Uitgebreide aantekeningen - Financial Reporting for Auditors

Post Master Accountancy, UvA Financial Reporting for Auditors Quinty Cok


Week 1 – deel 1: Het wettelijke en institutionele kader van verslaggeving in Nederland

 Maatschappelijke ontwikkelingen
 Jaarrekeningbeleid rol accountant
 Wet- en regelgeving Nederland
 IFRS
 EU
 Totstandkoming en openbaarmaking
 Vrijstellingen
 Wettelijke reserves

1. Maatschappelijke ontwikkelingen
ESG: Non Financial Reporting Directive (NFRD), Corporate Sustainability Reporting Directive
(CSRD en ESRS), International Sustainability Standards Board (ISSB)

ESG reporting is de belangrijkste ontwikkeling in de uitbereiding van de verslaggeving. CSR vertelt
wat men moet rapporteren met betrekking tot duurzaamheid. Dit wordt onderdeel van het
bestuursverslag (in 2024 voor beursgenoteerde bedrijven en bedrijven met openbaar belang, in
2025 voor grote ondernemingen).

CSR heeft betrekking op drie gebieden:
1. Environment (CO2)
2. Social (kinderarbeid, diversiteit)
3. Governance (leiderschap, hoe zit het hiërarchisch in elkaar)

Digitalisering: Standard Business Reporting (SBR), European Standard Electronic Format (ESEF),
European Single Access Point (ESAP)

Digitalisering is de belangrijkste ontwikkeling in de vorm van de verslaggeving. We zitten steeds
meer in een digitale omgeving. Beursgenoteerde ondernemingen moeten al digitaal rapporteren. In
Nederland moet de jaarrekening in HTML. Bepaalde cijfers moeten in XBRL gepresenteerd worden
(streepjescode die alleen de computer kan lezen, denk aan barcodes Albert Heijn). Dit geeft veel
mogelijkheden voor data science. Nederland was een voorloper hierin. Zij hadden SBN al vanaf 2017.
In Amerika moet de hele jaarrekening gedigitaliseerd zijn.

2. Jaarrekeningbeleid en rol accountant
Wens tot sturing kerncijfers (netto winst, Winst per Aandeel (WPA), EBIT(DA), solvabiliteitsratio)

Achtergrond:
 Analistenverwachtingen en aandelenkoers: zichtbaar maken wat het marktaandeel is in
verschillende landen. Vervolgens ga je effort steken in landen met laag marktaandeel.
 Bankconvenanten / leningsvoorwaarden
Bankconvenant = een overeenkomst tussen een financiële instelling en de geldlener met
aanvullende afspraken over de lening.
 Belastingen

Rol van de accountant?

3. Wet- en regelgeving Nederland
Toepassingsgebied BW 2 Titel 9
In Nederland staat alle regelgeving in BW 2 Titel 9.

,Post Master Accountancy, UvA Financial Reporting for Auditors Quinty Cok


Dit hoef je niet uit je hoofd te leren, want het is opgenomen in het achterste deel van de bundel
Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.

Nederlandse rechtspersonen
 Naamloze vennootschap
 Besloten vennootschap
 Coöperatie
 Onderlinge waarborgmaatschappij
 Commanditaire vennootschap of vennootschap onder firma waarvan alle vennoten die
volledig jegens schuldeisers aansprakelijk zijn voor de schulden, kapitaalvennootschappen
naar buitenlands recht zijn
 Commerciële stichtingen en verenigingen: vaak worden er fouten gemaakt met stichtingen en
verenigingen. Deze moeten zich houden aan BW 2 Titel 9 als ze commerciële activiteiten
verrichten. Zo niet, vallen ze hier buiten.

Formeel buitenlandse vennootschappen = een naar een ander dan Nederlands recht opgerichte,
rechtspersoonlijkheid bezittende kapitaalvennootschap die haar werkzaamheid geheel of
nagenoeg geheel in Nederland verricht en voorts geen werkelijke band heeft met de staat
waarbinnen het recht geldt waarnaar zij is opgericht.

Wetgeving van algemene aard
Algemene doelbepaling overheerst
Richtlijnen RJ:
 Invulling inzichtsvereiste
 Totstandkoming richtlijnen op basis van consensus
 Geen juridisch dwingende status
Richtlijnen komen tot stand op basis van consensus (overeenstemming). Richtlijnen zijn geen
wetgeving. In principe kan de RJ ook geen wetgeving maken in verband met de trias politica.
Uitspraak: de richtlijnen hebben niet de status van wet maar het is wel de algemene consensus van
Nederland hoe de wet geïnterpreteerd moet worden. Als jij vindt dat in jouw specifieke situatie de
wet verkeerd wordt uitgelegd, dan moet je dat uitleggen en als je dat niet doet dan moet je je
gewoon houden aan de richtlijnen.

Micro en kleine rechtspersonen: fiscale grondslagen mogelijk
Ondernemingskamer / Hoge Raad
AFM: Toezicht op financiële verslaggeving beursgenoteerde ondernemingen (met ingang boekjaar
2006 op basis van Wet Toezicht Financiële Verslaggeving (Wtfv))

Specifiek voor effecten uitgevende instellingen:

Transparantierichtlijn (geïncorporeerd in Wft/Wtfv):
 Geconsolideerde jaarrekening in principe EU-IFRS (of equivalent)
 AFM Toezicht
Voor beursgenoteerde bedrijven is een Europese richtlijn: Transparantierichtlijn.
Als je een geconsolideerde jaarrekening opstelt en je bent beursgenoteerd dan moet je IFRS
toepassen. Je mag ook een equivalente GAAP toepassen. Dat is om het mogelijk te maken dat
Europa zich niet helemaal op een eilandje schaaft. US GAAP is equivalent geclassificeerd aan IFRS. Zo
kunnen Amerikaanse bedrijven in Europa rapporteren onder US GAAP.

,Post Master Accountancy, UvA Financial Reporting for Auditors Quinty Cok


Corporate governance code:
 Toelichting bestuurdersbeloningen
Helaas is dit in de praktijk een tick-the-box ding. Het gaat om comply of leg uit.

3. Wet- en regelgeving Nederland – Transparantierichtlijn




Voor beursgenoteerd: binnen 4 maanden na jaareinde jaarrekening opgemaakt en publiek openbaar
gesteld.
Hier zit in: geconsolideerde jaarrekening, bestuursverklaring en accountantsverklaring en wordt
jaarverslag / annual financial report genoemd.

3. Wet- en regelgeving Nederland – Tussentijdse berichtgeving
Halfjaarrekening – IAS 34 / RJ 394
 Update van jaarrekening, te lezen in samenhang
 Zelfde grondslagen, zelfde criteria
 Beperkte toelichtingen

Alleen voor beursgenoteerd: verplichting om halfjaar verslag op te stellen. Dit moet binnen 3
maanden na afloop balansdatum. De accountantsverklaring bevat dan vaak geen goedkeurende
verklaring maar geeft aan dat de jaarrekening in overeenstemming met IAS 34 is opgesteld.

Halfjaardirectieverslag (transparantierichtlijn)
 Opsomming belangrijke gebeurtenissen en hun invloed op de halfjaarrekening;
 Beschrijving van de voornaamste risico’s en onzekerheden voor de resterende zes maanden
van het boekjaar; en
 Toelichting van de belangrijkste transacties met verbonden partijen (alleen aandelenfondsen)

4. IFRS
IASB stelt mondiale verslaggevingsnormen op:
 International Accounting Standards (IAS) / International Financial Reporting Standards (IFRS)
 SICs/IFRICs (Interpretations)

Onafhankelijke regelgever
Per 1-1-2005 is IFRS (mits geratificeerd door EU) verplicht voor de geconsolideerde jaarrekening
beursgenoteerde ondernemingen in EU
Een aantal ondernemingen passen vrijwillig IFRS toe
RJ Richtlijnen volgen IFRS in beperkte mate
IAS 1: ‘In overeenstemming met IFRS’ betekent 100% toepassing (all or nothing)

, Post Master Accountancy, UvA Financial Reporting for Auditors Quinty Cok


4. IFRS in Nederland
 Verplicht voor beursfondsen in de geconsolideerde jaarrekening;
 Toegestaan voor overige ondernemingen;
 Diverse vereisten BW 2 Titel 9 blijven van toepassing, zoals:
- Presentatie en toelichting eigen vermogen
- Wettelijke reserves
- Vermelding bezoldiging bestuurders en commissarissen
IFRS op grond van IAS 24: bezoldiging bestuurders en commissarissen mag op 1 hoop
gefietst worden maar nu niet.
- Jaarverslag, overige gegevens, accountantscontrole, openbaarmaking
RJ 362 lid 8 en lid 9 staan regels die blijven gelden.
 Geen aanspraak op vrijstellingen voor kleine en middelgrote ondernemingen van BW 2 Titel 9!
Als je als kleine onderneming op IFRS overgaat, vervallen de vrijstellingen van BW2 Titel 9 voor
kleine en middelgrote ondernemingen.

4. IFRS
Er zijn vier mogelijkheden voor het opstellen van de geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening:

Uitgangspunt: standaarden toegepast in geconsolideerde jaarrekening
Er wordt eerst gekeken wat er wordt toegepast in de geconsolideerde jaarrekening want als
ondernemer heb je daar een keuze.

Geconsolideerd Enkelvoudig
1. Titel 9 Boek 2 BW + Richtlijnen Titel 9 Boek 2 BW + Richtlijnen
2. IFRS* IFRS*
3. IFRS* Grondslagen geconsolideerd
4. IFRS* Titel 9 Boek 2 BW + Richtlijnen

* IFRS zoals je die vindt op de website van de Europese Unie, dus niet op IFRS.com

1. Als men ervoor kiest om geconsolideerd BW2 Titel 9 toe te passen, moet men het ook
enkelvoudig zo doen.
2. Als men ervoor kiest om geconsolideerd IFRS toe te passen, mag men ook IFRS voor de
enkelvoudige jaarrekening toepassen (voordehandliggend)
3. Als men ervoor kiest om geconsolideerd IFRS toe te passen, mag men in de enkelvoudige
jaarrekening de waarderringsgrondslagen (recognition, presentation, measurement and
disclosure) toepassen die geconsolideerd zijn toegepast. De waarderingsgrondslagen slaan toe
op recognition, presentation and measurement. Men is gebonden aan alle disclosure vereisten
van BW 2 Titel 9. Wetstechnisch past men gewoon BW 2 Titel 9 toe. Alles van BW 2 Titel 9 geldt
alleen men gebruikt de waarderingsgrondslagen van IFRS. Voorbeeld: IFRS - Belastinglatenties
alleen nominaal opnemen. BW 2 Titel 9 – Belastinglatenties tegen contante waarde opnemen. In
de enkelvoudige jaarrekening worden de belastinglatenties tegen contante waarde opgenomen
en in de geconsolideerde jaarrekening worden de belastinglatenties tegen nominale waarde
opgenomen. Het eigen vermogen kan verschillen. Dit vinden ondernemingen niet fijn want
stakeholders gaan vragen stellen.
4. Als men ervoor kiest om geconsolideerd IFRS toe te passen, mag men Titel 9 BW 2 op
enkelvoudig niveau toepassen.

Waardering geconsolideerde deelnemingen in enkelvoudige jaarrekening
 Kostprijs, op basis van IFRS 9 of equity methode bij IFRS*;