2023-
2024
Methodologie
samenvatting
UGENT
,Hoofdstuk 2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek ............................. 2
Hoofdstuk 3: Filosofische achtergrond: epistemologische beginselen ...................................... 2
Hoofdstuk 4: Ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek ...................................................... 4
Hoofdstuk 5: Onderzoek ontwerpen: strategie en doelstellingen ............................................. 5
Hoofdstuk 6: Kwantitatieve en kwalitatieve meting................................................................... 6
Hoofdstuk 7: Selectie van onderzoekseenheden: steekproeven ............................................... 9
Hoofdstuk 8: Experimentele ontwerpen .................................................................................. 12
Hoofdstuk 9: Surveyonderzoek ................................................................................................ 15
Hoofdstuk 10: Niet-reactief onderzoek en secundaire data-analyse ....................................... 19
Hoofdstuk 11: Veldonderzoek en participerende observatie .................................................. 21
Hoofdstuk 13: historisch vergelijkend onderzoek .................................................................... 23
1
, Hoofdstuk 2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk
onderzoek
Theorie en empirie verbinden via:
• Inductie: van empirie naar theorie
• Deductie: van theorie naar empirie
=> cyclus empirisch onderzoek
Theorie- versus praktijkgericht onderzoek:
• Theoriegericht: theoretisch probleem oplossen
• Praktijkgericht: praktisch probleem oplossen bv. Leerkracht vraagt zich af waarom
leerlingen ziek zijn
Soorten theorie:
• Grand theories: abstracte theorieën die met de SL te maken hebben
vb. structureel functionalisme
• middle range theories: middle range theories
• formele theorie
theoretische insteek:
• organisatieklimaat: “sfeer” in organisatie
-> affectieve aspect: interpersoonlijke relaties collega’s
• JDC-S-model: Job demand control-support-model
-> bij goede sfeer gaan hoge eisen niet erg zijn
Hoofdstuk 3: Filosofische achtergrond: epistemologische beginselen
Hume:
• Correspondentietheorie: een uitspraak moet corresponderen met wat je in het echt
observeert
-> bv. “alle zwanen zijn wit” geldt enkel zolang alle zwanen die je observeert effectief wit zijn
• Zintuigelijk waarnemen van causaliteit is onmogelijk; causaliteit zien we niet
-> enige wat je kan vaststellen, is dat A vooraf gaat aan B of dat ze samen voorkomen
-> ook een bepaalde regelmaat kan gezien worden
-> samen voorkomen/samenhang= constant conjunction/ experienced union
=> focussen op observeren van feitelijk geobserveerde samenhang
Weense kring
• Verificatie: uitspraken kunnen verifiëren met de werkelijkheid
-> je moet op voorhand kunnen zeggen welke omstandigheden tot het aanvaarden of
verwerpen van je uitspraak leiden bv “komende tijd” is te vaag
• Principe van demarcatie: criterium waarmee je wetenschap kan onderscheiden van
niet-wetenschap
2
2024
Methodologie
samenvatting
UGENT
,Hoofdstuk 2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek ............................. 2
Hoofdstuk 3: Filosofische achtergrond: epistemologische beginselen ...................................... 2
Hoofdstuk 4: Ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek ...................................................... 4
Hoofdstuk 5: Onderzoek ontwerpen: strategie en doelstellingen ............................................. 5
Hoofdstuk 6: Kwantitatieve en kwalitatieve meting................................................................... 6
Hoofdstuk 7: Selectie van onderzoekseenheden: steekproeven ............................................... 9
Hoofdstuk 8: Experimentele ontwerpen .................................................................................. 12
Hoofdstuk 9: Surveyonderzoek ................................................................................................ 15
Hoofdstuk 10: Niet-reactief onderzoek en secundaire data-analyse ....................................... 19
Hoofdstuk 11: Veldonderzoek en participerende observatie .................................................. 21
Hoofdstuk 13: historisch vergelijkend onderzoek .................................................................... 23
1
, Hoofdstuk 2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk
onderzoek
Theorie en empirie verbinden via:
• Inductie: van empirie naar theorie
• Deductie: van theorie naar empirie
=> cyclus empirisch onderzoek
Theorie- versus praktijkgericht onderzoek:
• Theoriegericht: theoretisch probleem oplossen
• Praktijkgericht: praktisch probleem oplossen bv. Leerkracht vraagt zich af waarom
leerlingen ziek zijn
Soorten theorie:
• Grand theories: abstracte theorieën die met de SL te maken hebben
vb. structureel functionalisme
• middle range theories: middle range theories
• formele theorie
theoretische insteek:
• organisatieklimaat: “sfeer” in organisatie
-> affectieve aspect: interpersoonlijke relaties collega’s
• JDC-S-model: Job demand control-support-model
-> bij goede sfeer gaan hoge eisen niet erg zijn
Hoofdstuk 3: Filosofische achtergrond: epistemologische beginselen
Hume:
• Correspondentietheorie: een uitspraak moet corresponderen met wat je in het echt
observeert
-> bv. “alle zwanen zijn wit” geldt enkel zolang alle zwanen die je observeert effectief wit zijn
• Zintuigelijk waarnemen van causaliteit is onmogelijk; causaliteit zien we niet
-> enige wat je kan vaststellen, is dat A vooraf gaat aan B of dat ze samen voorkomen
-> ook een bepaalde regelmaat kan gezien worden
-> samen voorkomen/samenhang= constant conjunction/ experienced union
=> focussen op observeren van feitelijk geobserveerde samenhang
Weense kring
• Verificatie: uitspraken kunnen verifiëren met de werkelijkheid
-> je moet op voorhand kunnen zeggen welke omstandigheden tot het aanvaarden of
verwerpen van je uitspraak leiden bv “komende tijd” is te vaag
• Principe van demarcatie: criterium waarmee je wetenschap kan onderscheiden van
niet-wetenschap
2
