Leesvaardigheid hoofdstuk 1 en 2
Hoofdstuk 1: paragraaf 1 leesstrategiëen
• Je kunt een tekst op verschillende strategieën lezen:
• Oriënterend lezen hierbij stel je het onderwerp vast en bepaal je snel of een tekst
voor jou bruikbaar is. je bekijkt de titel de inhoudsopgave en tussenkopjes.
• Globaal lezen hierbij stel je de deelonderwerpen vast. Je leest je eerste en laatste
alinea’s en de eerste en laatste zin van de tussenliggende alinea’s.
• Intensief lezen hierbij lees je de tekst helemaal en vind je je hoofdzaken van de
tekst. Je bepaalt de hoofdgedachte en zoekt naar kernzinnen.
• Zoekend lezen hierbij zoek je bruikbare informatie in de tekst. En kijk je naar
dikgedrukte woorden en let je op opvallende tekens.
• Kritisch lezen hierbij stel je de betrouwbaarheid van een tekst vast. Je kijkt of de
auteur onpartijdig is en hoe actueel de bronnen zijn. De auteur noemt
tegenargumenten en weerlegt deze.
• Studerend lezen hierbij zorg je dat je de inhoud van een tekst onthoudt. Je maakt
een uittreksel en overhoorvragen.
Paragraaf 2 schrijfdoelen
➢ zijn 5 schrijfdoelen amuseren, informeren, opiniëren, overtuigen en activeren.
➢ Amuseren: het doel hiervan is een lezer te vermaken door iets leuks of interessants
te vertellen. Bijvoorbeeld verhalen, gedichten en romans.
➢ Opiniëren: het doel hiervan is de lezers de gelegenheid geven om een mening te
vormen over het onderwerp. De schrijver geeft dan bijvoorbeeld de voor- en
nadelen van een verschijnsel, verschillende meningen of de oorzaken en gevolgen
van het probleem.
➢ Overtuigen: het doel hiervan is de lezers met argumenten over te halen tot een
bepaalde mening dus een standpunt. De hoofdgedachte van de tekst is dan ook altijd
een mening. De auteur geeft dan ook argumenten voor zijn standpunt en weerlegt
hij de tegenargumenten.
➢ Activeren: het doel hiervan is de lezers aanzetten om iets te gaan doen. Je
hoofdgedachte van een activerende tekst is dan ook een oproep om iets te gaan
doen. Het bevat ook vaak argumenten.
Paragraaf 3 tekstsoorten:
• Bij elk schrijfdoel horen verschillende tekstsoorten:
, • Bij het schijfdoel informeren -> een uiteenzetting de auteur geeft dan alleen maar
uitleg. Bijvoorbeeld in een gebruiksaanwijzing, instructie, studieboek of een
nieuwsbericht.
• Bij het schrijfdoel opiniëren -> een beschouwing de auteur laat de lezer dan een
eigen mening vormen. Bijvoorbeeld in verslag of een recensie.
• Bij het schrijfdoel overtuigen -> een betoog de auteur wil dan zijn mening
overbrengen. Bijvoorbeeld in een ingezonden brief of een column.
• Bij het schrijfdoel activeren -> een activeerde tekst staat meestal in een
reclamefolder, brochure of een advertentie.
Paragraaf 4 tekst en publiek
• Voor welke lezers een tekst bedoeld is kun je zien aan:
- het onderwerp
- de inhoud
- de bron
- het taalgebruik
- de toon
- de lay-out
Hoofdstuk 2: paragraaf 1 de indeling van een tekst
• Een tekst bestaat uit 3 delen: inleiding, middenstuk en slot
Inleiding:
• De inleiding bestaat meestal uit de eerste twee a drie alinea’s
• De inleiding trekt de aandacht van de lezer met behulp van:
➢ De actualiteit
➢ De geschiedenis
➢ Een anekdote
➢ Een voorbeeld
➢ Het belang van de lezer
• De inleiding geeft aan wat het onderwerp van een tekst is. In een beschouwing staat
in de inleiding ook een vraagstelling of probleemstelling. In een betoog staat er dan
vaak de stelling.
Hoofdstuk 1: paragraaf 1 leesstrategiëen
• Je kunt een tekst op verschillende strategieën lezen:
• Oriënterend lezen hierbij stel je het onderwerp vast en bepaal je snel of een tekst
voor jou bruikbaar is. je bekijkt de titel de inhoudsopgave en tussenkopjes.
• Globaal lezen hierbij stel je de deelonderwerpen vast. Je leest je eerste en laatste
alinea’s en de eerste en laatste zin van de tussenliggende alinea’s.
• Intensief lezen hierbij lees je de tekst helemaal en vind je je hoofdzaken van de
tekst. Je bepaalt de hoofdgedachte en zoekt naar kernzinnen.
• Zoekend lezen hierbij zoek je bruikbare informatie in de tekst. En kijk je naar
dikgedrukte woorden en let je op opvallende tekens.
• Kritisch lezen hierbij stel je de betrouwbaarheid van een tekst vast. Je kijkt of de
auteur onpartijdig is en hoe actueel de bronnen zijn. De auteur noemt
tegenargumenten en weerlegt deze.
• Studerend lezen hierbij zorg je dat je de inhoud van een tekst onthoudt. Je maakt
een uittreksel en overhoorvragen.
Paragraaf 2 schrijfdoelen
➢ zijn 5 schrijfdoelen amuseren, informeren, opiniëren, overtuigen en activeren.
➢ Amuseren: het doel hiervan is een lezer te vermaken door iets leuks of interessants
te vertellen. Bijvoorbeeld verhalen, gedichten en romans.
➢ Opiniëren: het doel hiervan is de lezers de gelegenheid geven om een mening te
vormen over het onderwerp. De schrijver geeft dan bijvoorbeeld de voor- en
nadelen van een verschijnsel, verschillende meningen of de oorzaken en gevolgen
van het probleem.
➢ Overtuigen: het doel hiervan is de lezers met argumenten over te halen tot een
bepaalde mening dus een standpunt. De hoofdgedachte van de tekst is dan ook altijd
een mening. De auteur geeft dan ook argumenten voor zijn standpunt en weerlegt
hij de tegenargumenten.
➢ Activeren: het doel hiervan is de lezers aanzetten om iets te gaan doen. Je
hoofdgedachte van een activerende tekst is dan ook een oproep om iets te gaan
doen. Het bevat ook vaak argumenten.
Paragraaf 3 tekstsoorten:
• Bij elk schrijfdoel horen verschillende tekstsoorten:
, • Bij het schijfdoel informeren -> een uiteenzetting de auteur geeft dan alleen maar
uitleg. Bijvoorbeeld in een gebruiksaanwijzing, instructie, studieboek of een
nieuwsbericht.
• Bij het schrijfdoel opiniëren -> een beschouwing de auteur laat de lezer dan een
eigen mening vormen. Bijvoorbeeld in verslag of een recensie.
• Bij het schrijfdoel overtuigen -> een betoog de auteur wil dan zijn mening
overbrengen. Bijvoorbeeld in een ingezonden brief of een column.
• Bij het schrijfdoel activeren -> een activeerde tekst staat meestal in een
reclamefolder, brochure of een advertentie.
Paragraaf 4 tekst en publiek
• Voor welke lezers een tekst bedoeld is kun je zien aan:
- het onderwerp
- de inhoud
- de bron
- het taalgebruik
- de toon
- de lay-out
Hoofdstuk 2: paragraaf 1 de indeling van een tekst
• Een tekst bestaat uit 3 delen: inleiding, middenstuk en slot
Inleiding:
• De inleiding bestaat meestal uit de eerste twee a drie alinea’s
• De inleiding trekt de aandacht van de lezer met behulp van:
➢ De actualiteit
➢ De geschiedenis
➢ Een anekdote
➢ Een voorbeeld
➢ Het belang van de lezer
• De inleiding geeft aan wat het onderwerp van een tekst is. In een beschouwing staat
in de inleiding ook een vraagstelling of probleemstelling. In een betoog staat er dan
vaak de stelling.
