieren en bedrijven rechtstreeks te binden, maar zij
zijn gericht tot EU-lidstaten;
 Richtlijnen moeten verplicht worden omgezet in nationale wetgeving; verordeningen niet,
dat mag niet.
 In beginsel geldt dat een richtlijn pas effect heeft wanneer zij volledig en juist is omgezet;
onder omstandigheden kan een richtlijn toch effect hebben wanneer zij niet (tijdig of juist)
is omgezet.
 Het omzetten van een richtlijn door een EU-lidstaat in nationale wetgeving is niet
eenvoudig; het is moeilijk en tijdrovend.

In deze leereenheid (LEH 4) wordt besproken: Het implementatieproces dat beoogde Richtlijn
93/13/EEG (inzake oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten) in de Nederlandse
wetgeving om te zetten – met aandacht voor verschillende problemen die zich bij de omzetting van
deze richtlijn in de nationale wetgeving hebben voorgedaan.



Verplichte bronnen
 S.A. van Dijk & M.G.J. van ’t Ende, ‘De recente invloed van het Unierecht op het Nederlandse
contractenrecht’, NTBR 2022/15, afl. 5, paragraaf 1 tot en met 4.
 A. Ancery & B. Krans, 'Ambtshalve toepassing van consumentenrecht: grensbepaling en
praktische kwesties', AA nov. 2016, p. 825-830.
 W.H. van Boom & R.J.P. Kottenhagen, ‘De Richtlijn oneerlijke bedingen en haar plaats in het
Nederlandse recht’, Den Haag: Boom Uitgevers 2006 (laatstelijk geraadpleegd op 21 februari
2018).
 A.S. Hartkamp, ‘Ambtshalve toepassing van art. 6:233 BW (onredelijk bezwarende bedingen)
volgens HR 13 september 2013’, RvdW 2013/1060 (Heesakkers/Voets), WPNR 2013, 6996.



Verplichte jurisprudentie
 HvJ EU 30 mei 2013, C-488/11, ECLI:EU:C:2013:341, NJ 2013/487, m.nt. Mok (Brusse)
 HR 13 september 2013, TvC 2013-6, p. 262-271 m.nt. Loos en m.nt. De Moor
(Heesakkers/Voets).
 HvJ EU 21 december 2016, NJ 2017/213, m.nt. De Serière.
 HvJ EU 30 juni 2022, Zaak C-170/21, ECLI:EU:C:2022:518 (Profi Credit).




Pag. 1 van 8

, De implementatie van Richtlijn 93/13/EEG
De implementatie (ofwel omzetting) van een richtlijn verloopt niet altijd vlekkeloos. Het doel is
steeds dat het ‘’nuttig effect’’ van de richtlijn wordt bereikt, maar dat lukt in de praktijk niet altijd.
Voorbeeld:
Zoals bij de Richtlijn 93/13/EEG (inzake oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten);
daarbij speelt onder meer het toepassingsbereik van de richtlijn ten opzichte van specifieke regels
van nationaal recht, een kwestie die onder meer speelt bij huurovereenkomsten en bij
consumentenkrediet (wat is de verhouding tussen deze regelcomplexen, vaak op eenzelfde wijze
gericht op bescherming van de zwakkere partij).

NL had al voor de Richtlijn 93/13/EEG (inzake oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten)
een eigen regeling ter bescherming van consumenten tegen onredelijk bezwarende voorwaarden,
te weten afd. 6.5.3 BW. De richtlijn is in deze regeling geïmplementeerd, maar de regels zijn niet
een-op-een overgenomen. Daardoor bestaan verschillen tussen het EU-criterium ‘’oneerlijke
bedingen’’ en ‘’onredelijk bezwarende voorwaarden’’ die d.m.v. richtlijnconforme interpretatie
moeten worden weggewerkt. De rechtspraak van het HvJ EU is hierbij doorslaggevend/leidend.

Oceano-arrest:
Sinds dit arrest (2000) moeten rechter Richtlijn 93/13/EEG (inzake oneerlijke bedingen in
consumentenovereenkomsten) ambtshalve toepassen. Dat betekent dat zij in alle gevallen bij
consumentenovereenkomsten die onder het toepassingsbereik van de richtlijn vallen, de
bedingen/algemene voorwaarden moeten controleren op het al dan niet aanwezig zijn van
oneerlijke bedingen.
M.a.w.: de rechters moeten dus zelf controleren of bedingen oneerlijk zijn – zelfs als partijen daar
geen beroep op doen en zelfs in verstekzaken.

De interpretatie, toepassing en vaststelling van het ‘’nuttig effect’’ van Richtlijn 93/13/EEG (inzake
oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten) blijft een lastig en belangrijk thema binnen
het privaatrecht en vormt een centraal onderdeel van deze mastercursus.

Bij de bestudering van de literatuur moet men de Richtlijn 93/13/EEG (inzake oneerlijke bedingen in
consumentenovereenkomsten); zelf raadplegen via EUR-Lex ( http://eur-lex.europa.eu/ ). Let daarbij
op dat zij is gewijzigd (o.m. Richtlijn 2011/83/EU).

Er is veel rechtspraak van het HvJ EU over de Richtlijn 93/13/EEG (inzake oneerlijke bedingen in
consumentenovereenkomsten), zie o.m.:
 HvJ EG 27 juni 2000, gev. zaken C-240 t/m C-244/98, ECLI:EU:C:2000:346 (Océano), punt
26;
 HvJ EU 26 oktober 2006, C-168/05, ECLI:EU:C:2006:675 (Mostaza Claro), punt 36-39;
 HvJ EU 4 juni 2009, C-243/08, ECLI:EU:C:2009:350 (Pannon), punt 32;
 HvJ EU 6 oktober 2009, C-40/08, ECLI:EU:C:2009:615 (Asturcom), punt 52-59;
 HvJ EU 9 november 2010, C-137/08, ECLI:EU:C:2010:659 (Pénzügyi), punt 56;
 HvJ EU 14 juni 2012, C-618/10, ECLI:EU:C:2012:349 (Banco Español de Crédito), punt 42;
 HvJ EU 30 mei 2013, C-488/11, ECLI:EU:C:2013:341 (Asbeek Brusse), punt 44-46.

Studeeraanwijzing(en):
 Bestudeer:
o S.A. van Dijk & M.G.J. van ’t Ende, ‘De recente invloed van het Unierecht op het
Nederlandse contractenrecht’, NTBR 2022/15, afl. 5, paragraaf 1 tot en met 4.
o A. Ancery & B. Krans, 'Ambtshalve toepassing van consumentenrecht: grensbepaling en
praktische kwesties', AA nov. 2016, p. 825-830




Pag. 2 van 8