SOCIALE ZEKERHEIDSRECHT
Samenvatting
,1 ONZE SOCIALE ZEKERHEID
Opdracht:
Initiatiefnemers:
Werknemers
• Mobiele bijstand → ziekenfondsen
• Wie bijdrage betaald krijgt op het einde een vergoeding bij ziekte of een ongeval
Waarom in de 19de eeuw?
- Industriële revolutie, veel werk in fabrieken en wanneer je wegviel door ziekte geen
geld meer.
Werkgevers
• Voorzorgkasssen
• Stuk van loon inhouden/sparen voor later
• Werkgevers misbruikten dit om werknemers te verbinden
• Gedwongen afstand van loon
Overheid
• Subsidies
• Lijfrentekas: staatswaarborg
• 1903: wettelijke verplichting →arbeidsongeval verzekering (50% van loon moet
betaald worden tijdens arbeidsongeval – ook als het niet je schuld is als werkgever)
• 1944: SZ-systeem: rijksdienst voor maatschappelijke zekerheid → rijksdienst van
sociale zekerheid
Sociale vrede = werknemers en werkgevers komen overeen (geen stakingen, …)
2
,1.1 Wat is sociale zekerheid?
Sociale zekerheid = het geheel van voorzieningen die bescherming bieden tegen de nadelige inkomensgevolgen
van welbepaalde omstandigheden.
7 sociale risico’s (risico’s dat verband houden met het feit dat we werken)
• De werkloosheidsverzekering
• De ziekte- en invaliditeitsverzekering (ZIV) (incl. moederschap)
• De gezinsbijslag
• Het rust- en overlevingspensioen
• De jaarlijkse vakantie
• De beroepsziekte verzekering
• De arbeidsongevallenverzekering
Sociale bijstand = het geheel van voorzieningen die eenieders bestaanszekerheid moeten waarborgen (geen
link met werk!)
Het gaat dan om volgende voorzieningen:
• Het leefloon
• De tegemoetkoming aan personen met een handicap
• De gewaarborgde gezinsbijslag
• De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)
Verschillen
3
, Het gaat om minimumvoorzieningen die worden uitgekeerd aan personen die om een of andere reden geen
aanspraak kunnen maken op uitkeringen uit de traditionele takken van de sociale zekerheid. → Residuaire of
restvoorzieningen
Behoefte: niet zelfstandig in zijn levensonderhoud kan voorzien.
Een uitkering uit de sociale bijstand niet gekoppeld aan de werkstatus van de persoon. Een behoeftig persoon
heeft recht op een uitkering uit de sociale bijstand, ook al heeft hij nog nooit gewerkt noch sociale bijdragen
betaald → gefinancierd door belastinggeld (fiscale inkomsten)
Socialezekerheidsuitkeringen worden gefinancierd door bijdragen die de sociaal verzekerden betalen op hun
inkomen.
Sociale bijstand → forfaitaire minimumbedragen voor elke behoeftige gelijk
socialezekerheid → gekoppeld aan het loon en dus de werkstatus
De werkende die met een sociaal risico geconfronteerd wordt, heeft steeds recht op een uitkering, ook al is hij
niet behoeftig.
Sociale zekerheid: - inkomens
vervangende uitkeringen of vervangingsinkomens - inkomensaanvullende
uitkeringen of kostenvergoeding
Bepaalde risico’s hebben tot gevolg dat het arbeidsinkomen van de werknemer geheel of gedeeltelijk en al dan
niet tijdelijk wegvalt.
1.2 Ontstaan van onze sociale zekerheid
Zie p 14-15
1.3 Basisprincipes van onze sociale zekerheid
• Verzekeringen en solidariteit
o Verzekering
▪ Je betaalt een premie (RSZ-bijdrage) en als een afgesproken (i.c. wettelijk bepaald)
risico zich voordoet (bv. Werkloosheid) dan krijg je een uitkering.
o Solidariteit
▪ Verplicht karakter, herverdeling, gedeeltelijke overheidsfinanciering
• Solidariteit van de werkenden
• Solidariteit van de burgers
• Sociale verzekering
Soorten uitkeringen
- Inkomens vervangende uitkeringen of vervangingsinkomens
o Werkloosheidsuitkering, pensioen, …
- Inkomensaanvullingen of kostenvergoedingen
o Kinderbijslag, medicijnen terugbetaling, kine, …
4
Samenvatting
,1 ONZE SOCIALE ZEKERHEID
Opdracht:
Initiatiefnemers:
Werknemers
• Mobiele bijstand → ziekenfondsen
• Wie bijdrage betaald krijgt op het einde een vergoeding bij ziekte of een ongeval
Waarom in de 19de eeuw?
- Industriële revolutie, veel werk in fabrieken en wanneer je wegviel door ziekte geen
geld meer.
Werkgevers
• Voorzorgkasssen
• Stuk van loon inhouden/sparen voor later
• Werkgevers misbruikten dit om werknemers te verbinden
• Gedwongen afstand van loon
Overheid
• Subsidies
• Lijfrentekas: staatswaarborg
• 1903: wettelijke verplichting →arbeidsongeval verzekering (50% van loon moet
betaald worden tijdens arbeidsongeval – ook als het niet je schuld is als werkgever)
• 1944: SZ-systeem: rijksdienst voor maatschappelijke zekerheid → rijksdienst van
sociale zekerheid
Sociale vrede = werknemers en werkgevers komen overeen (geen stakingen, …)
2
,1.1 Wat is sociale zekerheid?
Sociale zekerheid = het geheel van voorzieningen die bescherming bieden tegen de nadelige inkomensgevolgen
van welbepaalde omstandigheden.
7 sociale risico’s (risico’s dat verband houden met het feit dat we werken)
• De werkloosheidsverzekering
• De ziekte- en invaliditeitsverzekering (ZIV) (incl. moederschap)
• De gezinsbijslag
• Het rust- en overlevingspensioen
• De jaarlijkse vakantie
• De beroepsziekte verzekering
• De arbeidsongevallenverzekering
Sociale bijstand = het geheel van voorzieningen die eenieders bestaanszekerheid moeten waarborgen (geen
link met werk!)
Het gaat dan om volgende voorzieningen:
• Het leefloon
• De tegemoetkoming aan personen met een handicap
• De gewaarborgde gezinsbijslag
• De inkomensgarantie voor ouderen (IGO)
Verschillen
3
, Het gaat om minimumvoorzieningen die worden uitgekeerd aan personen die om een of andere reden geen
aanspraak kunnen maken op uitkeringen uit de traditionele takken van de sociale zekerheid. → Residuaire of
restvoorzieningen
Behoefte: niet zelfstandig in zijn levensonderhoud kan voorzien.
Een uitkering uit de sociale bijstand niet gekoppeld aan de werkstatus van de persoon. Een behoeftig persoon
heeft recht op een uitkering uit de sociale bijstand, ook al heeft hij nog nooit gewerkt noch sociale bijdragen
betaald → gefinancierd door belastinggeld (fiscale inkomsten)
Socialezekerheidsuitkeringen worden gefinancierd door bijdragen die de sociaal verzekerden betalen op hun
inkomen.
Sociale bijstand → forfaitaire minimumbedragen voor elke behoeftige gelijk
socialezekerheid → gekoppeld aan het loon en dus de werkstatus
De werkende die met een sociaal risico geconfronteerd wordt, heeft steeds recht op een uitkering, ook al is hij
niet behoeftig.
Sociale zekerheid: - inkomens
vervangende uitkeringen of vervangingsinkomens - inkomensaanvullende
uitkeringen of kostenvergoeding
Bepaalde risico’s hebben tot gevolg dat het arbeidsinkomen van de werknemer geheel of gedeeltelijk en al dan
niet tijdelijk wegvalt.
1.2 Ontstaan van onze sociale zekerheid
Zie p 14-15
1.3 Basisprincipes van onze sociale zekerheid
• Verzekeringen en solidariteit
o Verzekering
▪ Je betaalt een premie (RSZ-bijdrage) en als een afgesproken (i.c. wettelijk bepaald)
risico zich voordoet (bv. Werkloosheid) dan krijg je een uitkering.
o Solidariteit
▪ Verplicht karakter, herverdeling, gedeeltelijke overheidsfinanciering
• Solidariteit van de werkenden
• Solidariteit van de burgers
• Sociale verzekering
Soorten uitkeringen
- Inkomens vervangende uitkeringen of vervangingsinkomens
o Werkloosheidsuitkering, pensioen, …
- Inkomensaanvullingen of kostenvergoedingen
o Kinderbijslag, medicijnen terugbetaling, kine, …
4
