100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached 4.2 TrustPilot
logo-home
Summary

Samenvatting Veiligheid, terrorisme en mensenrechten (VTM)_25-26

Rating
5.0
(1)
Sold
2
Pages
89
Uploaded on
17-11-2025
Written in
2025/2026

Dit is een voorlopige samenvatting van het vak VTM gegeven aan de VUB door prof. Sofie Royer. Het bevat de info van de slides, mijn eigen notities en ook de gastcolleges. Ik zal de samenvatting nog updaten, naargelang de volgende lessen nog gegeven worden, zodat je uiteindelijk wel een volledige samenvatting hebt. Momenteel is alles samengevat tot en met waar we gekomen zijn in les 8. Op deze manier kan je er al mee bezig zijn en je voorbereiden voor de examens. Na de laatste les van dit semester zal ik de uiteindelijke en volledige samenvatting opnieuw uploaden, zodat je deze ook automatisch krijgt.

Show more Read less
Institution
Course











Whoops! We can’t load your doc right now. Try again or contact support.

Written for

Institution
Study
Course

Document information

Uploaded on
November 17, 2025
File latest updated on
December 17, 2025
Number of pages
89
Written in
2025/2026
Type
Summary

Subjects

Content preview

Samenvatting VTM
Je mag wetgeving meenemen naar het examen, als die niet geannoteerd (geen verwijzingen
naar andere rechtspraak, markeren en onderlijnen mag) is & moet aan elkaar geniet zijn!
--> kruisverwijzingen mogen ook (bv. ‘zie art. 5 EVRM’, maar niet ‘in tegenstelling tot art. 5’)


Inhoudsopgave

LES 1: INLEIDING ............................................................................................................................................. 6

1. Inleiding................................................................................................................................................. 6
1.1 Veiligheid .............................................................................................................................................. 6
1.2 U-curve van T.R. Gurr ........................................................................................................................... 6
1.3 Vroege middeleeuwen en eerder.......................................................................................................... 7
1.4 Modernisering ...................................................................................................................................... 7
1.5 Mensenrechten op veiligheid?.............................................................................................................. 8
1.5.1 Con'nu spanningsveld .................................................................................................................... 8
1.6 Terrorisme ............................................................................................................................................ 8
1.6.1 Enkele cijfers .................................................................................................................................... 9
1.7 Terugblik ............................................................................................................................................... 9
1.8 Vooruitblik ............................................................................................................................................ 9
1.9 Uitgangspunten .................................................................................................................................. 10

LES 2: DE PARADOXEN VAN DE VEILIGHEIDSCULTUUR ................................................................................... 11

2. Sociogenese van de angst .................................................................................................................... 11
2.1 Herhaling vorige les ............................................................................................................................ 11
2.2 Culturele angst ................................................................................................................................... 11
2.3 De laatmoderene angstcultuur .......................................................................................................... 12
2.4 Angst, risico en betekenisgeving in een geseculariseerde samenleving ............................................. 12
2.4.1 De priva'sering van de angst ........................................................................................................ 13
2.5 De risicomaatschappij en de paradox van veiligheid ......................................................................... 13

3. Strategieën van criminaliteitscontrole .................................................................................................. 14
3.1 Veranderende houding tov criminaliteit in de laatmoderniteit .......................................................... 14
3.2 Laatmoderne samenleving als high crime society .............................................................................. 15
3.3 Strategieën om met het groeiende besef om te gaan: ....................................................................... 16
3.4 De twee criminologische narraVeven van de laatmoderniteit ........................................................... 16

4. De paradoxen van veiligheid als onomstreden beleidsopMe ................................................................. 18

LES 3 & 4: VEILIGHEID EN TECHNOLOGIE; ACTUELE JURIDISCHE VRAAGSTUKKEN .......................................... 21

5. Surveillance ......................................................................................................................................... 21




Fiebe Willems 1

, 5.1 Van digitale surveillance … ................................................................................................................. 22
5.1.1 Aandachtspunten veiligheidstechnologieën.................................................................................. 22
5.2 Naar algoritmische surveillance … ..................................................................................................... 23
5.2.1 Aandachtspunten veiligheidsalgoritmes ....................................................................................... 24

6. Gezichts- en gedragsherkenningcamera’s ............................................................................................. 24
6.1 Algemeen ........................................................................................................................................... 24
6.2 Risico’s/bezwaren ............................................................................................................................... 25

7. Regulering biometrische idenMficaMe ................................................................................................... 26
7.1 EHRM ................................................................................................................................................. 26
7.1.1 Voorbeelden mbt biometrische iden'fica'e; EHRM 4 juli 2023, Glukhin/Rusland ............................ 26
7.2 EU-regulering van de grondrechten: EU-Handvest............................................................................. 28
7.3 EU-regulering: AVG ............................................................................................................................ 28
7.3.1 Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)................................................................... 28
7.3.2 Biometrische gegevens in de AVG ................................................................................................ 29
7.4 EU-regulering: Poli,erichtlijn............................................................................................................. 29
7.4.1 Biometrische gegevens in de Poli'erichtlijn .................................................................................. 30
7.5 EU-regulering: AI-Verordening .......................................................................................................... 30
7.5.1 Verboden systemen (art. 5, § 1) .................................................................................................... 31
7.5.2 Verboden systemen: uitzonderingen ............................................................................................. 32
7.6 Vereisten in real ,me biometrische idenVficaVe (art. 5, § 2)............................................................. 32
7.7 Biometrische idenVficaVe achteraf (art. 26.10) ................................................................................. 33
7.8 Enkele proefprojecten in België .......................................................................................................... 33
7.9 Variant: gedragsherkenningscamera’s .............................................................................................. 35

8. Online extremisme en terrorisme ........................................................................................................ 36
8.1 AanzeCngsmisdrijven: online haatspraak in (gesloten) chat-groepen ............................................. 36
8.1.1 In het openbaar vs. online ............................................................................................................. 37
8.2 Verenigingsmisdrijf (art. 22 AnVracismewet/art. 252 nieuw Sw.) ..................................................... 37
8.3 Nega,onisme..................................................................................................................................... 38
8.3.1 Toepassing: de zaak Schild & Vrienden.......................................................................................... 38

9. Vrije meningsuiMng .............................................................................................................................. 39
9.1 Belkacem naar het EHRM (art. 10 EVRM) .......................................................................................... 39
9.2 Voorbeeld Sanchez ............................................................................................................................. 40
9.2.1 Strafrechtelijke veroordeling propor'oneel? ................................................................................ 40

10. Extreem gewelddadige en pornografische inhoud ........................................................................... 41

11. Aanzeaen tot terrorisme ................................................................................................................. 41
11.1 Verheerlijken van terrorisme .............................................................................................................. 41

12. Procedurele beperking: de vervolging van drukpersmisdrijven ........................................................ 42
12.1 Drukpersmisdrijven ingegeven door racisme en xenofobie ................................................................ 42
12.2 Bestanddelen van een drukpersmisdrijven ......................................................................................... 43
12.3 Vervolging online vrouwenhaat?........................................................................................................ 43


Fiebe Willems 2

,LES 5: THE THIRD GENERATION OF ONLINE RADICALISATION (gastcollege van Cauberghs) ............................. 44

13. GeneraMes van online radicalisaMe .................................................................................................. 44
13.1 Eerste generaVe ................................................................................................................................. 44
13.2 Tweede generaVe ............................................................................................................................... 45
13.3 Derde generaVe.................................................................................................................................. 45

14. Hoe de online ecosystemen in elkaar ziaen en verworven zijn met offline wereld ........................... 46

LES 6: MENSENRECHTEN EN TERRORISME ..................................................................................................... 46

15. Art. 2 EVRM: het recht op leven....................................................................................................... 46
15.1 Materiële bescherming ..................................................................................................................... 47
15.2 Procedurele bescherming .................................................................................................................. 47
15.3 Zelfverdediging ................................................................................................................................... 47

16. Art. 3 EVRM: het folterverbod ......................................................................................................... 48
16.1 Het folterverbod in het Belgische Sw. ................................................................................................. 48
16.2 Foltering in de prakVjk ....................................................................................................................... 48
16.3 Het folterverbod volgens het EHRM ................................................................................................... 49
16.4 Het terreurproces in Brussel ............................................................................................................... 49
16.5 Het folterverbod: twee ethische benaderingen .................................................................................. 50
16.6 “Wreedheid” of folteringen in de (Westerse) filosofie ........................................................................ 50
16.7 De vijf voornaamste doelstellingen van foltering ............................................................................... 50
16.7.1 De vijfde (oneigenlijke) folteringsgrond .................................................................................... 51

Art. 5 EVRM: recht op vrijheid ....................................................................................................................... 52

17. Art. 6 EVRM: het recht op een eerlijk proces.................................................................................... 52
17.1 Onrechtma,g verkregen bewijs (Art. 32 VT Sv)................................................................................ 52
17.2 Recht op openbare terechtziCng ...................................................................................................... 53

18. Art. 7 EVRM: geen straf zonder wet ................................................................................................. 53

19. Art. 8 EVRM: recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven ............................................ 54

20. Art. 11 EVRM: de vrijheid van vergadering en van vereniging .......................................................... 54

21. Art. 15 EVRM: afwijking in geval van noodtoestand ......................................................................... 55

LES 7: Terrorisme en het recht op vrijheid ..................................................................................................... 56

22. PrevenMe ......................................................................................................................................... 56

23. Het recht op vrijheid (Art. 5 EVRM).................................................................................................. 56
23.1 Subparagraaf (b) ................................................................................................................................ 57
23.2 Subparagraaf (c) ................................................................................................................................ 57

24. Vrijheidsberoving vs. vrijheidsbeperking ......................................................................................... 58


Fiebe Willems 3

, LES 8: Terrorisme – geschiedenis en poging tot definiMe ................................................................................ 59

25. Poging tot definiMe van terrorisme .................................................................................................. 59
25.1 Kenmerken van terrorisme ................................................................................................................. 60
25.1.1 Angst zaaien .............................................................................................................................. 61

26. Korte geschiedenis .......................................................................................................................... 62

27. Vier golven van terrorisme (David Rapoport) ................................................................................... 63
27.1 Anarchis,sche golf (eerste) ............................................................................................................... 63
27.2 An,koloniaal terrorisme (tweede golf) ............................................................................................. 63
27.3 Sociaal-revolu,onair terrorisme (derde golf).................................................................................... 63
27.4 ‘Heilig’ terrorisme (vierde golf) .......................................................................................................... 63

LES 9: Terrorismebestrijding: materieel en procedureel strafrecht in België ................................................... 64

28. Totstandkoming/uitbreiding van anM-terreur weaen ....................................................................... 64

29. TerrorisMsche misdrijven: materieel (bijzonder) strafrecht ............................................................... 66
29.1 TerrorisVsche misdrijven sensu stricto (art. 137-138 Sw.) .................................................................. 66
29.2 TerrorisVsche midrijven sensu lato ..................................................................................................... 67
29.2.1 Deelname aan de ac'viteiten, deelname aan de beslissingen en leiderschap van de
terroris'sche groep (art. 139-140 Sw.) ........................................................................................................ 68
29.2.2 Reizen met terroris'sch oogmerk (art. 140sexies Sw.) ............................................................. 69
29.2.3 Voorbereidingshandelingen (art. 140sepVes Sw.) .................................................................... 70
29.2.4 Ter vergelijking: in het Verenigd Koninkrijk ............................................................................... 72
29.3 InternaVonaal humanitaire excepVe .................................................................................................. 73

Specifieke maatregelen die in de strijd tegen terreur genomen worden: ....................................................... 73

30. Meldplichten voor OCMW-medewerkers ......................................................................................... 73

31. Afschaffing anonieme belkaarten .................................................................................................... 74

Uitzonderingsregimes in de strafprocedure ................................................................................................... 74

32. De voorlopige hechtenis .................................................................................................................. 74

33. Opsporings- en onderzoekshandelingen .......................................................................................... 75
33.1 Afscherming van de idenVteit van de leden van de poliVediensten (art. 112quater Sv. e.v.) ............. 75
33.2 De nachtelijke huiszoeking ................................................................................................................. 76
33.3 Bewaring van en toegang tot metadata van communicaVe .............................................................. 76
33.3.1 Bewaring van metadata van communica'e .............................................................................. 77
33.3.2 Toegang tot en opvragen van metadata van communica'e ..................................................... 78

34. Conclusie ......................................................................................................................................... 78

LES 10: Narcoterrorisme, de war on drugs en datagedreven strafonderzoeken .............................................. 79

35. Is België een narcostaat? ................................................................................................................. 79

36. Wat is narcoterrorisme? .................................................................................................................. 80


Fiebe Willems 4

Reviews from verified buyers

Showing all reviews
2 days ago

top!

5.0

1 reviews

5
1
4
0
3
0
2
0
1
0
Trustworthy reviews on Stuvia

All reviews are made by real Stuvia users after verified purchases.

Get to know the seller

Seller avatar
Reputation scores are based on the amount of documents a seller has sold for a fee and the reviews they have received for those documents. There are three levels: Bronze, Silver and Gold. The better the reputation, the more your can rely on the quality of the sellers work.
fiebewillems Vrije Universiteit Brussel
Follow You need to be logged in order to follow users or courses
Sold
34
Member since
1 year
Number of followers
5
Documents
11
Last sold
1 week ago

5.0

2 reviews

5
2
4
0
3
0
2
0
1
0

Why students choose Stuvia

Created by fellow students, verified by reviews

Quality you can trust: written by students who passed their tests and reviewed by others who've used these notes.

Didn't get what you expected? Choose another document

No worries! You can instantly pick a different document that better fits what you're looking for.

Pay as you like, start learning right away

No subscription, no commitments. Pay the way you're used to via credit card and download your PDF document instantly.

Student with book image

“Bought, downloaded, and aced it. It really can be that simple.”

Alisha Student

Frequently asked questions