Cyberpesten
LITERATUURONDERZOEK
T.48611
ANIEK MULDERS
463907
ESW2V.E3
,Inhoud
1. Inleiding..............................................................................................................................................1
1.1 Opdrachtgever..............................................................................................................................2
1.2 Doelstelling...................................................................................................................................3
1.3 Onderzoeksvraag..........................................................................................................................3
2. Probleemanalyse................................................................................................................................3
2.1 Microniveau..................................................................................................................................3
2.2 Mesoniveau..................................................................................................................................4
2.3 Macroniveau.................................................................................................................................5
3. Aanknopingspunten............................................................................................................................5
3.1 Beïnvloedbare factoren................................................................................................................5
4. Succes- en faalfactoren.......................................................................................................................6
4.1 Succesfactoren..............................................................................................................................7
4.2 Faalfactoren..................................................................................................................................7
4.3 Aanknopingspunten......................................................................................................................7
5. Interventies........................................................................................................................................7
5.1 Interventie 1: It's up to you..........................................................................................................8
5.2 Interventie 2: KiVa........................................................................................................................8
6. Conclusie..........................................................................................................................................10
7. Literatuurlijst....................................................................................................................................11
1. Inleiding
1
, Cyberpesten is een bekend begrip in Nederland met soms dramatische gevolgen. Begin 2017
bijvoorbeeld, beëindigde de 15-jarige Tharukshan Selvam uit Heerlen zijn leven door de gevolgen van
het online pesten wat hij moest ondergaan. De jongen was het doelwit van scheldpartijen via
nepaccounts. Er vond vooraf deze gebeurtenis wel een gesprek plaats op school tussen een
medewerker van de school en Tharukshan maar hier kwam niks uit voort omdat Tharukshan aangaf
geen hulp te willen (Hart van Nederland, 2017). Ruim 5% van de jongeren tussen 12 en 25 is in 2018
digitaal gepest, gestalkt of bedreigd (CPC, 2020). Meisjes krijgen hier veel meer mee te maken dan
jongens, de verhouding is hierbij 3 om 7, waar 3 jongens te maken krijgen met cyberpesten krijgen
daar tegenover 7 meisjes te maken met cyberpesten. Echter zijn dit alleen de gevallen waarbij het
cyberpesten is gemeld. Ruim 14 procent van de jongeren van 15 tot 25 jaar die geconfronteerd
werden met pesten via internet meldde dit bij de politie of een andere instantie. Bijna 4 procent van
hen deed daadwerkelijk aangifte van cyberpesten (CBS, 2017). Hieruit blijkt dat erin veruit de meeste
gevallen geen melding of aangifte gedaan wordt, en dat het probleem wellicht groter is dan dat we
kunnen meten. Als deze cijfers uit 2018 worden vergeleken met de cijfers van 2014 is te zien dat er
een daling is van ongeveer 2.5% qua aangiftes (CBS, 2015). Het blijkt dat bij de jongeren tussen 12 en
18 jaar 48% in aanraking komt met cyberpesten (CBS, 2017). Hieruit blijkt dat het cyberpesten nog
steeds een veel voorkomend probleem is onder jongeren. Ook kunnen we hieruit concluderen dat
het veruit het meest voorkomt op de middelbare school. Cyberpesten of digitaal pesten is een vorm
van pesten die voorkomt in de onlinewereld, de onlinewereld is vaak verweven met het offline leven.
Hiervoor gebruiken kinderen of jongeren internet of apps. Pesten gebeurt door het opzettelijk
vernederen of misbruiken van een persoon, door vervelende of negatieve opmerkingen, of door een
bepaalde persoon in een groep te negeren (Baas, 2015). Social media maakt het heel eenvoudig om
verschillende foto's te uploaden en deze direct met de wereld te delen. Met de bescherming van
anonimiteit kunnen cyberpesters verder gaan dan andere vormen van pesten (Nederlands
jeugdinstituut, 2017). De motivatie en achtergrond van cyberpesten zijn meestal dezelfde als die van
"klassiek" pesten. Het is hetzelfde opzettelijke gedrag, maar doordat het pestgedrag online
plaatsvindt, wordt een reeks mogelijkheden vergroot. In feite wordt dezelfde groep kinderen vaak
gepest. Kinderen die op school werden gepest, worden nu online gepest (Baas, 2015). Ondanks het
feit dat cyberpesten niet fysiek is, brengt het vele gevolgen met zich mee. De slachtoffers van
cyberpesten vertonen vaak symptomen van depressie, stress en angst. Dit kan op lange termijn
leiden tot een laag zelfbeeld, psychische problemen en zelfmoord (van Veen, 2008). Jongeren die te
maken hebben met cyberpesten worden ook vaak slachtoffer van klassiek pesten. Bovendien blijken
ook veel pestkoppen te leiden onder emotionele of psychosociale problemen. Een aanzienlijk deel
van deze groep is zelf slachtoffer geweest van cyberpesten of klassiek pesten. Bij deze cyberpesters is
er vaak sprake van conflicten thuis of op school. Het wordt voor vele pesters gezien als een
uitlaatklep om zelf iemand te gaan pesten (DeSmet, 2017). Zowel ouders als scholen spelen een
belangrijke rol bij de preventie van cyberpesten aangezien zij samen verantwoordelijk zijn voor het
opvoeden en leren omgaan met het internet. Zo zijn scholen sinds september 2007 verplicht om
leerlingen te leren op een veilige en verantwoorde manier met het internet om te gaan (Brys &
Dergent, 2012). Omdat de gevolgen van cyberpesten zo groot zijn en het voor de slachtoffers grote
gevolgen kan hebben op korte en lange termijn is dit een belangrijke issue om verder te
onderzoeken. Dit doen we aan de hand van een interventie, maar dit vereist nader onderzoek.
1.1 Opdrachtgever
Het Bonhoeffer College aan de Wethouderbeverstraat is een school voor leerlingen die onderwijs
volgen op BBL- en KBL niveau, de leerlingen worden hier voorbereid op hun overstap naar het MBO.
De leerlingen zitten hier in totaal 4 jaar op school, daarna gaan ze naar het MBO. Deze school telt
2
LITERATUURONDERZOEK
T.48611
ANIEK MULDERS
463907
ESW2V.E3
,Inhoud
1. Inleiding..............................................................................................................................................1
1.1 Opdrachtgever..............................................................................................................................2
1.2 Doelstelling...................................................................................................................................3
1.3 Onderzoeksvraag..........................................................................................................................3
2. Probleemanalyse................................................................................................................................3
2.1 Microniveau..................................................................................................................................3
2.2 Mesoniveau..................................................................................................................................4
2.3 Macroniveau.................................................................................................................................5
3. Aanknopingspunten............................................................................................................................5
3.1 Beïnvloedbare factoren................................................................................................................5
4. Succes- en faalfactoren.......................................................................................................................6
4.1 Succesfactoren..............................................................................................................................7
4.2 Faalfactoren..................................................................................................................................7
4.3 Aanknopingspunten......................................................................................................................7
5. Interventies........................................................................................................................................7
5.1 Interventie 1: It's up to you..........................................................................................................8
5.2 Interventie 2: KiVa........................................................................................................................8
6. Conclusie..........................................................................................................................................10
7. Literatuurlijst....................................................................................................................................11
1. Inleiding
1
, Cyberpesten is een bekend begrip in Nederland met soms dramatische gevolgen. Begin 2017
bijvoorbeeld, beëindigde de 15-jarige Tharukshan Selvam uit Heerlen zijn leven door de gevolgen van
het online pesten wat hij moest ondergaan. De jongen was het doelwit van scheldpartijen via
nepaccounts. Er vond vooraf deze gebeurtenis wel een gesprek plaats op school tussen een
medewerker van de school en Tharukshan maar hier kwam niks uit voort omdat Tharukshan aangaf
geen hulp te willen (Hart van Nederland, 2017). Ruim 5% van de jongeren tussen 12 en 25 is in 2018
digitaal gepest, gestalkt of bedreigd (CPC, 2020). Meisjes krijgen hier veel meer mee te maken dan
jongens, de verhouding is hierbij 3 om 7, waar 3 jongens te maken krijgen met cyberpesten krijgen
daar tegenover 7 meisjes te maken met cyberpesten. Echter zijn dit alleen de gevallen waarbij het
cyberpesten is gemeld. Ruim 14 procent van de jongeren van 15 tot 25 jaar die geconfronteerd
werden met pesten via internet meldde dit bij de politie of een andere instantie. Bijna 4 procent van
hen deed daadwerkelijk aangifte van cyberpesten (CBS, 2017). Hieruit blijkt dat erin veruit de meeste
gevallen geen melding of aangifte gedaan wordt, en dat het probleem wellicht groter is dan dat we
kunnen meten. Als deze cijfers uit 2018 worden vergeleken met de cijfers van 2014 is te zien dat er
een daling is van ongeveer 2.5% qua aangiftes (CBS, 2015). Het blijkt dat bij de jongeren tussen 12 en
18 jaar 48% in aanraking komt met cyberpesten (CBS, 2017). Hieruit blijkt dat het cyberpesten nog
steeds een veel voorkomend probleem is onder jongeren. Ook kunnen we hieruit concluderen dat
het veruit het meest voorkomt op de middelbare school. Cyberpesten of digitaal pesten is een vorm
van pesten die voorkomt in de onlinewereld, de onlinewereld is vaak verweven met het offline leven.
Hiervoor gebruiken kinderen of jongeren internet of apps. Pesten gebeurt door het opzettelijk
vernederen of misbruiken van een persoon, door vervelende of negatieve opmerkingen, of door een
bepaalde persoon in een groep te negeren (Baas, 2015). Social media maakt het heel eenvoudig om
verschillende foto's te uploaden en deze direct met de wereld te delen. Met de bescherming van
anonimiteit kunnen cyberpesters verder gaan dan andere vormen van pesten (Nederlands
jeugdinstituut, 2017). De motivatie en achtergrond van cyberpesten zijn meestal dezelfde als die van
"klassiek" pesten. Het is hetzelfde opzettelijke gedrag, maar doordat het pestgedrag online
plaatsvindt, wordt een reeks mogelijkheden vergroot. In feite wordt dezelfde groep kinderen vaak
gepest. Kinderen die op school werden gepest, worden nu online gepest (Baas, 2015). Ondanks het
feit dat cyberpesten niet fysiek is, brengt het vele gevolgen met zich mee. De slachtoffers van
cyberpesten vertonen vaak symptomen van depressie, stress en angst. Dit kan op lange termijn
leiden tot een laag zelfbeeld, psychische problemen en zelfmoord (van Veen, 2008). Jongeren die te
maken hebben met cyberpesten worden ook vaak slachtoffer van klassiek pesten. Bovendien blijken
ook veel pestkoppen te leiden onder emotionele of psychosociale problemen. Een aanzienlijk deel
van deze groep is zelf slachtoffer geweest van cyberpesten of klassiek pesten. Bij deze cyberpesters is
er vaak sprake van conflicten thuis of op school. Het wordt voor vele pesters gezien als een
uitlaatklep om zelf iemand te gaan pesten (DeSmet, 2017). Zowel ouders als scholen spelen een
belangrijke rol bij de preventie van cyberpesten aangezien zij samen verantwoordelijk zijn voor het
opvoeden en leren omgaan met het internet. Zo zijn scholen sinds september 2007 verplicht om
leerlingen te leren op een veilige en verantwoorde manier met het internet om te gaan (Brys &
Dergent, 2012). Omdat de gevolgen van cyberpesten zo groot zijn en het voor de slachtoffers grote
gevolgen kan hebben op korte en lange termijn is dit een belangrijke issue om verder te
onderzoeken. Dit doen we aan de hand van een interventie, maar dit vereist nader onderzoek.
1.1 Opdrachtgever
Het Bonhoeffer College aan de Wethouderbeverstraat is een school voor leerlingen die onderwijs
volgen op BBL- en KBL niveau, de leerlingen worden hier voorbereid op hun overstap naar het MBO.
De leerlingen zitten hier in totaal 4 jaar op school, daarna gaan ze naar het MBO. Deze school telt
2
