Blok 1 week 7:
Pigmentafwijkingen in de praktijk:
Wanneer er een patiënt komt moet je je altijd afvragen:
- Kan ik deze patiënt behandelen?
- Moet ik deze patiënt doorverwijzen naar een arts?
- Kan hier sprake zijn van een kwaadaardige aandoening?
Bij iedere huidafwijking:
Inventarisatie hulpvraag pluis / niet-pluis gevoel
Pluis / niet-pluis er schuilt iets kwaads
Belangrijke anamnestische gegevens:
Inventarisatie hulpvraag
- De aard van de problemen
- De ernst van de problemen
- De aanvang van de problemen
- De oorzaak van de problemen: de patiënt kan aangeven wat hij denkt dat de oorzaak zou
kunnen zijn van de klachten.
- Het beloop van de problemen tot nu toe.
- De lokalisatie(s)
Hulpmiddel pluis / niet-pluis rode vlaggenlijst
Signalen die kunnen duiden op kanker
1. Algemeen onwelbevinden
2. Koorts
3. Vermoeidheid
4. Recent gewichtsverlies
5. Kanker in de voorgeschiedenis
6. Sensibiliteitsstoornis: pijn, tintelingen, gevoelloosheid
7. Recent ontstane roodheid van de huid
8. Schilferende huidafwijkingen
9. Jeukende huidafwijkingen
10. Met blaasjes/blaren gepaard gaande huidafwijkingen
11. Al of niet verheven en/of gepigmenteerde huidafwijking die verandert van vorm, kleur, uiterlijk
of omvang, of die gemakkelijk jeukt of bloedt.
12. Niet genezende wond of wondjes
Belangrijke specifieke onderzoeksgegevens:
- Inspectie/observatie en palpatie, het uitvoeren van tests en metingen
- Schilfering, ruw, chronisch wondje?
- ABCDE regel
- Ugly duckling fenomeen
Wees bij patiënten altijd alert op anamnestische gegevens en onderzoeksgegevens die kunnen wijzen
op het bestaan van kanker.
Adviseer deze patiënten om contact op te nemen met hun arts.
,Moedervlekken
Moedervlekken = naevus naevocellularis
goedaardige opeenhopingen van pigmentvormende cellen in de huid
Gemiddeld 25 per persoon
onrustige moedervlekken = dysplastische / atypische naevus
kwaadaardige moedervlekken = melanomen
Moedervlek = onschuldige stoornis in de ontwikkeling van de huid
Enkele keren aangeboren moedervlek = congenitale moedervlek
meestal ontstaan 3 – 20 jaar
Aantal moedervlekken:
- Erfelijke factoren
- Mate blootstelling zonlicht
Onrustige moedervlekken:
- Groter worden
- Van kleur of samenstelling veranderen
- Van vorm veranderen
- Jeuken, steken of pijn
- Korstjes
- bloeden
Melanoom:
- groter dan gewone moedervlek
- grillige vorm / asymmetrisch
- onregelmatige pigmentatie
- bruin, zwart, rood, paars, blauw, grijs of wit van kleur
Verwijdering moedervlek:
Goedaardige moedervlekken normale verschijning geen behandeling nodig
Soms uit cosmetisch oogpunt verwijderen moedervlek
Bolvormige moedervlekken niveau huid met een scherp mesje weggesneden (shave-excisie)
bodem wordt dicht gebrand (elektrocoagulatie)
Dieper gelegen moedervlekken ovale vorm snijding (excisie) wond wordt dicht gehecht
Overige wegbranden of laser
Indien verdenking melanoom wegsnijding inclusief randje eromheen microscopisch onderzoek
Risicofactoren:
- erfelijke aanleg
- het hebben van veel (gewone) moedervlekken
- onrustige moedervlekken
- bleke huid, sproeten, blond/rossig haar
- blootstelling aan zonlicht / zonnebank
,ABCDE regel
Naevi kunnen worden beoordeeld volgens de ABCD regel of ABCDE regel. Hierbij staat elke letter
voor een kenmerk van een naevus dat wijst op mogelijke overgang naar een melanoom.
De ABCD regel is oorspronkelijk Engelstalig:
de A = Asymmetry (het niet symmetrisch zijn van de naevus)
de B = Border (rand)
de C = Color (kleur)
de D = Diameter (doorsnede, grootte)
de E = Evolution (verandering), of Elevation (het ontstaan van een verhevenheid)
Er bestaat ook een ABCD score voor dermatoscopiebeelden (zie onder dermatoscopie).
Asymmetrie
Een moedervlek is symmetrisch als er een denkbeeldige streep doorheen is te trekken, en de beide
helften aan weerszijden van die streep elkaars spiegelbeeld zijn. Symmetrie is een teken van
goedaardigheid, asymmetrie is suspect voor melanoom.
asymmetrie asymmetrie
, Border (rand)
Een onregelmatige, grillige rand is suspect voor dysplasie.
onregelmatige rand onregelmatige rand
Color (kleur)
Twee of meer verschillende kleuren binnen 1 plek is suspect voor dysplasie.
bruin, zwart roze-wit lichtbruin, donkerbruin
zwart, rood zwart, wit-roze, bruin
Pigmentafwijkingen in de praktijk:
Wanneer er een patiënt komt moet je je altijd afvragen:
- Kan ik deze patiënt behandelen?
- Moet ik deze patiënt doorverwijzen naar een arts?
- Kan hier sprake zijn van een kwaadaardige aandoening?
Bij iedere huidafwijking:
Inventarisatie hulpvraag pluis / niet-pluis gevoel
Pluis / niet-pluis er schuilt iets kwaads
Belangrijke anamnestische gegevens:
Inventarisatie hulpvraag
- De aard van de problemen
- De ernst van de problemen
- De aanvang van de problemen
- De oorzaak van de problemen: de patiënt kan aangeven wat hij denkt dat de oorzaak zou
kunnen zijn van de klachten.
- Het beloop van de problemen tot nu toe.
- De lokalisatie(s)
Hulpmiddel pluis / niet-pluis rode vlaggenlijst
Signalen die kunnen duiden op kanker
1. Algemeen onwelbevinden
2. Koorts
3. Vermoeidheid
4. Recent gewichtsverlies
5. Kanker in de voorgeschiedenis
6. Sensibiliteitsstoornis: pijn, tintelingen, gevoelloosheid
7. Recent ontstane roodheid van de huid
8. Schilferende huidafwijkingen
9. Jeukende huidafwijkingen
10. Met blaasjes/blaren gepaard gaande huidafwijkingen
11. Al of niet verheven en/of gepigmenteerde huidafwijking die verandert van vorm, kleur, uiterlijk
of omvang, of die gemakkelijk jeukt of bloedt.
12. Niet genezende wond of wondjes
Belangrijke specifieke onderzoeksgegevens:
- Inspectie/observatie en palpatie, het uitvoeren van tests en metingen
- Schilfering, ruw, chronisch wondje?
- ABCDE regel
- Ugly duckling fenomeen
Wees bij patiënten altijd alert op anamnestische gegevens en onderzoeksgegevens die kunnen wijzen
op het bestaan van kanker.
Adviseer deze patiënten om contact op te nemen met hun arts.
,Moedervlekken
Moedervlekken = naevus naevocellularis
goedaardige opeenhopingen van pigmentvormende cellen in de huid
Gemiddeld 25 per persoon
onrustige moedervlekken = dysplastische / atypische naevus
kwaadaardige moedervlekken = melanomen
Moedervlek = onschuldige stoornis in de ontwikkeling van de huid
Enkele keren aangeboren moedervlek = congenitale moedervlek
meestal ontstaan 3 – 20 jaar
Aantal moedervlekken:
- Erfelijke factoren
- Mate blootstelling zonlicht
Onrustige moedervlekken:
- Groter worden
- Van kleur of samenstelling veranderen
- Van vorm veranderen
- Jeuken, steken of pijn
- Korstjes
- bloeden
Melanoom:
- groter dan gewone moedervlek
- grillige vorm / asymmetrisch
- onregelmatige pigmentatie
- bruin, zwart, rood, paars, blauw, grijs of wit van kleur
Verwijdering moedervlek:
Goedaardige moedervlekken normale verschijning geen behandeling nodig
Soms uit cosmetisch oogpunt verwijderen moedervlek
Bolvormige moedervlekken niveau huid met een scherp mesje weggesneden (shave-excisie)
bodem wordt dicht gebrand (elektrocoagulatie)
Dieper gelegen moedervlekken ovale vorm snijding (excisie) wond wordt dicht gehecht
Overige wegbranden of laser
Indien verdenking melanoom wegsnijding inclusief randje eromheen microscopisch onderzoek
Risicofactoren:
- erfelijke aanleg
- het hebben van veel (gewone) moedervlekken
- onrustige moedervlekken
- bleke huid, sproeten, blond/rossig haar
- blootstelling aan zonlicht / zonnebank
,ABCDE regel
Naevi kunnen worden beoordeeld volgens de ABCD regel of ABCDE regel. Hierbij staat elke letter
voor een kenmerk van een naevus dat wijst op mogelijke overgang naar een melanoom.
De ABCD regel is oorspronkelijk Engelstalig:
de A = Asymmetry (het niet symmetrisch zijn van de naevus)
de B = Border (rand)
de C = Color (kleur)
de D = Diameter (doorsnede, grootte)
de E = Evolution (verandering), of Elevation (het ontstaan van een verhevenheid)
Er bestaat ook een ABCD score voor dermatoscopiebeelden (zie onder dermatoscopie).
Asymmetrie
Een moedervlek is symmetrisch als er een denkbeeldige streep doorheen is te trekken, en de beide
helften aan weerszijden van die streep elkaars spiegelbeeld zijn. Symmetrie is een teken van
goedaardigheid, asymmetrie is suspect voor melanoom.
asymmetrie asymmetrie
, Border (rand)
Een onregelmatige, grillige rand is suspect voor dysplasie.
onregelmatige rand onregelmatige rand
Color (kleur)
Twee of meer verschillende kleuren binnen 1 plek is suspect voor dysplasie.
bruin, zwart roze-wit lichtbruin, donkerbruin
zwart, rood zwart, wit-roze, bruin
