KernA/C periode 3
Margriet Klijsen
Inhoudsopgave
LES 1A – ZELFMANAGEMENT: BEGRIPPEN, MODELLEN EN
MEETINSTRUMENTEN.................................................................2
LES 1C – GEDRAG VERKLAREN.....................................................7
LES 2A – COPING......................................................................11
LES 2C – GEDRAG VERANDEREN................................................16
LES 3A – FITPHONE (LLL)..........................................................17
LES 3C – BEVOLKINGSONDERZOEK............................................17
LES 4A – PREVENTIE.................................................................20
LES 4C – ETHIEK + TUSSENTIJDSE BEOORDELING........................21
LES 5A – THUISZORG................................................................24
LES 6A – EHEALTH....................................................................34
LES 6C – ZELFMANAGEMENT BEVORDEREN................................36
LES 7A – ZELFMANAGEMENT KWETSBARE GROEPEN...................42
LES 7C – PALLIATIEVE EN TERMINALE FASE................................44
LES 8A – ERVARINGSDESKUNDIGE.............................................48
,Les 1a – Zelfmanagement: begrippen, modellen en
meetinstrumenten
Leerdoelen
1. Legt in eigen woorden eigen regie, zelfmanagement, empowerment, veerkracht,
herstel en zelfredzaamheid uit.
Eigen regie: gaat om zelf beslissen over je leven en zorg en ondersteuning
daarbij. De patiënt staat centraal.
Zelfmanagement: acties en vaardigheden gericht op het zelf omgaan met de
aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de aandoening.
Leren leven met je aandoening en alleen maar bij mensen met een chronische
ziekte.
Empowerment: kracht van mensen zelf om daadwerkelijk invloed uit te
kunnen oefenen op (beperkende) levensomstandigheden. Relatie tussen
individu en maatschappij en machtsvraagstuk staat centraal. Taak van
verpleegkundige om iemand in zijn kracht te zetten.
Veerkracht: vermogen zichzelf aan te passen bij stress en tegenslagen
Herstel: intens persoonlijk, uniek proces van verandering in iemands houding,
waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen.
Zelfredzaamheid: letterlijk jezelf kunnen redden. Vermogen van mensen om
zichzelf te redden op alle levensterreinen met zo min mogelijk professionele
ondersteuning en zorg.
2. Beheerst het Chronic Care Model en het Generiek Model zelfmanagement op grote
lijnen.
Chronic Care Model (CCM): ontwikkeld door de Amerikaan Edward Wagner. Het doel
is om zorg voor chronisch zieken te verbeteren door goede samenwerking tussen de
patiënt en een team van zorgverleners.
Er zijn 3 onderdelen waarin de invloed van maatschappij en omgeving wordt
weergegeven.
1. Bouw aan een openbaar gezondheidsbeleid: begin bij het begin. Weet na een
reeks onderzoeken hoe groot de invloed is van sociale determinanten bij
chronische aandoeningen.
2. Maak ondersteunende omgevingen: creëren van leef- en woonomstandigheden
die veilig, stimulerend, bevredigend en plezierig zijn.
3. Community actie versterken: werken aan doelen die de gezondheid van de
gemeenschap verbeteren. Empowerment is de sleutel tot dit proces. Door
effectieve participatie aan te moedigen is gezondheidsbevordering bedoeld om
mensen te ondersteunen bij het vinden van hun eigen manieren om de
gezondheid van hun gemeenschap te beheren. Bv. armoedebestrijding.
, Generiek model Zelfmanagement: theoretisch raamwerk voor het bevorderen van
zelfmanagement.
Wit: centraal staat de zorgverlener met de zorgvrager en diens naasten.
Geel: competenties. Kennis en vaardigheden van de zorgverlener die in staat
is om medische vragen van de zorgvrager te kunnen beantwoorden. Als
zorgverlener moet je de patiënt kunnen stimuleren. Wegwijs kunnen maken
waar iemand voorzieningen kan halen. De zorgvrager moet kennis hebben en
over vaardigheden beschikken over zijn eigen ziekte. De zorgvrager moet
vertrouwen hebben in het eigen kunnen. De zorgvrager moet zich zelf kunnen
ontwikkelen.
Licht groen: aandachtsgebieden zelfmanagement. Als zorgverlener moet je
weten wat bij de zorgvrager meespeelt met de ziekte (eigen kennis en
organiseren zorg- en hulpbronnen). Als zorgvrager moet je kunnen leven met
de ziekte en een eigen aandeel hebben in de zorg.
Groen: omgevingsfactoren/randvoorwaarden. Zelf als verpleegkundige geen
invloed op (macroniveau). Taken van instanties.
3. Weet wanneer een meetinstrument voor zelfmanagement in te zetten.
-
4. Is op de hoogte van de veelvoud aan meetinstrument voor zelfmanagement en de
verschillen hiertussen. Welke hiervan kennen?
SMAS-30
5A-model
Zelfredzaamheidsmatrix:
, Instrument gebaseerd op de ‘Self Sufficiency Matrix (SMM)’ en meet
zelfredzaamheid op 11 domeinen.
Vooral ingestoken vanuit de publieke gezondheid in het sociale domein.
Het instrument is een vragenlijst en wordt doorontwikkeld en
wetenschappelijk onderzocht op betrouwbaarheid en validatie.
Het instrument wordt op dit moment gebruikt door verschillende gemeenten
en organisaties.
GGD Amsterdam en GGD Rotterdam
https://docplayer.nl/amp/19879168-Zelfredzaamheid-matrix.html
Zelfredzaamheidsmonitor (Centrum voor Toegepast Onderzoek en Wetenschap en
Vilans):
Het instrument is ontwikkeld vanuit de vraag van Thuiszorg West-Brabant.
Deze organisatie had behoefte aan een instrument voor hun dagelijkse
praktijk dat goed aansluit bij het zorg-leefplan dat zij gebruiken.
Zij gebruiken de Zelfredzaamheidsmatrix plus praktijkervaringen en – kennis
van de thuiszorgmedewerkers om het instrument te ontwikkelen.
Het instrument legt het accent op zorg gerelateerde zaken en meet op 9
levensdomeinen de zelfredzaamheid.
Het instrument is een vragenlijst en ontwikkeld in co-creatie met de praktijk.
https://docplayer.nl/3429878-Zelfredzaamheidsmonitor-november-2014-versie-2-
7.html
Zelfredzaamheidsradar (LOCOmotion: Knibbe en Knibbe):
Het instrument is gebaseerd op de ZorgAfhankelijkheidsSchaal (ZAS).
Het instrument meet op 15 domeinen de mate van zelfredzaamheid.
Het instrument ziet eruit als een spinnenweb met daaromheen de domeinen.
Er is beperkt onderzoek gedaan naar het instrument. Er zijn enkele
organisaties die het instrument gebruiken.
https://nl-nl.facebook.com/GezondenZeker/photos/ken-je-de-
zelfredzaamheidsradar-al-daarmee-breng-je-de-zelfredzaamheid-van-je-cl/
1204938799610034/
Zelfredzaamheidsmeter (Vilans):
Het instrument meet zowel zelfredzaamheid als eigen regie op 10 domeinen.
De vorm is een (korte) vragenlijst.
Het instrument is vanuit de praktijk en het zorg-leefplan ontwikkeld.
Vilans heeft praktijkgericht onderzoek gedaan en vooral gekeken naar
praktijkervaringen met het instrument. Wetenschappelijk onderzoek is niet
gedaan.
Zelfredzaamheidslijst (Palet):
Het gebruikt de term ‘zelfstandigheid’ i.p.v. ‘zelfredzaamheid’.
Het instrument is een hulpmiddel voor het invullen van het zorg-leefplan.
De vragenlijst gaat over 4 hoofddomeinen en daaronder enkele sub-
domeinen.
Het instrument wordt momenteel alleen bij Palet gebruikt.
Margriet Klijsen
Inhoudsopgave
LES 1A – ZELFMANAGEMENT: BEGRIPPEN, MODELLEN EN
MEETINSTRUMENTEN.................................................................2
LES 1C – GEDRAG VERKLAREN.....................................................7
LES 2A – COPING......................................................................11
LES 2C – GEDRAG VERANDEREN................................................16
LES 3A – FITPHONE (LLL)..........................................................17
LES 3C – BEVOLKINGSONDERZOEK............................................17
LES 4A – PREVENTIE.................................................................20
LES 4C – ETHIEK + TUSSENTIJDSE BEOORDELING........................21
LES 5A – THUISZORG................................................................24
LES 6A – EHEALTH....................................................................34
LES 6C – ZELFMANAGEMENT BEVORDEREN................................36
LES 7A – ZELFMANAGEMENT KWETSBARE GROEPEN...................42
LES 7C – PALLIATIEVE EN TERMINALE FASE................................44
LES 8A – ERVARINGSDESKUNDIGE.............................................48
,Les 1a – Zelfmanagement: begrippen, modellen en
meetinstrumenten
Leerdoelen
1. Legt in eigen woorden eigen regie, zelfmanagement, empowerment, veerkracht,
herstel en zelfredzaamheid uit.
Eigen regie: gaat om zelf beslissen over je leven en zorg en ondersteuning
daarbij. De patiënt staat centraal.
Zelfmanagement: acties en vaardigheden gericht op het zelf omgaan met de
aandoening, symptomen en psychosociale gevolgen van de aandoening.
Leren leven met je aandoening en alleen maar bij mensen met een chronische
ziekte.
Empowerment: kracht van mensen zelf om daadwerkelijk invloed uit te
kunnen oefenen op (beperkende) levensomstandigheden. Relatie tussen
individu en maatschappij en machtsvraagstuk staat centraal. Taak van
verpleegkundige om iemand in zijn kracht te zetten.
Veerkracht: vermogen zichzelf aan te passen bij stress en tegenslagen
Herstel: intens persoonlijk, uniek proces van verandering in iemands houding,
waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen.
Zelfredzaamheid: letterlijk jezelf kunnen redden. Vermogen van mensen om
zichzelf te redden op alle levensterreinen met zo min mogelijk professionele
ondersteuning en zorg.
2. Beheerst het Chronic Care Model en het Generiek Model zelfmanagement op grote
lijnen.
Chronic Care Model (CCM): ontwikkeld door de Amerikaan Edward Wagner. Het doel
is om zorg voor chronisch zieken te verbeteren door goede samenwerking tussen de
patiënt en een team van zorgverleners.
Er zijn 3 onderdelen waarin de invloed van maatschappij en omgeving wordt
weergegeven.
1. Bouw aan een openbaar gezondheidsbeleid: begin bij het begin. Weet na een
reeks onderzoeken hoe groot de invloed is van sociale determinanten bij
chronische aandoeningen.
2. Maak ondersteunende omgevingen: creëren van leef- en woonomstandigheden
die veilig, stimulerend, bevredigend en plezierig zijn.
3. Community actie versterken: werken aan doelen die de gezondheid van de
gemeenschap verbeteren. Empowerment is de sleutel tot dit proces. Door
effectieve participatie aan te moedigen is gezondheidsbevordering bedoeld om
mensen te ondersteunen bij het vinden van hun eigen manieren om de
gezondheid van hun gemeenschap te beheren. Bv. armoedebestrijding.
, Generiek model Zelfmanagement: theoretisch raamwerk voor het bevorderen van
zelfmanagement.
Wit: centraal staat de zorgverlener met de zorgvrager en diens naasten.
Geel: competenties. Kennis en vaardigheden van de zorgverlener die in staat
is om medische vragen van de zorgvrager te kunnen beantwoorden. Als
zorgverlener moet je de patiënt kunnen stimuleren. Wegwijs kunnen maken
waar iemand voorzieningen kan halen. De zorgvrager moet kennis hebben en
over vaardigheden beschikken over zijn eigen ziekte. De zorgvrager moet
vertrouwen hebben in het eigen kunnen. De zorgvrager moet zich zelf kunnen
ontwikkelen.
Licht groen: aandachtsgebieden zelfmanagement. Als zorgverlener moet je
weten wat bij de zorgvrager meespeelt met de ziekte (eigen kennis en
organiseren zorg- en hulpbronnen). Als zorgvrager moet je kunnen leven met
de ziekte en een eigen aandeel hebben in de zorg.
Groen: omgevingsfactoren/randvoorwaarden. Zelf als verpleegkundige geen
invloed op (macroniveau). Taken van instanties.
3. Weet wanneer een meetinstrument voor zelfmanagement in te zetten.
-
4. Is op de hoogte van de veelvoud aan meetinstrument voor zelfmanagement en de
verschillen hiertussen. Welke hiervan kennen?
SMAS-30
5A-model
Zelfredzaamheidsmatrix:
, Instrument gebaseerd op de ‘Self Sufficiency Matrix (SMM)’ en meet
zelfredzaamheid op 11 domeinen.
Vooral ingestoken vanuit de publieke gezondheid in het sociale domein.
Het instrument is een vragenlijst en wordt doorontwikkeld en
wetenschappelijk onderzocht op betrouwbaarheid en validatie.
Het instrument wordt op dit moment gebruikt door verschillende gemeenten
en organisaties.
GGD Amsterdam en GGD Rotterdam
https://docplayer.nl/amp/19879168-Zelfredzaamheid-matrix.html
Zelfredzaamheidsmonitor (Centrum voor Toegepast Onderzoek en Wetenschap en
Vilans):
Het instrument is ontwikkeld vanuit de vraag van Thuiszorg West-Brabant.
Deze organisatie had behoefte aan een instrument voor hun dagelijkse
praktijk dat goed aansluit bij het zorg-leefplan dat zij gebruiken.
Zij gebruiken de Zelfredzaamheidsmatrix plus praktijkervaringen en – kennis
van de thuiszorgmedewerkers om het instrument te ontwikkelen.
Het instrument legt het accent op zorg gerelateerde zaken en meet op 9
levensdomeinen de zelfredzaamheid.
Het instrument is een vragenlijst en ontwikkeld in co-creatie met de praktijk.
https://docplayer.nl/3429878-Zelfredzaamheidsmonitor-november-2014-versie-2-
7.html
Zelfredzaamheidsradar (LOCOmotion: Knibbe en Knibbe):
Het instrument is gebaseerd op de ZorgAfhankelijkheidsSchaal (ZAS).
Het instrument meet op 15 domeinen de mate van zelfredzaamheid.
Het instrument ziet eruit als een spinnenweb met daaromheen de domeinen.
Er is beperkt onderzoek gedaan naar het instrument. Er zijn enkele
organisaties die het instrument gebruiken.
https://nl-nl.facebook.com/GezondenZeker/photos/ken-je-de-
zelfredzaamheidsradar-al-daarmee-breng-je-de-zelfredzaamheid-van-je-cl/
1204938799610034/
Zelfredzaamheidsmeter (Vilans):
Het instrument meet zowel zelfredzaamheid als eigen regie op 10 domeinen.
De vorm is een (korte) vragenlijst.
Het instrument is vanuit de praktijk en het zorg-leefplan ontwikkeld.
Vilans heeft praktijkgericht onderzoek gedaan en vooral gekeken naar
praktijkervaringen met het instrument. Wetenschappelijk onderzoek is niet
gedaan.
Zelfredzaamheidslijst (Palet):
Het gebruikt de term ‘zelfstandigheid’ i.p.v. ‘zelfredzaamheid’.
Het instrument is een hulpmiddel voor het invullen van het zorg-leefplan.
De vragenlijst gaat over 4 hoofddomeinen en daaronder enkele sub-
domeinen.
Het instrument wordt momenteel alleen bij Palet gebruikt.
