FILOSOFIE
Topic 1: vanuit de verwondering
1.1 Wat is filosofie?
Philia = vriendschap, liefde en Sofia = wijsheid
Begeren naar kennis, ontmoeting
Filosofie is:
- Nadenken
- Radicaal en fundamenteel nadenken
- Radicaal en fundamenteel nadenken vanuit de ervaring van de verwondering
Radicaal = radics (wortel) = filosofie graaft naar de diepe wortels (diepere betekenis)
Nadenken en reflectie = het vermogen tot bewustzijn van zichzelf
- Filosofie begint bij het vermogen tot stilvallen bij en reflecteren op jezelf
- Filosofie = epochaal
o Epochaal = onderbrekeing (gaan zitten en nadenken)
o Filosofie speelt zich af bij het dichte, concrete leven
- De veroordeling via Socrates
Filosofie = wetenschappelijk streven naar kennis om de tijd en wereld te doorgronden
Radicaal en fundamenteel nadenken
An sich versus für mich ➔ de werkelijkheid zoals ze is versus de werkelijkheid hoe wij ze zien
Filosofie benadert werkelijkheid in haar geheel (itt psychologie, sociologie…)
Filosofische vragen zijn steeds radicale of fundamentele vragen
- Radicaal = graaft naar wortels van de werkelijkheid
- Fundamenteel = dringt door tot de fundamenten van de werkelijkheid
Radicaal en fundamenteel nadenken vanuit de ervaring van verwondering
- Verwondering is de kracht die de mens in de richting van het filosoferen voortstuwt
- Bron van filosofie
Wat is verwondering?
- Een nieuwe ervaring die niet of moeilijk in het systeem past dat je gevormd hebt
- Wonder ≠ mirakel
- Mythen = wonderlijke voorvallen (symbolische verhalen/sprookjes die voldoen aan
verwondering) = poging om het onzichtbare te verwoorden en te begrijpen ten
aanzien van het animisme (geloof dat alles een ziel heeft) zien we een dubbele
vooruitgang namelijk dingen worden persoonlijker
- Van oudsher verwonderen mensen zich
,Verwondering is:
- Spontaan getroffen worden
- Zekere wonde
- Bewondering en fascinatie
1.2 Filosofie van ziekte en gezondheid
Filosofie van de westerse cultuur:
- Het wereldbeeld vormt fundament van de cultuur
o Wereldbeeld = de dominante collectieve voorstelling die de maatschappij
onderhoudt
- Alle levensdomeinen
- Pre-moderniteit (500 – 1500 nC) ➔ moderniteit (1500 – 1970) ➔ postmoderniteit
(1970 – …)
- “Van theemutscultuur naar walkman-ego”
Premoderniteit (500 -1500 nC)
Samenleving en heelal als hiërarchische en organisch geheel
Heersende beeld in de westerse maatschappij tijdens de christelijke middeleeuwen
- De werkelijkheid (cosmologie) = als levend organisme: hiërarschisch en organisch
geheel ➔ alles is verbonden met elkaar ➔ alles begint vanuit God
- De mens (antropologie) = onafhankelijk, niet autonoom ➔ heterogoom
- Goden (teologie) = vanzelfsprekend, evidentie, eeuwig
- De tijd = cyclisch ➔ leven op ritme van natuur en seizoenen
- De moraal = voorgegeven door de Schepper ➔ mensen niet autonoom ➔ moeten
gehoorzamen, volgen
- Het leven = platteland en dorpscultuur ➔ vanuit landbouw
Achtergronden
- Germaanse religiositeit
o Polytheïstisch = geloof in meerdere goden of meerdere krachten
Goden van licht, duisternis, leven, dood, liefde en haat
o Hiërarchie
Altijd oppergod (Zeus of Jupiter)
o Niet relationeel
Enkel functionele relatie aangaan ➔ bv offers brengen om iets te
bekomen
Wel functionele dimensie
Christelijke god = wel relationeel
- Christelijke godsdienst
o Monothïsme = geloven in 1 god
, Verbondsgod en actieve god
Hele vrije godsdienst
ABBA = “papaatje”
o Trancendent = god is de geheel andere (Der ganz Andere)
God is zoveel meer dan een ‘voorwerp’ ➔ hij is altijd meer dan wij
kunnen vatten = met geen enkele kracht te identificeren
o Openbaring van Godswege
Ontmoeting
Openbaring = god die zich bekend maajt aan de mens (exodus als
mozes)
o God sluit een verbond = je meot een open houding hebben
- Grieks denken: Plato
o Denkende/wetenschappelijke verklaring voor alles
o Werkelijkheid bekijken
Via waarneming (empire) ➔ leidt tot schijnkennis
Via denken (ratio) ➔ leidt tot ware kennis
o Onderscheid fur mich en an sich
o Alles is een afspiegeling van hun respectievelijke gevormd idee
Allegorie van de grot
Ideeënwereld (vormenwereld) = enige echte
Alles wat wij zien is een schaduw
o 2 volledig gescheiden werelden
Fysische – waarneembare – stoffelijke wereld
Niet – fysische (= geestelijke) – onstoffelijke wereld
o Dualisme zorgt voor onderwaardering lichamelijkheid
Geest en lichaam gescheiden ➔ 2 volledig gescheiden werelden
o Platonische liefde = liefde zonder seksueel handelen (zonder lichamelijke
wensen)
Over ziekte en gezondheid
In elke periode is er een andere beleving van ziek en gezond zijn
In de oudheid ➔ religieuze laag
- Teken van band met goden
- Joods – Bijbelse notie van reinheid
- Gezondheid gekoppeld aan religieus welbevinden
In de middeleeuwen ➔ een metafysische laag (negatieve kijk op het lichamelijke)
- Lichaam minderwaardig aan geestelijke heil
- Accent op zielzorg en gastvrijheid
- Link met metafysica van Plato
Moderniteit (1500-1970)
Topic 1: vanuit de verwondering
1.1 Wat is filosofie?
Philia = vriendschap, liefde en Sofia = wijsheid
Begeren naar kennis, ontmoeting
Filosofie is:
- Nadenken
- Radicaal en fundamenteel nadenken
- Radicaal en fundamenteel nadenken vanuit de ervaring van de verwondering
Radicaal = radics (wortel) = filosofie graaft naar de diepe wortels (diepere betekenis)
Nadenken en reflectie = het vermogen tot bewustzijn van zichzelf
- Filosofie begint bij het vermogen tot stilvallen bij en reflecteren op jezelf
- Filosofie = epochaal
o Epochaal = onderbrekeing (gaan zitten en nadenken)
o Filosofie speelt zich af bij het dichte, concrete leven
- De veroordeling via Socrates
Filosofie = wetenschappelijk streven naar kennis om de tijd en wereld te doorgronden
Radicaal en fundamenteel nadenken
An sich versus für mich ➔ de werkelijkheid zoals ze is versus de werkelijkheid hoe wij ze zien
Filosofie benadert werkelijkheid in haar geheel (itt psychologie, sociologie…)
Filosofische vragen zijn steeds radicale of fundamentele vragen
- Radicaal = graaft naar wortels van de werkelijkheid
- Fundamenteel = dringt door tot de fundamenten van de werkelijkheid
Radicaal en fundamenteel nadenken vanuit de ervaring van verwondering
- Verwondering is de kracht die de mens in de richting van het filosoferen voortstuwt
- Bron van filosofie
Wat is verwondering?
- Een nieuwe ervaring die niet of moeilijk in het systeem past dat je gevormd hebt
- Wonder ≠ mirakel
- Mythen = wonderlijke voorvallen (symbolische verhalen/sprookjes die voldoen aan
verwondering) = poging om het onzichtbare te verwoorden en te begrijpen ten
aanzien van het animisme (geloof dat alles een ziel heeft) zien we een dubbele
vooruitgang namelijk dingen worden persoonlijker
- Van oudsher verwonderen mensen zich
,Verwondering is:
- Spontaan getroffen worden
- Zekere wonde
- Bewondering en fascinatie
1.2 Filosofie van ziekte en gezondheid
Filosofie van de westerse cultuur:
- Het wereldbeeld vormt fundament van de cultuur
o Wereldbeeld = de dominante collectieve voorstelling die de maatschappij
onderhoudt
- Alle levensdomeinen
- Pre-moderniteit (500 – 1500 nC) ➔ moderniteit (1500 – 1970) ➔ postmoderniteit
(1970 – …)
- “Van theemutscultuur naar walkman-ego”
Premoderniteit (500 -1500 nC)
Samenleving en heelal als hiërarchische en organisch geheel
Heersende beeld in de westerse maatschappij tijdens de christelijke middeleeuwen
- De werkelijkheid (cosmologie) = als levend organisme: hiërarschisch en organisch
geheel ➔ alles is verbonden met elkaar ➔ alles begint vanuit God
- De mens (antropologie) = onafhankelijk, niet autonoom ➔ heterogoom
- Goden (teologie) = vanzelfsprekend, evidentie, eeuwig
- De tijd = cyclisch ➔ leven op ritme van natuur en seizoenen
- De moraal = voorgegeven door de Schepper ➔ mensen niet autonoom ➔ moeten
gehoorzamen, volgen
- Het leven = platteland en dorpscultuur ➔ vanuit landbouw
Achtergronden
- Germaanse religiositeit
o Polytheïstisch = geloof in meerdere goden of meerdere krachten
Goden van licht, duisternis, leven, dood, liefde en haat
o Hiërarchie
Altijd oppergod (Zeus of Jupiter)
o Niet relationeel
Enkel functionele relatie aangaan ➔ bv offers brengen om iets te
bekomen
Wel functionele dimensie
Christelijke god = wel relationeel
- Christelijke godsdienst
o Monothïsme = geloven in 1 god
, Verbondsgod en actieve god
Hele vrije godsdienst
ABBA = “papaatje”
o Trancendent = god is de geheel andere (Der ganz Andere)
God is zoveel meer dan een ‘voorwerp’ ➔ hij is altijd meer dan wij
kunnen vatten = met geen enkele kracht te identificeren
o Openbaring van Godswege
Ontmoeting
Openbaring = god die zich bekend maajt aan de mens (exodus als
mozes)
o God sluit een verbond = je meot een open houding hebben
- Grieks denken: Plato
o Denkende/wetenschappelijke verklaring voor alles
o Werkelijkheid bekijken
Via waarneming (empire) ➔ leidt tot schijnkennis
Via denken (ratio) ➔ leidt tot ware kennis
o Onderscheid fur mich en an sich
o Alles is een afspiegeling van hun respectievelijke gevormd idee
Allegorie van de grot
Ideeënwereld (vormenwereld) = enige echte
Alles wat wij zien is een schaduw
o 2 volledig gescheiden werelden
Fysische – waarneembare – stoffelijke wereld
Niet – fysische (= geestelijke) – onstoffelijke wereld
o Dualisme zorgt voor onderwaardering lichamelijkheid
Geest en lichaam gescheiden ➔ 2 volledig gescheiden werelden
o Platonische liefde = liefde zonder seksueel handelen (zonder lichamelijke
wensen)
Over ziekte en gezondheid
In elke periode is er een andere beleving van ziek en gezond zijn
In de oudheid ➔ religieuze laag
- Teken van band met goden
- Joods – Bijbelse notie van reinheid
- Gezondheid gekoppeld aan religieus welbevinden
In de middeleeuwen ➔ een metafysische laag (negatieve kijk op het lichamelijke)
- Lichaam minderwaardig aan geestelijke heil
- Accent op zielzorg en gastvrijheid
- Link met metafysica van Plato
Moderniteit (1500-1970)
