Course 3.4 Affective Disorders
Probleem 3 - Bipolar Disorder part 1
Leerdoelen:
Vignet 1
- Wat is een bipolaire stoornis?
- Welke behandelingen zijn er?
- Wat zijn de DSM criteria voor bipolaire stoornissen en cyclothyme stoornis?
- Wat zijn risicofactoren voor een bipolaire stoornis en hoe ontwikkelt het zich?
Vignet 2
- Welke psychobehandelingen zijn er voor een bipolaire stoornis?
- Welke behandelingen zijn effectief?
- Welke stage van de bipolaire stoornis heeft invloed op de effectiviteit van therapie?
(depressie of manie)
Vignet 3
- Welke somatische behandelingen zijn er? (medicatie)
- Wat is de effectiviteit van deze behandelingen?
- Welke stage van de bipolaire stoornis heeft invloed op de effectiviteit van therapie?
(depressie of manie)
Vignet 4
- Hoe verschillen de hersenfuncties en hersenstructuur van mensen met een bipolaire
stoornis met die van mentaal gezonde mensen?
- Hoe verschillen de hersenfuncties en de hersenstructuur tussen mensen met een
bipolaire stoornis en mensen met een unipolaire depressie?
- Wat kan er worden gezegd over de verschillende fases en wat weten we over de
neurotransmitters die daarbij betrokken zijn?
Vignet 1 - Virginia Woolf and the bipolar disorder
Wat is een bipolaire stoornis? Welke behandelingen zijn er? Wat zijn de DSM criteria voor
bipolaire stoornis en cyclothyme stoornis? Wat zijn risicofactoren voor een bipolaire stoornis
en hoe ontwikkelt het zich?
BRON: Carvalho, et al. (2020). Bipolar disorder
Stemmingswisselingen komen voor tijdens het dagelijks leven door ofwel stressvolle of juist
plezierige gebeurtenissen. Echter, ernstige en aanhoudende stemmingswisselingen die
resulteren in psychologische distress en gedragsproblemen zijn mogelijk te wijden aan
symptomen van een onderliggende affectieve stoornis. Affectieve stoornissen zijn
geclassificeerd op een spectrum die loopt van unipolaire depressieve stoornissen tot
bipolaire stoornissen type I en type II.
De bipolaire stoornis (MDS, manisch-depressieve stoornis) werd in de 1850s omschreven
door Falret. De DSM-V heeft een categorie genaamd: bipolaire en gerelateerde stoornissen.
Deze bevatten bps II, bps I en cyclothyme stoornissen.
1
, Het hoofdkenmerk dat bipolaire stoornissen onderscheidt van andere affectieve stoornissen
in de aanwezigheid van terugkerende manische of hypomanische episodes, die worden
afgewisseld met depressieve episodes.
Bipolar I disorder wordt omschreven als de aanwezigheid van openlijke manische episodes
met een serie aan manifestaties, zoals overmoed, grootsheid, spraakzaamheid, extreme
ontremming, prikkelbaarheid, verminderde behoefte aan slaap en een sterk verhoogde
stemming. Psychotische symptomen zoals waanideeën en hallucinaties komen bij 75%
van de manische episodes voor en psychosociaal disfunctioneren kan zo ernstig worden dat
opname vereist is.
Bipolar II disorder wordt voornamelijk gekarakteriseerd door episodes van depressie
afgewisseld met hypomania. De aanwezigheid van op z’n minst 1 hypomanische episode in
het leven wordt gelijk getrokken met de diagnose van bipolaire II stoornis.
Cyclothyme stoornis wordt gekarakteriseerd door terugkerende depressieve en
hypomanische staten, wat op zijn minst 2 jaar aanhoudt, maar waar geen sprake is van een
major affective episode.
Tijdens periodes van verhoogde stemming kunnen bipolaire mensen ook paradoxaal
beïnvloed worden door depressieve symptomen. Volgens de DSM-V moeten symptomen
minstens een week aanwezig zijn voor een diagnose van een manische episode, en
minstens 2 weken voor een diagnose van een depressieve episode. Deze looptijden hebben
echter geen biologische basis.
Het begin van de bipolaire stoornis
Het begin van een bipolaire stoornis (MDS) treedt meestal op rond de leeftijd van 20 jaar.
Een eerdere aanvang wordt vaak geassocieerd met een slechtere prognose, langere
behandelingsvertragingen, ernstigere depressieve episodes en hogere prevalenties van
gelijktijdige angststoornissen en middelengebruik-stoornissen. De eerste episode van een
bipolaire stoornis is gewoonlijk depressief, en voor de meeste personen met een bipolaire
stoornis I of bipolaire II, duren depressieve episodes aanzienlijk langer dan manische of
hypomanische episodes gedurende het verloop van de ziekte. Om deze reden wordt MDS
vaak verkeerd geclassificeerd als MDD. Er is echter ook bewijs dat MDS
overgediagnosticeerd wordt, voornamelijk wanneer clinici puur gebruik maken van metingen
van zelf-rapportage. In ongeveer een derde van de mensen met MDS, wordt de diagnose
MDS pas tien jaar later gesteld.
Epidemiologie
De prevalentie van bipolar I disorder is gelijk tussen mannen en vrouwen, terwijl de
prevalentie bij bipolar II disorder hoger is bij vrouwen. Er zijn meerdere nonpsychiatrische
medische en sociologische condities geïdentificeerd als mogelijke risicofactoren voor MDS,
alleen zijn deze bewijzen niet van hoge kwaliteit. Een recente review toonde tentatieve
associaties tussen prikkelbare darmsyndroom, tegenslagen in de kindertijd en bipolaire
stoornis. Aangezien een bipolaire stoornis meestal voor het eerst optreedt tijdens de
vormende jaren bij kinderen en adolescenten, wordt het behalen van mijlpalen op het gebied
van ontwikkeling, opleiding en beroep vaak negatief beïnvloed. Cognitieve en psychosociale
disfunctie tijdens acute episodes of in perioden van remissie verergert het probleem.
2
Probleem 3 - Bipolar Disorder part 1
Leerdoelen:
Vignet 1
- Wat is een bipolaire stoornis?
- Welke behandelingen zijn er?
- Wat zijn de DSM criteria voor bipolaire stoornissen en cyclothyme stoornis?
- Wat zijn risicofactoren voor een bipolaire stoornis en hoe ontwikkelt het zich?
Vignet 2
- Welke psychobehandelingen zijn er voor een bipolaire stoornis?
- Welke behandelingen zijn effectief?
- Welke stage van de bipolaire stoornis heeft invloed op de effectiviteit van therapie?
(depressie of manie)
Vignet 3
- Welke somatische behandelingen zijn er? (medicatie)
- Wat is de effectiviteit van deze behandelingen?
- Welke stage van de bipolaire stoornis heeft invloed op de effectiviteit van therapie?
(depressie of manie)
Vignet 4
- Hoe verschillen de hersenfuncties en hersenstructuur van mensen met een bipolaire
stoornis met die van mentaal gezonde mensen?
- Hoe verschillen de hersenfuncties en de hersenstructuur tussen mensen met een
bipolaire stoornis en mensen met een unipolaire depressie?
- Wat kan er worden gezegd over de verschillende fases en wat weten we over de
neurotransmitters die daarbij betrokken zijn?
Vignet 1 - Virginia Woolf and the bipolar disorder
Wat is een bipolaire stoornis? Welke behandelingen zijn er? Wat zijn de DSM criteria voor
bipolaire stoornis en cyclothyme stoornis? Wat zijn risicofactoren voor een bipolaire stoornis
en hoe ontwikkelt het zich?
BRON: Carvalho, et al. (2020). Bipolar disorder
Stemmingswisselingen komen voor tijdens het dagelijks leven door ofwel stressvolle of juist
plezierige gebeurtenissen. Echter, ernstige en aanhoudende stemmingswisselingen die
resulteren in psychologische distress en gedragsproblemen zijn mogelijk te wijden aan
symptomen van een onderliggende affectieve stoornis. Affectieve stoornissen zijn
geclassificeerd op een spectrum die loopt van unipolaire depressieve stoornissen tot
bipolaire stoornissen type I en type II.
De bipolaire stoornis (MDS, manisch-depressieve stoornis) werd in de 1850s omschreven
door Falret. De DSM-V heeft een categorie genaamd: bipolaire en gerelateerde stoornissen.
Deze bevatten bps II, bps I en cyclothyme stoornissen.
1
, Het hoofdkenmerk dat bipolaire stoornissen onderscheidt van andere affectieve stoornissen
in de aanwezigheid van terugkerende manische of hypomanische episodes, die worden
afgewisseld met depressieve episodes.
Bipolar I disorder wordt omschreven als de aanwezigheid van openlijke manische episodes
met een serie aan manifestaties, zoals overmoed, grootsheid, spraakzaamheid, extreme
ontremming, prikkelbaarheid, verminderde behoefte aan slaap en een sterk verhoogde
stemming. Psychotische symptomen zoals waanideeën en hallucinaties komen bij 75%
van de manische episodes voor en psychosociaal disfunctioneren kan zo ernstig worden dat
opname vereist is.
Bipolar II disorder wordt voornamelijk gekarakteriseerd door episodes van depressie
afgewisseld met hypomania. De aanwezigheid van op z’n minst 1 hypomanische episode in
het leven wordt gelijk getrokken met de diagnose van bipolaire II stoornis.
Cyclothyme stoornis wordt gekarakteriseerd door terugkerende depressieve en
hypomanische staten, wat op zijn minst 2 jaar aanhoudt, maar waar geen sprake is van een
major affective episode.
Tijdens periodes van verhoogde stemming kunnen bipolaire mensen ook paradoxaal
beïnvloed worden door depressieve symptomen. Volgens de DSM-V moeten symptomen
minstens een week aanwezig zijn voor een diagnose van een manische episode, en
minstens 2 weken voor een diagnose van een depressieve episode. Deze looptijden hebben
echter geen biologische basis.
Het begin van de bipolaire stoornis
Het begin van een bipolaire stoornis (MDS) treedt meestal op rond de leeftijd van 20 jaar.
Een eerdere aanvang wordt vaak geassocieerd met een slechtere prognose, langere
behandelingsvertragingen, ernstigere depressieve episodes en hogere prevalenties van
gelijktijdige angststoornissen en middelengebruik-stoornissen. De eerste episode van een
bipolaire stoornis is gewoonlijk depressief, en voor de meeste personen met een bipolaire
stoornis I of bipolaire II, duren depressieve episodes aanzienlijk langer dan manische of
hypomanische episodes gedurende het verloop van de ziekte. Om deze reden wordt MDS
vaak verkeerd geclassificeerd als MDD. Er is echter ook bewijs dat MDS
overgediagnosticeerd wordt, voornamelijk wanneer clinici puur gebruik maken van metingen
van zelf-rapportage. In ongeveer een derde van de mensen met MDS, wordt de diagnose
MDS pas tien jaar later gesteld.
Epidemiologie
De prevalentie van bipolar I disorder is gelijk tussen mannen en vrouwen, terwijl de
prevalentie bij bipolar II disorder hoger is bij vrouwen. Er zijn meerdere nonpsychiatrische
medische en sociologische condities geïdentificeerd als mogelijke risicofactoren voor MDS,
alleen zijn deze bewijzen niet van hoge kwaliteit. Een recente review toonde tentatieve
associaties tussen prikkelbare darmsyndroom, tegenslagen in de kindertijd en bipolaire
stoornis. Aangezien een bipolaire stoornis meestal voor het eerst optreedt tijdens de
vormende jaren bij kinderen en adolescenten, wordt het behalen van mijlpalen op het gebied
van ontwikkeling, opleiding en beroep vaak negatief beïnvloed. Cognitieve en psychosociale
disfunctie tijdens acute episodes of in perioden van remissie verergert het probleem.
2
