T
1
,INHOUDSTAFEL
DeeL 1| Strafrecht.....................................................................................................................................................3
Deel 2| strafwet......................................................................................................................................................15
Deel 3|Misdrijf........................................................................................................................................................29
Deel 4| dader..........................................................................................................................................................48
Deel 5| straf............................................................................................................................................................66
Deel 6| burgerrechtelijke bepalingen en beveiligingsmaatregelen.....................................................................100
Deel 7| uitvoering van straffen en maatregelen..................................................................................................104
2
,STRAFRECHT
DEEL 1| STRAFRECHT
JURIDISCHE SITUERING
Begrip
- Definitie
o Strafrecht = een geheel van rechtsregels over misdrijf, dader en straf
- Misdrijf
o Twee manieren
Bepalingen over misdrijven in het algemeen
Onder welke voorwaarden gedragingen misdrijven kunnen zijn
Wat de noodzakelijke bestanddelen zijn van elk misdrijf
Bepaling over misdrijven in het bijzonder
Het strafrecht bepaalt welke gedragingen misdrijven zijn
Bevat de specifieke misdrijfomschrijvingen, strafbaarstellingen of
incriminaties
- Dader
o Wie kan strafrechtelijk verantwoordelijk zijn
o Vroeger konden dieren strafrechtelijk verantwoordelijk zijn nu niet meer
o Wie wel: mensen en rechtspersonen (vb. bedrijf)
Sommige mensen worden onverantwoordelijk geacht
Minderjarigen
Geestesgestoorden
- Straf en beveiligingsmaatregel
o Straf
= wettelijk bepaalde vorm van leed dat door de rechterlijke macht wordt opgelegd
als sanctie voor een misdrijf
o Beveiligingsmaatregel
Er wordt een misdrijf gepleegd, maar men kan niet straffen
Men legt geen straf op, maar een beveiligingsmaatregel
Vb. internering
Van personen die leiden aan een ernstige geestesstoornis
Hun oordeelsvermogen is aangetast
Zij kunnen niet gestraft worden, maar ze zijn wel gevaarlijk
Er wordt een maatregel opgelegd, namelijk de internering
Dit is geen klassieke straf
Er is een misdrijf, maar geen straf
- Procedureregels
o Strafrecht bevat ook formele regels over hoe de bevoegde instanties over misdrijf, straf en
dader oordelen
3
, Publiek recht
- Verticale rechtsverhouding
o Strafrecht is publiekrecht
o Het recht dat de relatie regelt tussen de staat en de burger
- Openbare orde
o Strafwetten zijn van openbare orde
Een gevolg van het publiekrechtelijk karakter van strafrecht
o Niemand kan zicht buiten de strafwet stellen
o Strafrecht is niet onderhandelbaar
o Men kan niet zelf bepalen wat een misdrijf is
o Vb. afspreken in een bos om met elkaar te vechten
Ook al is het afgesproken met elkaar, het blijft een misdrijf
- Slachtoffers
o Kunnen niet mee bepalen over de straf
o Ze worden gehoord, gevraagd, meer en meer betrokken
o MAAR het blijft een aangelegenheid tussen de overheid en de dader
o Formeel gezien speelt het slachtoffer heel weinig rol
o Mensen denken dat er enkel gestraft kan worden als er een klacht wordt neergelegd door het
slachtoffer dit is niet waar
Elk misdrijf kan bestraft worden, ook als er geen klacht is
Stel dat slachtoffer zijn of haar klacht intrekt, dit verandert niets aan het feit dat dit
een misdrijf is en bestraft kan worden
Materieel en formeel
- Materieel: strafrecht
o In de lessen: de eerste vier puntjes van de definitie
- Formeel: strafvordering
o De procedureregeling
Nationaal en internationaal
- Nationaal strafrecht
o Strafrecht is in zeer grote mate nationaal
Belgisch (= federaal) strafrecht
Strafrecht van gemeenschappen, gewesten, provincies en gemeenten
- Internationaal strafrecht
o Nationaal materieel strafrecht met internationale achtergrond
Strafbaarstellingen en straffen worden nagenoeg altijd nationaal bepaald
Soms zijn gedragingen zo ernstig dat gemeend wordt dat zij overal strafbaar zouden
moeten zijn
Internationale organisaties (vb. VN, Raad van Europa, EU,…) verplichten staten om
op gelijkaardige manier misdrijf en bestraffing vast te leggen
o Internationale strafbaarstellingen
i.t.t. het materieel strafrecht zijn strafbaarstellingen bestemd voor afhandeling op
internationaal niveau
Er bestaan steeds meer internationale strafrechtbanken
Vb. het Internationaal Strafhof in Den Haag
4