Berichtgeving over migratie in
Nederland en buitenland
Is het gras altijd groener aan de overkant?
Plaats/datum: Zwolle, 14-09-2020
Naam student, studentnr: Rens Turk, 1114943
Email:
Project: Gecombineerd APOP
Docent: Marloes Wevers
Opleiding journalistiek
Module: M6 Major Bachelor Onderzoeksproject 2020-2021
Versie: Versie 2
,0.1 Voorwoord
Dit onderzoek is onderdeel van mijn afstudeerfase van de opleiding journalistiek aan de Hogeschool
Windesheim in Zwolle. De oorspronkelijke aanleiding voor dit onderzoek was dat ik als onderdeel van
mijn afstudeertraject een grote mediaproductie wou maken over het migratiebeleid in Denemarken.
Inmiddels gaat deze productie door de huidige coronasituatie niet meer door. Toch werd dit
onderzoek wel voortgezet, om ook in zijn totaliteit meer inzicht te krijgen in de invalshoeken die
gebruikt worden in de geschreven journalistiek en welke rol geografische afstand daarin speelt.
Bijgaand wil ik mijn onderzoekbegeleidster Marloes Wevers bedanken voor de prettige
ondersteuning tijdens het maken van dit verslag. Ik hoop dat dit onderzoek nieuwe inzichten geeft in
de inhoudelijke diversiteit als het gaat om het geschreven nieuws over het migratiedebat in binnen-
en buitenland.
1
,0.2 Samenvatting
Het doel van dit onderzoek was om te kijken of er over migratie in Denemarken hetzelfde geschreven
wordt als over migratie in Nederland. Er zijn de afgelopen jaren meerdere onderzoeken en
publicaties verschenen over de inhoudelijke diversiteit in de media. Hierbij moet je denken aan
bijvoorbeeld het gebruik van diverse invalshoeken. Ook over de migratieberichtgeving zijn de
afgelopen decennia enkele onderzoeken geweest, waarna door de desbetreffende onderzoekers vijf
frames (invalshoeken) zijn geselecteerd, die veel voorkomen in de nieuwsmedia. Aan de hand van
deze vijf frames gaat dit onderzoek een vervolg geven. Dat doet dit onderzoek door te kijken of de
berichtgeving over migratie verschilt zodra de geografische afstand vanaf Nederland gezien groter
wordt. In dit geval is er gekozen voor migratieberichtgeving over Denemarken, omdat dit land
halverwege 2018 strenge migratiewetten heeft aangekondigd. Dit was naar aanloop van de
verkiezingen in 2019. Nederland en Denemarken vergelijken veel met elkaar, daarom is dit land dus
een interessante case.
De centrale vraag die tijdens dit onderzoek werd gehanteerd, is: “Is er een verschil in hoe migratie
naar Nederland geframed wordt ten opzichte van hoe migratie naar Denemarken geframed wordt in
de Nederlandse geschreven nieuwsmedia?”
Het doel van dit onderzoek is dus om erachter te komen of de invalshoeken in de
migratieberichtgeving over Nederland en over Denemarken van elkaar verschillen, of overeenkomen.
De gebruikte methode is een kwantitatieve inhoudsanalyse. Aan de hand van een corpus zijn 80
artikelen van geschreven Nederlandse nieuwsmedia geanalyseerd, waarbij het meest overheersende
frame is aangekruist. Er worden twee frames aangekruist als er in een artikel twee frames tegenover
elkaar worden afgewogen of gecombineerd.
Het belangrijkste wat er op basis van de onderzoeksresultaten geconcludeerd kan worden, is dat het
restrictieframe in de berichtgeving over migratie naar Nederland, als over de migratie naar
Denemarken het meeste voorkomt. Het restrictieframe betekent dat het arriveren van migranten als
een probleem wordt gezien. Het restrictieframe wordt in de berichtgeving over migratie in
Denemarken veel toegepast. Daardoor is er minder ruimte voor andere frames en dus ook voor
inhoudelijke diversiteit.
De belangrijkste aanbevelingen voor de beroepspraktijk zijn:
1. Het multiculturele frame, waarbij de verschillende (nieuwe) culturen als voordeel wordt
gezien, is geen enkele keer in overheersende mate gebruikt in de migratieberichtgeving over
Denemarken. Dit frame toepassen in het migratienieuws over Denemarken zou de
inhoudelijke diversiteit bevorderen.
2. Zowel de berichtgeving over migratie in Nederland, als de berichtgeving over migratie in
Denemarken, gebruikt als meeste het restrictieframe. Het persoonlijke verhaal van de
migranten als overheersend frame maken (in bijvoorbeeld het slachtofferframe) zou in zijn
geheel de inhoudelijke diversiteit van het migratienieuws bevorderen.
2
, 3. Met name in het nieuws over migratie in Denemarken is er veel geschreven over de
regelgeving en de aanwezigheid van migranten als probleem. Ook is het emancipatieframe
veel toegepast, wat betekent dat de positie van migranten geproblematiseerd is. Een advies
aan de beroepspraktijk zou dus zijn om meer research te doen over wat er over dit
onderwerp al geschreven is.
3
Nederland en buitenland
Is het gras altijd groener aan de overkant?
Plaats/datum: Zwolle, 14-09-2020
Naam student, studentnr: Rens Turk, 1114943
Email:
Project: Gecombineerd APOP
Docent: Marloes Wevers
Opleiding journalistiek
Module: M6 Major Bachelor Onderzoeksproject 2020-2021
Versie: Versie 2
,0.1 Voorwoord
Dit onderzoek is onderdeel van mijn afstudeerfase van de opleiding journalistiek aan de Hogeschool
Windesheim in Zwolle. De oorspronkelijke aanleiding voor dit onderzoek was dat ik als onderdeel van
mijn afstudeertraject een grote mediaproductie wou maken over het migratiebeleid in Denemarken.
Inmiddels gaat deze productie door de huidige coronasituatie niet meer door. Toch werd dit
onderzoek wel voortgezet, om ook in zijn totaliteit meer inzicht te krijgen in de invalshoeken die
gebruikt worden in de geschreven journalistiek en welke rol geografische afstand daarin speelt.
Bijgaand wil ik mijn onderzoekbegeleidster Marloes Wevers bedanken voor de prettige
ondersteuning tijdens het maken van dit verslag. Ik hoop dat dit onderzoek nieuwe inzichten geeft in
de inhoudelijke diversiteit als het gaat om het geschreven nieuws over het migratiedebat in binnen-
en buitenland.
1
,0.2 Samenvatting
Het doel van dit onderzoek was om te kijken of er over migratie in Denemarken hetzelfde geschreven
wordt als over migratie in Nederland. Er zijn de afgelopen jaren meerdere onderzoeken en
publicaties verschenen over de inhoudelijke diversiteit in de media. Hierbij moet je denken aan
bijvoorbeeld het gebruik van diverse invalshoeken. Ook over de migratieberichtgeving zijn de
afgelopen decennia enkele onderzoeken geweest, waarna door de desbetreffende onderzoekers vijf
frames (invalshoeken) zijn geselecteerd, die veel voorkomen in de nieuwsmedia. Aan de hand van
deze vijf frames gaat dit onderzoek een vervolg geven. Dat doet dit onderzoek door te kijken of de
berichtgeving over migratie verschilt zodra de geografische afstand vanaf Nederland gezien groter
wordt. In dit geval is er gekozen voor migratieberichtgeving over Denemarken, omdat dit land
halverwege 2018 strenge migratiewetten heeft aangekondigd. Dit was naar aanloop van de
verkiezingen in 2019. Nederland en Denemarken vergelijken veel met elkaar, daarom is dit land dus
een interessante case.
De centrale vraag die tijdens dit onderzoek werd gehanteerd, is: “Is er een verschil in hoe migratie
naar Nederland geframed wordt ten opzichte van hoe migratie naar Denemarken geframed wordt in
de Nederlandse geschreven nieuwsmedia?”
Het doel van dit onderzoek is dus om erachter te komen of de invalshoeken in de
migratieberichtgeving over Nederland en over Denemarken van elkaar verschillen, of overeenkomen.
De gebruikte methode is een kwantitatieve inhoudsanalyse. Aan de hand van een corpus zijn 80
artikelen van geschreven Nederlandse nieuwsmedia geanalyseerd, waarbij het meest overheersende
frame is aangekruist. Er worden twee frames aangekruist als er in een artikel twee frames tegenover
elkaar worden afgewogen of gecombineerd.
Het belangrijkste wat er op basis van de onderzoeksresultaten geconcludeerd kan worden, is dat het
restrictieframe in de berichtgeving over migratie naar Nederland, als over de migratie naar
Denemarken het meeste voorkomt. Het restrictieframe betekent dat het arriveren van migranten als
een probleem wordt gezien. Het restrictieframe wordt in de berichtgeving over migratie in
Denemarken veel toegepast. Daardoor is er minder ruimte voor andere frames en dus ook voor
inhoudelijke diversiteit.
De belangrijkste aanbevelingen voor de beroepspraktijk zijn:
1. Het multiculturele frame, waarbij de verschillende (nieuwe) culturen als voordeel wordt
gezien, is geen enkele keer in overheersende mate gebruikt in de migratieberichtgeving over
Denemarken. Dit frame toepassen in het migratienieuws over Denemarken zou de
inhoudelijke diversiteit bevorderen.
2. Zowel de berichtgeving over migratie in Nederland, als de berichtgeving over migratie in
Denemarken, gebruikt als meeste het restrictieframe. Het persoonlijke verhaal van de
migranten als overheersend frame maken (in bijvoorbeeld het slachtofferframe) zou in zijn
geheel de inhoudelijke diversiteit van het migratienieuws bevorderen.
2
, 3. Met name in het nieuws over migratie in Denemarken is er veel geschreven over de
regelgeving en de aanwezigheid van migranten als probleem. Ook is het emancipatieframe
veel toegepast, wat betekent dat de positie van migranten geproblematiseerd is. Een advies
aan de beroepspraktijk zou dus zijn om meer research te doen over wat er over dit
onderwerp al geschreven is.
3
