Intervention mapping performance toets: Eenzamen weduwnaars met een lage
SES(67+)
Casus:
Gerrit de Wit (75) is gepensioneerd timmerman. Gerrit heeft 3 kinderen en 6 kleinkinderen.
Gerrit is vorig jaar zijn vrouw verloren. Zijn dochter maakt zich zorgen voor haar vader en
heeft contact gezocht met de huisarts. Ze vindt hem somber en er onverzorgd uitzien. De
huisarts heeft de wijkverpleegukndige uit het sociaal wijkteam gehaald om polshoogte te
gaan nemen.
1. Stap 1: Analyse van het gezonheidsprobleem
Objectieve beschrijving eenzaamheid:
Een veelgebruikte definitie van eenzaamheid is: “Eenzaamheid is het subjectief ervaren van
een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties” Het kan
dus gaan om het aantal contacten en/of de kwaliteit van de contacten.
Dit leidt tot twee soorten eenzaamheid:
• Sociale eenzaamheid: hierbij gaat het vooral om het ontbreken van contacten met
mensen waarmee men bepaalde gemeenschappelijke kenmerken deelt, zoals vrienden,
kennissen of collega’s;
• Emotionele eenzaamheid: dit treedt op als iemand een hechte, intieme band mist met
één andere persoon, meestal de levenspartner.
In veel gevallen verdwijnt het gevoel van eenzaamheid vanzelf. Eenzaamheid is vooral een
probleem voor mensen die het sterk of langdurig voelen. Dan kan er een negatieve spiraal
ontstaan. Onderzoek wijst uit dat eenzaamheid leidt tot verminderd welbevinden en ene
gevoel van ontevredenheid over het leven.
Eenzaamheid is van alle leeftijden. Wel komt eenzaamheid meer voor onder de alleroudste.
Eenzaamheid komt net iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Mannen voelen zich
vaker sociaal eenzaam.
Bij deze voorlichting gaat het om de emotionele eenzaamheid, omdat de cliënten hun partner
zijn verloren.
Risicofactoren:
Alleenstaand: over het algemeen komt eenzaamheid sterker na voren onder mensen
zonder partner dan onder mensen met een partner. Dit geldt met name voor mensen
van middelbare of latere leeftijd.
‘Anders’ zijn
Gezondheidsklachten
Persoonlijke eigenschappen
Werkeloosheid
Verlies
Ect.
Sociale diagnose
Welke gevolgen ervaren de patiënten?
Eenzaamheid is een persoonlijke ervaring. De een heeft meer betekenisvolle relaties of een
groter sociaal netwerk nodig dan de ander. Anderen kunnen moeilijk van buitenaf zien of je
je eenzaam voelt. Je voelt je niet verbonden, ervaart een gemis aan een hechte, emotionele
band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst.
Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet,
angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Mogelijke gevolgen voor de cliënt:
Zelfverwaarlozing
Slaapproblemen
, Gezondheidsklachten
Verslaving
Verhoogt risico op Alzheimer
Verhoogt risico op hartziekten en beroerte
Depressie en suïcide
Hogere kans op overlijden
Gezondheidsindicatoren
Incidentie: van de volwassenen bevolking is 33% matig eenzaam en 10% voelt zich
ernstig of zeer ernstig eenzaam. Naar mate mensen ouderen worden wordt een groter
percentage van die leeftijdsgroep eenzamer. Dit neemt vooral toe na de leeftijd van 75
jaar. Onder de weduwnaars voelt 61,7% zich eenzaam. En van de laagopgeleide vanaf
19 jaar 63% ten opzichte van 36% bij hoog opgeleide.
Mortaliteit: In een integratie van 70 internationale onderzoeken waarbij mensen over
langere tijd zijn gevolgd, verhoogde eenzaamheid de kans op overlijden met 26%.
Morbiditeit: in 2016 gaf 43% van de volwassen bevolking aan eenzaam te zijn.
Prevalentie: het percentage van de bevolking op een bepaald moment met een
bepaalde aandoening.
Omgevingsanalyse (doormiddel van Lalonde)
Biologische factoren:
Eenzaamheid komt net iets meer voor onder mannen dan vrouwen. De verschillen
zijn maar klein.
Wanneer eeneiige tweelingen zich identiek gedragen of voelen en twee-eiige
tweelingen niet, kan dat gedrag worden toegeschreven aan de genen. Dit is ook bij
eenzaamheid.
Bij ouder worden ontstaan er veranderingen die eenzaamheid in de hand kunnen
werken.
omgeving:
Sociaal: De meeste mensen die eenzaamheid ervaren hoeven niet perse weinig sociale
contacten te hebben. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan doordat je je alleen voel in je
gezondheidsprobleem. Eenzaamheid kan ook ontstaan doordat je wel te weinig sociale
contacten ervaart waarmee je gemeenschappelijk iets deelt.
Fysiek
In Nederland is de infrastructuur op de meeste plekken goed geregeld. Als je door een
gezondheidsreden niet op bestemming kunt komen zijn er ook wetgevingen zoals de
Wmo die daar een oplossing in kunnen bieden, zoals een taxi. Ook kun je door de
opkomst van social media makkelijker andere bereiken.
Leefstijl
Door het niet meer deelnemen aan maatschappelijke activiteiten, zoals sport, werk en
ontspanningsactiviteiten kan iemand geïsoleerd raken van de maatschappij. Hierdoor nemen
je sociale contacten af waardoor je meer gericht ben op jezelf. Ook het overlijden van een
partner veranderd veel in je leven. Dit kan ook veel impact hebben op iemand.
SES(67+)
Casus:
Gerrit de Wit (75) is gepensioneerd timmerman. Gerrit heeft 3 kinderen en 6 kleinkinderen.
Gerrit is vorig jaar zijn vrouw verloren. Zijn dochter maakt zich zorgen voor haar vader en
heeft contact gezocht met de huisarts. Ze vindt hem somber en er onverzorgd uitzien. De
huisarts heeft de wijkverpleegukndige uit het sociaal wijkteam gehaald om polshoogte te
gaan nemen.
1. Stap 1: Analyse van het gezonheidsprobleem
Objectieve beschrijving eenzaamheid:
Een veelgebruikte definitie van eenzaamheid is: “Eenzaamheid is het subjectief ervaren van
een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties” Het kan
dus gaan om het aantal contacten en/of de kwaliteit van de contacten.
Dit leidt tot twee soorten eenzaamheid:
• Sociale eenzaamheid: hierbij gaat het vooral om het ontbreken van contacten met
mensen waarmee men bepaalde gemeenschappelijke kenmerken deelt, zoals vrienden,
kennissen of collega’s;
• Emotionele eenzaamheid: dit treedt op als iemand een hechte, intieme band mist met
één andere persoon, meestal de levenspartner.
In veel gevallen verdwijnt het gevoel van eenzaamheid vanzelf. Eenzaamheid is vooral een
probleem voor mensen die het sterk of langdurig voelen. Dan kan er een negatieve spiraal
ontstaan. Onderzoek wijst uit dat eenzaamheid leidt tot verminderd welbevinden en ene
gevoel van ontevredenheid over het leven.
Eenzaamheid is van alle leeftijden. Wel komt eenzaamheid meer voor onder de alleroudste.
Eenzaamheid komt net iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Mannen voelen zich
vaker sociaal eenzaam.
Bij deze voorlichting gaat het om de emotionele eenzaamheid, omdat de cliënten hun partner
zijn verloren.
Risicofactoren:
Alleenstaand: over het algemeen komt eenzaamheid sterker na voren onder mensen
zonder partner dan onder mensen met een partner. Dit geldt met name voor mensen
van middelbare of latere leeftijd.
‘Anders’ zijn
Gezondheidsklachten
Persoonlijke eigenschappen
Werkeloosheid
Verlies
Ect.
Sociale diagnose
Welke gevolgen ervaren de patiënten?
Eenzaamheid is een persoonlijke ervaring. De een heeft meer betekenisvolle relaties of een
groter sociaal netwerk nodig dan de ander. Anderen kunnen moeilijk van buitenaf zien of je
je eenzaam voelt. Je voelt je niet verbonden, ervaart een gemis aan een hechte, emotionele
band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst.
Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet,
angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Mogelijke gevolgen voor de cliënt:
Zelfverwaarlozing
Slaapproblemen
, Gezondheidsklachten
Verslaving
Verhoogt risico op Alzheimer
Verhoogt risico op hartziekten en beroerte
Depressie en suïcide
Hogere kans op overlijden
Gezondheidsindicatoren
Incidentie: van de volwassenen bevolking is 33% matig eenzaam en 10% voelt zich
ernstig of zeer ernstig eenzaam. Naar mate mensen ouderen worden wordt een groter
percentage van die leeftijdsgroep eenzamer. Dit neemt vooral toe na de leeftijd van 75
jaar. Onder de weduwnaars voelt 61,7% zich eenzaam. En van de laagopgeleide vanaf
19 jaar 63% ten opzichte van 36% bij hoog opgeleide.
Mortaliteit: In een integratie van 70 internationale onderzoeken waarbij mensen over
langere tijd zijn gevolgd, verhoogde eenzaamheid de kans op overlijden met 26%.
Morbiditeit: in 2016 gaf 43% van de volwassen bevolking aan eenzaam te zijn.
Prevalentie: het percentage van de bevolking op een bepaald moment met een
bepaalde aandoening.
Omgevingsanalyse (doormiddel van Lalonde)
Biologische factoren:
Eenzaamheid komt net iets meer voor onder mannen dan vrouwen. De verschillen
zijn maar klein.
Wanneer eeneiige tweelingen zich identiek gedragen of voelen en twee-eiige
tweelingen niet, kan dat gedrag worden toegeschreven aan de genen. Dit is ook bij
eenzaamheid.
Bij ouder worden ontstaan er veranderingen die eenzaamheid in de hand kunnen
werken.
omgeving:
Sociaal: De meeste mensen die eenzaamheid ervaren hoeven niet perse weinig sociale
contacten te hebben. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan doordat je je alleen voel in je
gezondheidsprobleem. Eenzaamheid kan ook ontstaan doordat je wel te weinig sociale
contacten ervaart waarmee je gemeenschappelijk iets deelt.
Fysiek
In Nederland is de infrastructuur op de meeste plekken goed geregeld. Als je door een
gezondheidsreden niet op bestemming kunt komen zijn er ook wetgevingen zoals de
Wmo die daar een oplossing in kunnen bieden, zoals een taxi. Ook kun je door de
opkomst van social media makkelijker andere bereiken.
Leefstijl
Door het niet meer deelnemen aan maatschappelijke activiteiten, zoals sport, werk en
ontspanningsactiviteiten kan iemand geïsoleerd raken van de maatschappij. Hierdoor nemen
je sociale contacten af waardoor je meer gericht ben op jezelf. Ook het overlijden van een
partner veranderd veel in je leven. Dit kan ook veel impact hebben op iemand.
