Samenvatting Diversiteit

Diversiteit en sociale (deel)identiteit(en)

Kenmerken van diversiteit
“Diversiteit is breed, gelaagd, meerdimensioneel,
machtsbeladen en dynamisch van karakter”



‘platte’ diversiteit:
 Dichotome verschillen (of-of-denken)
 Één dimensionaliteit  hokjesdenken/ééndimensionaal denken
= labeling
= iemand herleiden tot één kenmerk
 Machtsneutraliteit
 Onveranderlijkheid
 Onafhankelijkheid van andere verschilcategorieën


 Metafoor: caleidoscoop  platte mozaïek



Diversiteit is breed

Meervoudige identiteit = multicollectiviteit = multiculturaliteit




- iedere persoon behoort tot verschillende collectieven
 collectief: groeperingen waartoe mensen kunnen behoren, bestaat uit
de gedeelde gemeenschappelijkheid vd individuen (niet uit personen)
 bv. ik: jongere – blank – student – …

- elk collectief kenmerkt zich door een zekere cultuur
 cultureel niveau
 ≠ alleen etniciteit!

,Vastellingen:
1. élke communicatie is van intercultureel karakter
 “interculturele communicatie betreft alleen de gespreksvoering met
mensen met een andere herkomst”
 “culturele verschillen en misverstanden doen zich uitsluitend voor bij
mensen met een andere nationale of etnische afkomst”
 “het culturele verschil met mensen uit een ander land of uit een andere
etnische groep is per definitie groter en lastiger”
 onderscheid tussen intra- en interculturele communicatie is dus
eigenlijk overbodig, in alledaagse praktijk van gespreksvoering en
omgang met mensen
 interculturele communicatie = de studie naar de werking en invloed
van cultuur en culturele verschillen op de communicatie

2. verschillen kunnen behalve cultureel, ook sociaal-economisch, politiek, juridisch,
biologisch, interpersoonlijk of psychisch zijn
 Mensen hebben de neiging verschillen die zich voordoen in de
ontmoeting met mensen met een andere herkomst, meteen en alleen
toe te schrijven aan hun cultuur of religie

Sociale identiteit
- idpv ‘identiteit’
- relationeel begrip want: pas in contact met anderen worden verschillen relevant
 verhouding tot anderen (vb jong  oud, zus  enig kind, man 
vrouw, …)

Opmerking:
Labels van deelidentiteiten en de vormen ervan kunnen benoemen
vb: deelidentiteit = religie  vorm: katholiek, moslim, …



Diversiteit is gelaagd

De verscheidene leefwerelden en identiteiten van een persoon beïnvloeden elkaar onderling

 vb: artikel Serena Williams


Diversiteit is meerdimensioneel

Betreft niet enkel het culturele niveau, maar ook het individuele/persoonlijke niveau
 Diversiteit gaat niet alleen over ‘collectieven’ en de culturen die daarmee verbonden
zijn, maar ook over sociaal-economische, politieke, juridische, biologische,
interpersoonlijke of psychische verschillen



Diversiteit is machtsbeladen

,Elk verschil tussen mensen is in zekere mate verbonden met een machtspositie



Diversiteit is dynamisch

Er doen zich voortdurend veranderingen voor in en tussen de verschillende
diversiteitsaspecten




Sociale identiteit
identiteit: veelkleurig, veelvormig en bewegend mozaïek van sociale deelidentiteiten

primaire deelidentiteiten secundaire deelidentiteiten
vb: leeftijd, etniciteit, …  wordt wél vb: expressief uiterlijk, beroep, …
beschermd door discriminatie wetgeving  kenmerken die je +/- zelf in handen
hebt / die kunnen veranderen

- “wie ben je?” kan op verschillende manieren worden beantwoord
 Verwijzing naar:
 Een objectief sociaal feit (onafhankelijk van de persoon); de ‘sociale
groep’
 Een subjectief identiteitsgevoel

 Verwijzing naar een bepaalde hiërarchie van sociale deelidentiteiten
 Hiërarchie staat niet vast: varieert afhankelijk vd persoon, de context,
het moment, …
 De hiërarchie wordt door een persoon niet in zijn eentje bepaald
 Er wordt voortdurend onderhandeld over deelidentiteiten
 sociale representaties spelen hierbij een belangrijke rol
 Psychologisch kunnen mensen vele kanten uit;
sociaal gezien is hun vrijheid beperkt
 Je kan onmogelijk de categorisering van de sociale
omgeving negeren

- Je wordt niet met een identiteit geboren: die vormt zich en ondergaat voortduren
veranderingen
 Dynamisch karakter
 Kan veranderen in tijd




Identiteit in een diverse wereld

, Identiteitsontwikkeling is voor iedereen een complex proces
 Nog ingewikkelder voor jongeren met een migratieachtergrond

Identiteit
- Mensen willen tot een groep behoren
- Bestaat uit meerdere lagen
- Manier hoe we onszelf definiëren en beschrijven
- Krijgt vorm in interactie met de omgeving
o Persoonlijke identiteit
 Manier waarop de mens zich definieert door persoonlijke
eigenschappen
 Biologisch en psychologisch
o Sociale identiteit
 Interactie met anderen en het belang om tot een groep te behoren
 Een groep zorgt voor een plaats in de wereld: waarde

Adolescenten
- Tijdens adolescentie wordt identiteitsontwikkeling nog explicieter
- Zoektocht naar zichzelf
 Wie ben ik? Wie wil ik zijn?
 Proberen rollen uit en exploreren keuzemogelijkheden
 Met vallen en opstaan
- Iedereen heeft de basisbehoefte om ergens bij te horen
- Geen eindpunt aan de zoektocht
- Belangrijk om aandacht te hebben voor dynamisch proces van identiteitsontwikkeling,
zowel bij jezelf als bij anderen

Kruispuntdenken
- Niet één dimensie is bepalend voor één persoon
- Iedereen heeft een gelaagde identiteit die ontstaat op een kruispunt van
deelidentiteiten en ervaringen
- Holistische manier, en-en-denken

Dimensies zijn niet neutraal
- Ze zijn verbonden met macht
- Durven denken in termen van privileges ( minder obstakels) en minderheidsposities
- Vooroordelen hebben direct gevolg op eigen identiteitsbeleving, maar ook op de
beleving van anderen

Identiteit en migratie
- Migratie daagt je identiteit uit
o Sowieso een veranderingsproces
o Beïnvloed vele terreinen van iemand identiteit (bv klasse, sociale status)
- Integratiemogelijkheden hangen van verschillende factoren af
o Persoonlijke aspecten (veerkracht)
o Mogelijkheden die een maatschappij al dan niet biedt om erin opgenomen te
worden
- Zorgt voor groter bewustzijn van de eigen identiteit

Twee werelden
- Cultuur is een onderdeel van iemands identiteit
- Jongeren met migratieachtergrond proberen in verschillende werelden hun weg te
vinden