Werkgroep uitwerkingen Burgerlijk recht I

Werkgroep 1
Natrekking en onroerende zaken

Opdracht 1 - Soak up the sun
Technische ontwikkelingen plaatsen juristen regelmatig voor uitdagingen.
Of het nu gaat om de (goederenrechtelijke) kwalificatie van een Bitcoin,
doorbreking van natrekking bij modulair bouwen of de goederenrechtelijke
status van al dan niet geïntegreerde zonnepanelen op een dak van een
huis, steeds rijzen interessante vragen.
In het kader van duurzame energie zijn de afgelopen jaren vele
zonneparken aangelegd. Het gaat om weilanden vol met zonnepanelen die
energie opwekken, maar ook om drijvende zonneparken en mobiele
zonneparken, om zo een dubbelfunctie aan de (landbouw)grond te
geven. De aanleg van zo’n park kan kostbaar zijn, zodat de eigenaar van
het weiland externe financiering nodig heeft. Een financier zal op zijn
beurt zekerheid willen dat een lening voor de aanleg van zo’n park wordt
terugbetaald.

Voor het vestigen van zekerheidsrechten is noodzakelijk dat de aard van
de constructie wordt bepaald: is het zonnepark een registergoed of niet?
Werk deze vraag uit voor de hierboven bedoelde mobiele zonneparken.
Instructie: ga bij het beantwoorden van (goederenrechtelijke) casus altijd
eerst voor uzelf na wat de rechtsvraag is en welke deelvragen u dient te
beantwoorden. Werk uw antwoord uit aan de hand van de relevante
wetsartikelen en toepasselijke jurisprudentie.
- HR Havenkranen
- Stappenplan;
 Is er sprake van een gebouw of werk?
 Verenigd met de grond?
 Duurzaam met de grond verenigd? HR portacabin
 Bestemmingscriterium

Opdracht 2 - het Brummense gemeentehuis
Het gemeentehuis in Brummen is recent uitgebreid met twee zijvleugels
(zie afbeelding). Deze zijvleugels zijn ‘semi-permanent’, zij zijn bovendien
vrijwel geheel demontabel en hebben een levensduur van minimaal 20
jaar. Na die 20 jaar zijn de verschillende onderdelen van de vleugels weer
uit elkaar te halen en kunnen de materialen opnieuw gebruikt worden. Op
de kadastrale kaart van Brummen zijn de zijvleugels niet zichtbaar. De
Broddelbank heeft een hypotheekrecht op het gehele perceel.
In het kader van circulair bouwen wordt steeds de wens uitgesproken dat
dergelijke ‘gebouwdelen’ eigendom blijven van de leverancier. In dat licht
heeft de bouwer van de zijvleugels, MAB, met betrekking tot die vleugels
(althans alle onderdelen daarvan) een eigendomsvoorbehoud bedongen.
Beoordeel of MAB, na een rechtsgeldige ontbinding van de
aannemingsovereenkomst, de zijvleugels kan revindiceren.
- Art. 3:3 jo. 5:20 BW
- Is het roerend of onroerend?
- Stappenplan;
 Is er sprake van een gebouw of werk?

,  Verenigd met de grond?
 Duurzaam met de grond verenigd? HR portacabin
 Bestemmingscriterium
- Onroerend, en dus kunnen ze niet worden gerevindiceerd

Opdracht 3 – de buurtbatterij
Er komen in Nederland steeds meer zonnepanelen op woningdaken. Dit is
goed nieuws, maar brengt tegelijkertijd nieuwe problemen mee.
Zonnepanelen wekken overdag, als de zon schijnt, veel energie op.
Overdag is de vraag naar energie in de meeste huizen echter laag,
aangezien veel mensen op hun werk zijn. Als deze mensen ’s avonds
thuiskomen, gaat de vaatwasser aan en wordt de elektrische auto
opgeladen. Op dat moment is er juist weinig tot geen zonnestroom direct
beschikbaar. Om ervoor te zorgen dat de overdag opgewekte zonnestroom
’s avonds gebruikt kan worden, moet deze stroom ergens worden
opgeslagen. Dit kan bijvoorbeeld in een zogeheten buurtbatterij.
Zonneplan omschrijft deze buurtbatterij als volgt.
“Het is eigenlijk een soort huisje in de buurt. Alle huishoudens in de buurt
worden rechtstreeks gekoppeld aan de batterij. Als de zon schijnt wordt
alle stroom, die normaalgesproken terug geleverd zou worden aan het net,
opgeslagen in de buurtbatterij. Deze stroom zou op een later moment
weer gebruikt kunnen worden door de gekoppelde woningen.”
De bewoners van de Zonnebuurt zien wel iets in zo’n buurtbatterij en
willen deze gezamenlijk aankopen. Lies biedt aan de buurtbatterij op haar
grond te plaatsen, aangezien zij voldoende ruimte heeft. Het is wel de
bedoeling dat alle bewoners eigenaar van de buurtbatterij worden. De
bewoners vragen zich af of dat juridisch wel kan en wenden zich tot u voor
advies.
Schrijf een advies voor de bewoners. Het advies bestaat uit de volgende
onderdelen:
- De wensen van de bewoners met betrekking tot de buurtbatterij;
- Een goederenrechtelijke constructie die zoveel mogelijk aan de
wensen van de bewoners voldoet, passend bij de feitelijke werking
van een buurtbatterij.
Betrek in uw antwoord artikel 5:20 lid 2 BW.
Tip: Voor een goed juridisch advies, zult u zich moeten verdiepen in de
werking van een buurtbatterij.
In dit geval gaat het dus om horizontale natrekking. Door lid 2 wordt lies
geen eigenaar van de buurtbatterij, aangezien artikel voorkomt dat er
sprake kan zijn van natrekking door grond. Volgens dit lid is de aanlegger
in beginsel eigenaar van het net.
- De buurt wil een buurtbatterij aanschaffen, waarbij alle bewoners
eigenaar zijn van deze buurtbatterij.
- Coöperatie starten??? Hierdoor kunnen ze allemaal eigenaar worden
van de buurtbatterij.  Artikel 2:53 BW
Is het roerend of onroerend? Zie artikel 5:20 lid 1 sub e BW (aangezien we
hier te maken hebben met grond)
- Stappenplan;
 Is er sprake van een gebouw of werk?

,  Verenigd met de grond? (HR Woonark en Havenkraan) 
voortdurende feitelijke verbinding (contact is al voldoende)
 Duurzaam met de grond verenigd? HR portacabin
 Bestemmingscriterium (bedoeling van de bouwer en zoals
die naar buiten kenbaar is)
- In casus is er sprake van vereniging met de grond en ook is er
sprake van duurzame vereniging van de grond. Het lijkt er immers
op dat het de bedoeling is van de bouwer dat het duurzaam ter
plaatse moet blijven. In casu immers weinig info (staat er
bijvoorbeeld een heg om heen, hoe is het afgewerkt etc.)
- Op basis hiervan is lies dus eigenlijk eigenaar op grond van artikel
5:20 lid 1 sub e BW
- Opstalrecht vestigen art. 5:101 BW  mede-eigendom van buurt 
artikel 3:166 e.v. BW
 Lies verleent het opstalrecht en wordt verleend ten gunste van de
buren, zij moeten dan allemaal naar de notaris
 Nadeel; beperkt recht, gerechtigdheid van bewoners van de buurt
kunnen uiteenlopen (hier komt mandeligheid om de hoek kijken)

- Artikel 5:20 lid 2 met betrekking tot de kabels  het net is een
zelfstandige onroerende zaak, maar is geen eigenaar van de
grondeigenaar. De bevoegde aanlegger is dan eigenaar van het net
 Bevoegde aanlegger ben je als je bijvoorbeeld een ovk hebt met
de grondeigenaar hebt, op basis van een vergunning of door
vestiging van beperkt recht
 Gezamenlijk als buurt bevoegde aanlegger zijn; kan door ovk of
door beperkt recht (opstalrecht)

Opdracht 4 – Help, mijn buur is klusser!
Abel is al sinds 1994 eigenaar van de woning gelegen aan de Vogellaan 5
te X. Vogellaan 5 heeft twee woonlagen (begane grond en eerste
verdieping). Ivy is sinds 2020 eigenaar van een bedrijfswoning gelegen
aan de Vogellaan 7 te X. Vogellaan 7 heeft één woonlaag (begane grond).
Zij heeft de woning verkregen van Yasmin B.V.
De eerste verdieping van de woning van Abel is alleen bereikbaar via een
kleine hal met een trap van de begane grond naar de 1e verdieping. Het
bewuste (inpandige) halletje en de trap bevinden zich op en boven het
perceel van Vogellaan 7. Tot 2014 was het halletje, en dus ook de trap,
alleen toegankelijk vanuit de woning met het adres Vogellaan 5. In 2014
heeft Abel zijn woning verhuurd aan Cedric Coenen, de bestuurder van
Yasmin B.V. Coenen heeft zonder overleg een doorgang gemaakt vanuit de
bedrijfswoning aan Vogellaan 7 naar het halletje.
Ivy heeft zich na de verkrijging van haar woning op het standpunt gesteld
eigenaar te zijn van het halletje en heeft de toegang vanuit Vogellaan 5
afgesloten door een muurtje op te trekken. Abel is vervolgens een
procedure gestart en vordert een verklaring voor recht dat het halletje aan
hem toebehoort als eigenaar van Vogellaan 5. Ook vordert hij het muurtje
te verwijderen en verwijderd te houden én de afsluiting van de toegang
vanuit Vogellaan 7.

, U bent adviseur in deze zaak. Aan u is gevraagd een situatieschets te
maken en aan te geven welke rechtsregels en omstandigheden relevant
zijn voor het nemen van een beslissing over de ingestelde vorderingen.
Besteed aandacht aan de chronologie en de tijdstippen waarop de
eigendomsverhoudingen mogelijk zouden kunnen wijzigen. Vaststaat dat
verjaring geen rol speelt.
- Situatie 1: Abel is eigenaar van 5 inclusief het halletje (horizontale
natrekking)
- Situatie 2: het halletje blijft bij 5 behoren
- Situatie 3: Ivy is eigenaar van de eerste verdieping, vogellaan 7 en
het halletje
 Het halletje wordt dan bestanddeel van 7
 Is de bovenverdieping bestanddeel van 5?
 Maar er is geen toegang meer tot de bovenverdieping voor 5,
maar wel voor 7

Horizontale natrekking; artikel 5:20 lid 1 sub e jo. 3:4