Theorie voor het tentamen op vrijdag 24 oktober 2025
Linda Bleeker – Studentnummer: 4817079
Inhoudsopgave
Drie hoofddoelen wetenschappelijk onderzoek .............................................................................................. 5
Variabele........................................................................................................................................................ 6
Meetniveaus .................................................................................................................................................. 6
Discreet en continu ........................................................................................................................................ 7
Grafieken ....................................................................................................................................................... 7
Beschrijving van een verdeling ....................................................................................................................... 8
Centrummaten ............................................................................................................................................... 8
Spreidingsmaten ............................................................................................................................................ 9
Aanpassen van scores .................................................................................................................................. 11
Dichtheidscurven ......................................................................................................................................... 12
Normaalverdelingen..................................................................................................................................... 13
Standaardscore – Z-score ............................................................................................................................. 13
Soorten metingen ........................................................................................................................................ 15
Observaties ...................................................................................................................................................... 15
Zelfrapportage (vragenlijsten) ......................................................................................................................... 15
Het doel van correlatie en regressie ............................................................................................................. 17
Specifieke doelen ......................................................................................................................................... 18
Stappenplan voor het checken van de correlatiecoëfficiënt en regressievergelijking .................................... 19
Correlatiecoëfficiënt..................................................................................................................................... 19
Formule correlatiecoëfficiënt ....................................................................................................................... 20
Regressielijn ................................................................................................................................................. 20
Formule regressievergelijking .......................................................................................................................... 21
Verklaarde variantie ..................................................................................................................................... 22
Van steekproef naar populatie ..................................................................................................................... 23
Steekproeftrekking....................................................................................................................................... 23
1
, Soorten non-probability samples ..................................................................................................................... 23
Soorten probability samples............................................................................................................................. 23
Van steekproef naar populatie ..................................................................................................................... 25
Z-scores voor ruwe scores ............................................................................................................................ 25
Z-scores voor gemiddelden........................................................................................................................... 25
Betekenis steekproevenverdeling................................................................................................................. 26
Samenvatting soorten verdelingen ............................................................................................................... 26
Vorm steekproevenverdeling ....................................................................................................................... 26
Gemiddelde en spreiding steekproevenverdeling ......................................................................................... 27
Wat weten we dus?.......................................................................................................................................... 27
Wat zegt 1 steekproef? ................................................................................................................................ 28
Betrouwbaarheidsintervallen ....................................................................................................................... 28
Bepaling 95% betrouwbaarheidsinterval ...................................................................................................... 28
Formule betrouwbaarheidsinterval .............................................................................................................. 29
Voorbeeld berekening 95% betrouwbaarheidsinterval .................................................................................... 29
Voorbeeld berekening 90% betrouwbaarheidsinterval .................................................................................... 30
Vertrouwen en nauwkeurigheid ................................................................................................................... 30
Omdraaien ................................................................................................................................................... 30
Is dat realistisch? .......................................................................................................................................... 30
Definities...................................................................................................................................................... 31
Meetfouten .................................................................................................................................................. 31
Vormen van betrouwbaarheid ..................................................................................................................... 32
Hoe meet je betrouwbaarheid? .................................................................................................................... 32
Vormen van validiteit ................................................................................................................................... 33
Voorbeeld: ........................................................................................................................................................ 33
Hoe meet je validiteit? ................................................................................................................................. 34
Vertel het hele verhaal ................................................................................................................................. 34
Causaliteit .................................................................................................................................................... 34
Alternatieve verklaringen ................................................................................................................................. 34
Als je geen experiment kunt doen ................................................................................................................ 35
2
,Conclusie...................................................................................................................................................... 35
Statistische inferentie .................................................................................................................................. 36
Significantietoetsen...................................................................................................................................... 36
Waarom een significantietoets doen? .......................................................................................................... 36
Z-toets: de formule ...................................................................................................................................... 37
Significantieniveau ....................................................................................................................................... 37
Toetsingsschema z-toets .............................................................................................................................. 37
1. Onderzoeksvraag .................................................................................................................................... 38
2. Hypothesen opstellen ............................................................................................................................. 38
3 + 4 Toetskeuze en berekening ....................................................................................................................... 38
5. P-waarde bepalen ........................................................................................................................................ 39
6 + 7 Beslissing en conclusie ............................................................................................................................. 39
Z-toets en betrouwbaarheidsinterval ........................................................................................................... 39
Is een z-toets realistisch?.............................................................................................................................. 39
T-toets: de formule ...................................................................................................................................... 40
T-toets ......................................................................................................................................................... 40
Eigenschappen van de t-verdeling ................................................................................................................ 41
Toetsingsschema t-toets............................................................................................................................... 41
Voorbeeld aflezen tabel D: t-waarde > p-waarde ............................................................................................ 41
Betrouwbaarheidsintervallen ....................................................................................................................... 42
Conclusie...................................................................................................................................................... 42
Is een t-toets realistisch? .............................................................................................................................. 42
Voorbeeld z-toets ......................................................................................................................................... 43
Voorbeeld t-toets ......................................................................................................................................... 44
Z-waarden die je moet onthouden ............................................................................................................... 44
Experiment .................................................................................................................................................. 45
Kenmerken van een experiment................................................................................................................... 45
Validiteit ...................................................................................................................................................... 45
Groepen vergelijken zonder 𝜇 en 𝜎 .............................................................................................................. 47
Welke toets gebruik je? ................................................................................................................................ 47
3
, Formule t-toets bij onafhankelijke groepen .................................................................................................. 48
Overzicht...................................................................................................................................................... 49
Beslissingen in onderzoek ............................................................................................................................ 50
Type I fouten ................................................................................................................................................ 50
Type II fouten ............................................................................................................................................... 50
Voorbeeld type I en type II fout .................................................................................................................... 51
Kans op type I en type II fouten .................................................................................................................... 51
Overzicht beslissingen .................................................................................................................................. 52
Samengevat: type I en II fouten en power .................................................................................................... 52
Power verhogen ........................................................................................................................................... 52
Waarom kennis over type I en II fouten en power? ...................................................................................... 52
Relaties in kruistabellen ............................................................................................................................... 54
Stappenplan ................................................................................................................................................. 54
Stap 1 en 2: Onderzoeksvraag in chi-kwadraattoets en hypothese ................................................................. 54
Stap 3: Geobserveerde waarden + percentages............................................................................................... 54
Stap 4: Verwachte waarden ............................................................................................................................. 55
Stap 5: Chi-kwadraattoets ............................................................................................................................... 55
Stap 6: Post-hoc toets ➜ Waar zit het verband precies? ................................................................................. 56
Nut van post-hoc toetsen ............................................................................................................................. 56
Toetsingsschema chi-kwadraat..................................................................................................................... 56
Kruistabel en causaliteit ............................................................................................................................... 57
4