Samenvatting Basisstructuur van het recht

Recht
Basisstructuur van het recht


1.1 De basisstructuur van het recht
Recht= totaal aan rechtsregels
➔ Rechtsregels ordenen de samenleving en het leven het individu binnen de
samenleving.
Rechtsregels zijn te herkennen aan het feit dat ze;
- normen stellen, met vaak een gebod of verbod;
- uitsluitend menselijk en uitwendig gedrag regelen;
- algemeen en onpersoonlijk zijn.
➔ Algemeen: rechtsregels moeten in verschillende situaties gebruikt kunnen
worden.
➔ Onpersoonlijk: rechtsregels zijn bijvoorbeeld niet alleen van toepassing op de
kopers Piet en Truus, maar op alle kopers

1.2 Objectief en subjectief recht
Het objectieve recht= totaal van alle rechtsregels, dus ongeschreven en geschreven.
Het subjectieve recht= rechten en/of plichten

Als het (rechts)subject (de persoon) tot de conclusie komt dat hij niet krijgt waar hij recht op
heeft, kan de rechter ingeschakeld worden. Juridische sancties:
- Iets doen: afgeven waartoe partijen zich verplicht hebben of waartoe ze verplicht zijn.
- Het betalen van schadevergoeding
- Het ondergaan van straffen

Rechtsobject= datgene wat voorwerp is van jouw rechten en plichten

1.3 Doel van objectief recht
Rechtsregels moeten duidelijk geformuleerd worden.
● Rechtszekerheid: geen meningsverschil over regels
● Rechtsgelijkheid: rechtsregel in dezelfde situatie op dezelfde manier worden
toegepast.

1.4 Ordening van rechtsregels
Rechtsregels kunnen gerubriceerd(geordend) worden op rechtsgebied, op thema’s en op
moment van toepassing.

Ordening naar rechtsgebieden
1. Burgerlijk recht (civiel recht/privaatrecht)
2. Strafrecht
3. Administratief recht (bestuursrecht)
4. Staatsrecht

1. Burgerlijk recht (civiel recht/privaatrecht)

, Het privaatrechtelijke rechtsregel: rechtsrelatie tussen burgers onderling.
➔ Overheid kan hier ook onder vallen, als die in eenzelfde situatie terechtkomt
als de burger.

Het burgerlijk recht wordt opgesplitst in:
- natuurlijk personenrecht (personen- en familierecht);
- rechtspersonenrecht;
- vermogensrecht.

Natuurlijk personenrecht
In het natuurlijk personenrecht gaat het om de rechtsregel die de positie
- van de persoon zelf,
- de persoon in relatie tot zijn familie, of
- de persoon in relatie tot zijn levenspartner bepaalt.

De mens is een rechtssubject: bevoegd tot het dragen van rechten en plichten.

Rechtspersonenrecht
In het rechtspersonenrecht gaat het om een organisatievorm waardoor de
organisatie net als een natuurlijk persoon aan het rechtsverkeer kan deelnemen.

Vermogensrecht
In het vermogensrecht staan de op geld waardeerbare rechten en plichten centraal.
● Goederenrecht: rechten die een zaak betreffen.
❏ Eigendomsrecht= een zaak
● Verbintenissenrecht: rechten en plichten van personen op grond van een
overeenkomst.

2. Strafrecht
In de rechtsregels die tot het strafrecht gerekend worden, vallen vaak als eerste de
geboden of verboden op.
➔ Een gebod of verbod wordt tot het strafrecht gerekend als de wetgever het
naleven van deze geboden en verboden zó belangrijk vindt, dat de rechter bij
niet-naleving een straf mag opleggen. Hiermee voorkomt de rechter onder
andere dat de burger voor eigen rechter gaat spelen.
Het strafrecht bevat ook rechtsregels die de uitgangspunten van het strafrecht
omschrijven, de algemene bepalingen: straffen die kunnen worden opgelegd.

Procedureregels= rechtsregels die precies omschrijven onder welke omstandigheden
en voorwaarden er opgetreden kan worden tegen een rechtssubject dat zich niet aan
de rechtsregels houdt.

3. Administratief recht/bestuursrecht
De rechtsregels die tot het bestuursrecht behoren, geven het juridische kader voor
de actieve overheidsbemoeienis met het maatschappelijke leven.
➔ Overheidsorganen inzicht in bevoegdheden
➔ Organisaties en burgers kunnen nagaan waar ze tegenover de overheid
aanspraak op kunnen maken en op welke wijze ze hun recht kunnen halen.