Hoorcolleges Strafrecht 3
Arresten hoorcolleges = voor zover naar verwezen en genoemd ook tentamenstof!
HC 2A, 3A en 4B niet opgenomen!
Week 1A
Doelen strafvordering:
Hoofddoel: verzekeren juiste toepassing materiele Sr (diefstal en moord bijv.).
Tweeledig: bestraffing schuldige, voorkomen bestraffing onschuldige.
Laatste doelstelling weegt zwaarder volgens artikel 338 Sv.
Welke twijfel is aanvaardbaar?
Waarborgen bij zware en lichte delicten verschillen.
Nevendoelen:
1. Eerbiediging van de rechten en vrijheden van de verdachte. (Nemo tenetur-beginsel:
zwijgrecht, cautie, artikel 29 Sv en bijvoorbeeld limitering voorarrest). Cautie = verdachte
moet op zijn zwijgrecht gewezen worden.
2. Eerbiediging van de rechten en vrijheden van anderen. (Bijvoorbeeld beperking
getuigendelicten en bijvoorbeeld slachtoffer als benadeelde partij).
3. Procedurele rechtvaardigheid. (Bijvoorbeeld recht op laatste woord verdachte en
spreekrecht slachtoffer).
4. Demonstratiefunctie. (Externe werking).
Vaststelling schuld
Bestraffing schuldige > is deze persoon schuldig?
- Materiele waarheid is heel belangrijk!
- De rechter moet op grond van bewijsmateriaal, anders dan op enkele bekentenis van de
verdachte, kunnen bevinden dat hij schuldig is.
- Illustraties oriëntatie op materiele waarheid:
Actieve rol rechter (bijvoorbeeld bij getuigenondervragingen/verhoren, actieve
rechter past in inquisitoir strafproces). Geen land heeft een zuiver inquisitoir of
proces, meestal een mengeling. Wij zijn wel meer contradictoir geworden door
EHRM.
Magistratelijke rol OM (OM komt uit een inquisitoir stelsel, dominus litus, meester
van het proces, takenpakket nog altijd magistratelijk).
Regeling rechtsmiddelen (hoger beroep, cassatie, herziening ten voordele en
herziening ten nadele). Zie PP voor artikelen.
*Herziening ten voordele: onschuldige in de gevangenis.
(Dronken boer-arrest: twee boers in een auto, 1 was te dronken om te rijden, de andere
reed. De rijdende broer had geen rijbewijs. Tijdens de rit ongeluk. Uiteindelijk kwam de
politie erbij. De dronken broer deed zich voor als bestuurder. De verklaring van de vriend
,spoorde daar mee. De dronken broer, die eigenlijk niet reed, werd veroordeeld voor een
aantal delicten. Later werd herziening aangevraagd, nieuwe verklaringen. De Hoge Raad
concludeert: dat het tot een vrijspraak zou komen als de materiele waarheid eerder bekend
was, dus herziening slaagt).
*Herziening ten nadele = wanneer iemand onherroepelijk is vrijgesproken, maar toch weer
veroordelen. Dit kan op basis van een heel ernstige zaak.
Twee Europa’s
Grote Europa Kleine Europa
- Raad van Europa - Europese Unie
- 47 lidstaten - 27 lidstaten
- EVRM - VEU/VWEU
- Themaverdragen - Handvest
- Richtlijnen
Artikel 6 EVRM = belangrijk voor recht op een eerlijk proces!
Jurisprudentie EHRM:
- Gaat om een staat die wordt veroordeeld
- Methode nakoming is vrijdag margin of appreciation
- Procedurele toetsing van feitelijke onderdelen
- Geen toetsing van wettelijke regelingen sec
- Casusgebonden oordeel (dus moeilijk om een algemeen oordeel te trekken)
- Uitleg gericht op daadwerkelijke rechtsbescherming
- Autonome begrippen
*Actio popularis
Ozturk v. Duitsland-arrest: iemand beging een strafbaar feit, hij moest zijn tolk zelf betalen.
Hij kwam daar tegen op bij het EHRM. Hij vond het in strijd met artikel 6 EVRM. Er moest
sprake zijn van een ‘criminal charge’, dat was hier niet aan de orde, het was een
bestuursrechtelijk feit. Kunnen landen artikel 6 ontlopen om het een bestuursrechtelijk feit,
i.p.v. strafrechtelijk te maken? HOF: nee, dit kan niet, het zou de object and purpose van het
verdrag schenden. = criminal charge. ZIE PP voor volledig!
Positieve verplichtingen
Die het hof is gaan inlezen, om juist je staatsmacht te gebruiken om burgers te beschermen,
bijv. tegen inbreuken van rechten door andere burgers. Bijvoorbeeld dat de overheid
verkrachting strafbaar moet stellen.
Week 1B
, ‘Voorbereidend onderzoek (c.a.)’
Legaliteitsbeginsel = artikel 1 Sv = grondslag. Maar ook in de Grondwet en het EVRM is het
legaliteitsbeginsel opgenomen.
Beginselen die belangrijk zijn, o.a.:
- Beginsel van detournement de pouvoir (doelbinding) (geen machtsmisbruik)
- Proportionaliteit en subsidiariteit
Voor de vraag of er een bevoegdheid is, begin je met de vraag naar wat is de taakstelling.
Artikel 141 Sv: gewone opsporingsambtenaar (OvJ, politieambtenaar, hulpofficier etc.).
algemene taak.
Artikel 142 Sv: buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s). Taak is beperkt tot een
specifiek type/groep strafbare feiten.
Artikel 127 Sv: opsporingsambtenaren zijn alle personen met opsporing belast. Dus zowel
gewone en buitengewone.
Artikel (2 jo.) 3 Politiewet 2012: geeft taakstelling politie. Twee hoofdtaken: daadwerkelijke
handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp.
Artikel 11 Politiewet 2011: bij handhaving openbare orde = de burgemeester de baas/heeft
de leiding = bevoegd gezag. Als de politie hulp verleent is de burgemeester ook de baas.
Handhaving van de openbare orde is onderdeel van de daadwerkelijke handhaving van de
rechtsorde.
Artikel 12 Politiewet 2012: Als het gaat om de strafrechtelijke handhaving rechtsorde dan is
de OvJ de baas. Zie ook artikel 148 Sv.
*Een steeds belangrijker en hoger op staande persoon beslist over een steeds indringender
bevoegdheid.
Taakstelling ook bevoegdheid?
- Ja, in beginsel wel, maar denk aan legaliteit
- Dus: indringender , noodzaak specificatie
Volgens EVRM: alleen ‘in accordance with the law’ als law ‘particularly precise’ is
- Betekent: 141/142 en 3 Polw lang niet altijd genoeg
- Bevoegdheden maar ten dele` expliciet geregeld, dus belangrijke kwestie.
Zwolsman-arrest: bekende drugshandelaar. De politie ging heel creatief te werk bij een
zoveelste opsporingsonderzoek naar deze man. De vraag was of bepaalde handelingen
verricht door de opsporingsambtenaren of dat kon worden gedragen door wat nu artikel 3
Politiewet is.
Arresten hoorcolleges = voor zover naar verwezen en genoemd ook tentamenstof!
HC 2A, 3A en 4B niet opgenomen!
Week 1A
Doelen strafvordering:
Hoofddoel: verzekeren juiste toepassing materiele Sr (diefstal en moord bijv.).
Tweeledig: bestraffing schuldige, voorkomen bestraffing onschuldige.
Laatste doelstelling weegt zwaarder volgens artikel 338 Sv.
Welke twijfel is aanvaardbaar?
Waarborgen bij zware en lichte delicten verschillen.
Nevendoelen:
1. Eerbiediging van de rechten en vrijheden van de verdachte. (Nemo tenetur-beginsel:
zwijgrecht, cautie, artikel 29 Sv en bijvoorbeeld limitering voorarrest). Cautie = verdachte
moet op zijn zwijgrecht gewezen worden.
2. Eerbiediging van de rechten en vrijheden van anderen. (Bijvoorbeeld beperking
getuigendelicten en bijvoorbeeld slachtoffer als benadeelde partij).
3. Procedurele rechtvaardigheid. (Bijvoorbeeld recht op laatste woord verdachte en
spreekrecht slachtoffer).
4. Demonstratiefunctie. (Externe werking).
Vaststelling schuld
Bestraffing schuldige > is deze persoon schuldig?
- Materiele waarheid is heel belangrijk!
- De rechter moet op grond van bewijsmateriaal, anders dan op enkele bekentenis van de
verdachte, kunnen bevinden dat hij schuldig is.
- Illustraties oriëntatie op materiele waarheid:
Actieve rol rechter (bijvoorbeeld bij getuigenondervragingen/verhoren, actieve
rechter past in inquisitoir strafproces). Geen land heeft een zuiver inquisitoir of
proces, meestal een mengeling. Wij zijn wel meer contradictoir geworden door
EHRM.
Magistratelijke rol OM (OM komt uit een inquisitoir stelsel, dominus litus, meester
van het proces, takenpakket nog altijd magistratelijk).
Regeling rechtsmiddelen (hoger beroep, cassatie, herziening ten voordele en
herziening ten nadele). Zie PP voor artikelen.
*Herziening ten voordele: onschuldige in de gevangenis.
(Dronken boer-arrest: twee boers in een auto, 1 was te dronken om te rijden, de andere
reed. De rijdende broer had geen rijbewijs. Tijdens de rit ongeluk. Uiteindelijk kwam de
politie erbij. De dronken broer deed zich voor als bestuurder. De verklaring van de vriend
,spoorde daar mee. De dronken broer, die eigenlijk niet reed, werd veroordeeld voor een
aantal delicten. Later werd herziening aangevraagd, nieuwe verklaringen. De Hoge Raad
concludeert: dat het tot een vrijspraak zou komen als de materiele waarheid eerder bekend
was, dus herziening slaagt).
*Herziening ten nadele = wanneer iemand onherroepelijk is vrijgesproken, maar toch weer
veroordelen. Dit kan op basis van een heel ernstige zaak.
Twee Europa’s
Grote Europa Kleine Europa
- Raad van Europa - Europese Unie
- 47 lidstaten - 27 lidstaten
- EVRM - VEU/VWEU
- Themaverdragen - Handvest
- Richtlijnen
Artikel 6 EVRM = belangrijk voor recht op een eerlijk proces!
Jurisprudentie EHRM:
- Gaat om een staat die wordt veroordeeld
- Methode nakoming is vrijdag margin of appreciation
- Procedurele toetsing van feitelijke onderdelen
- Geen toetsing van wettelijke regelingen sec
- Casusgebonden oordeel (dus moeilijk om een algemeen oordeel te trekken)
- Uitleg gericht op daadwerkelijke rechtsbescherming
- Autonome begrippen
*Actio popularis
Ozturk v. Duitsland-arrest: iemand beging een strafbaar feit, hij moest zijn tolk zelf betalen.
Hij kwam daar tegen op bij het EHRM. Hij vond het in strijd met artikel 6 EVRM. Er moest
sprake zijn van een ‘criminal charge’, dat was hier niet aan de orde, het was een
bestuursrechtelijk feit. Kunnen landen artikel 6 ontlopen om het een bestuursrechtelijk feit,
i.p.v. strafrechtelijk te maken? HOF: nee, dit kan niet, het zou de object and purpose van het
verdrag schenden. = criminal charge. ZIE PP voor volledig!
Positieve verplichtingen
Die het hof is gaan inlezen, om juist je staatsmacht te gebruiken om burgers te beschermen,
bijv. tegen inbreuken van rechten door andere burgers. Bijvoorbeeld dat de overheid
verkrachting strafbaar moet stellen.
Week 1B
, ‘Voorbereidend onderzoek (c.a.)’
Legaliteitsbeginsel = artikel 1 Sv = grondslag. Maar ook in de Grondwet en het EVRM is het
legaliteitsbeginsel opgenomen.
Beginselen die belangrijk zijn, o.a.:
- Beginsel van detournement de pouvoir (doelbinding) (geen machtsmisbruik)
- Proportionaliteit en subsidiariteit
Voor de vraag of er een bevoegdheid is, begin je met de vraag naar wat is de taakstelling.
Artikel 141 Sv: gewone opsporingsambtenaar (OvJ, politieambtenaar, hulpofficier etc.).
algemene taak.
Artikel 142 Sv: buitengewone opsporingsambtenaren (boa’s). Taak is beperkt tot een
specifiek type/groep strafbare feiten.
Artikel 127 Sv: opsporingsambtenaren zijn alle personen met opsporing belast. Dus zowel
gewone en buitengewone.
Artikel (2 jo.) 3 Politiewet 2012: geeft taakstelling politie. Twee hoofdtaken: daadwerkelijke
handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp.
Artikel 11 Politiewet 2011: bij handhaving openbare orde = de burgemeester de baas/heeft
de leiding = bevoegd gezag. Als de politie hulp verleent is de burgemeester ook de baas.
Handhaving van de openbare orde is onderdeel van de daadwerkelijke handhaving van de
rechtsorde.
Artikel 12 Politiewet 2012: Als het gaat om de strafrechtelijke handhaving rechtsorde dan is
de OvJ de baas. Zie ook artikel 148 Sv.
*Een steeds belangrijker en hoger op staande persoon beslist over een steeds indringender
bevoegdheid.
Taakstelling ook bevoegdheid?
- Ja, in beginsel wel, maar denk aan legaliteit
- Dus: indringender , noodzaak specificatie
Volgens EVRM: alleen ‘in accordance with the law’ als law ‘particularly precise’ is
- Betekent: 141/142 en 3 Polw lang niet altijd genoeg
- Bevoegdheden maar ten dele` expliciet geregeld, dus belangrijke kwestie.
Zwolsman-arrest: bekende drugshandelaar. De politie ging heel creatief te werk bij een
zoveelste opsporingsonderzoek naar deze man. De vraag was of bepaalde handelingen
verricht door de opsporingsambtenaren of dat kon worden gedragen door wat nu artikel 3
Politiewet is.
