100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached 4.2 TrustPilot
logo-home
Summary

Schematische Samenvatting: Ecologie & Evolutie

Rating
-
Sold
-
Pages
61
Uploaded on
29-10-2025
Written in
2024/2025

Dit overzicht toont alle belangrijke begrippen uit ecologie en evolutie die je in teken- of schema-vorm kunt weergeven. Het bevat visuele elementen zoals voedselketens, voedselwebben, kringlopen, energie- en biomassapiramides, populatiegroeicurves en successie. Daarnaast omvat het eenvoudige schema’s voor relaties tussen organismen, predator-prooi-dynamiek en ecosysteemopbouw. Voor evolutie zijn er stambomen, schema’s van natuurlijke selectie, mutaties, isolatiemechanismen en genetische drift. Samen bieden deze tekenbare onderdelen een helder en compact beeld van de kernconcepten binnen ecologie en evolutie

Show more Read less
Institution
Course











Whoops! We can’t load your doc right now. Try again or contact support.

Written for

Institution
Study
Course

Document information

Uploaded on
October 29, 2025
Number of pages
61
Written in
2024/2025
Type
Summary

Subjects

Content preview

INHOUD

1. Situering .................................................................................................................................................................................................................. 3

1. 1 ‘Ecologie’ ........................................................................................................................................................................................................ 3

1.2. Ecologisch onderzoek: benaderingen ............................................................................................................................................................... 5

1.3. Statistiek ......................................................................................................................................................................................................... 6

1.4. Niveaus van ‘begrijpen’ .................................................................................................................................................................................... 6

1.4.1. Proximale en ultieme verklaringen ............................................................................................................................................................ 6

1.5. Toegepaste ecologie ........................................................................................................................................................................................ 6

2. Inleiding tot evolutiebiologie..................................................................................................................................................................................... 7

2.1. Evolutietheorie ................................................................................................................................................................................................ 7

2.2. Bewijs voor evolutie ......................................................................................................................................................................................... 7

2.2.1. Fossielen ................................................................................................................................................................................................ 8

2.2.2. Homologe kenmerken ............................................................................................................................................................................. 8

2.2.3. Overeenkomsten in het DNA .................................................................................................................................................................... 8

2.2.4. Waarneming van micro-evolutionaire veranderingen in bestaande populaties ........................................................................................... 9

2.3. Oorsprong van genetische variatie.................................................................................................................................................................. 10

2.4. Evolutiefactoren ............................................................................................................................................................................................ 10

2.4.1. Evolutie door natuurlijke selectie ........................................................................................................................................................... 11

2.4.2. Evolutie door seksuele selectie .............................................................................................................................................................. 12

2.4.3. Adaptatie door natuurlijke selectie ......................................................................................................................................................... 12

2.5. Soorten en soortvorming ................................................................................................................................................................................ 13

2.5.1. Allopatrische speciatie .......................................................................................................................................................................... 13

2.5.2. Sympatrische speciatie ......................................................................................................................................................................... 13

2.6. Evolutie als een interactie tussen toeval, ecologie en geschiedenis ................................................................................................................. 13

2.6.1. Toeval ................................................................................................................................................................................................... 13

2.6.2. Ecologie ................................................................................................................................................................................................ 14

2.6.3. Geschiedenis ........................................................................................................................................................................................ 14

2.7. Het ontstaan van het leven ............................................................................................................................................................................. 14

2.7.1. Stap 1: Het ontstaan van organische moleculen ..................................................................................................................................... 14

2.7.2. Stap 2: Het ontstaan van zelf-replicatie .................................................................................................................................................. 14

2.7.3. Stap 3: Ontstaan van membranen en het ontstaan van cellen .................................................................................................................. 15

2.7.4. Stap 4: Ontstaan van autotrofe organismen, ontstaan van fotosynthese .................................................................................................. 16

2.7.5. Stap 5: Ontstaan van de eukaryoten cel .................................................................................................................................................. 16

2.7.6. Stap 6: Meercellige organismen ............................................................................................................................................................. 17



1

, 2.8. Voorbeeld vragen........................................................................................................................................................................................... 17

3. Globale processen................................................................................................................................................................................................. 18

3.1. Platentektoniek ............................................................................................................................................................................................. 18

3.2. Klimaatsveranderingen .................................................................................................................................................................................. 19

3.3. Eilanden ........................................................................................................................................................................................................ 20

3.4. Biomen ......................................................................................................................................................................................................... 20

4. Condities en bronnen............................................................................................................................................................................................. 22

4.1. Distributie van organismen ............................................................................................................................................................................ 22

4.1.1. Condities .............................................................................................................................................................................................. 22

4.1.2. Bron ...................................................................................................................................................................................................... 27

4.2. De ecologische niche..................................................................................................................................................................................... 33

5. Inleiding tot populatie-ecologie .............................................................................................................................................................................. 35

5.1. Demografie ................................................................................................................................................................................................... 35

5.2. Individu ......................................................................................................................................................................................................... 36

5.3. Plaats............................................................................................................................................................................................................ 36

5.4. Metapopulatie ............................................................................................................................................................................................... 37

5.5. Tellen van individuen ..................................................................................................................................................................................... 37

5.5.1. Densiteit ............................................................................................................................................................................................... 37

5.5.2. Populatiegroei is exponentieel ............................................................................................................................................................... 38

5.5.3. Levensgeschiedeniskenmerken ............................................................................................................................................................. 39

5.6. Distributie ..................................................................................................................................................................................................... 39

5.6.1. Migratie................................................................................................................................................................................................. 39

5.6.2. Dispersie............................................................................................................................................................................................... 40

5.6.3. Distributiepatronen ............................................................................................................................................................................... 40

5.6.4. Zwermvorming ...................................................................................................................................................................................... 41

6. Interacties tussen populaties ................................................................................................................................................................................. 42

6.1. Concurrentie ................................................................................................................................................................................................. 42

6.1.1. Populatiedichtheid ................................................................................................................................................................................ 42

6.1.2. Interspecifieke concurrentie .................................................................................................................................................................. 44

6.2. Contramensalisme ........................................................................................................................................................................................ 50

6.2.1. Predatie ................................................................................................................................................................................................ 50

6.2.1. Parasitisme ........................................................................................................................................................................................... 51

6.3. Mutualisme ................................................................................................................................................................................................... 53

7. Gemeenschaps- en ecosysteemecologie ............................................................................................................................................................... 55

7.1. Gemeenschapsecologie ................................................................................................................................................................................ 55



2

, 7.1.1. Diversiteit.............................................................................................................................................................................................. 55

7.1.2. Patronen in ruimte en tijd – ruimte .......................................................................................................................................................... 56

7.1. 3. Patronen in ruimte en tijd – tijd .............................................................................................................................................................. 56

7.2. Ecosysteemecologie...................................................................................................................................................................................... 57

7.2.1. Energiedoorstroming doorheen ‘predator-prooi voedselketen’ ................................................................................................................ 57

7.2.2 Materiekringlopen .................................................................................................................................................................................. 61




1. SITUERING

1. 1 ‘ECOLOGIE’
• Haeckel 1886: ‘Wetenschappelijke studie van de interacties tussen organismen en hun omgeving’
o = Breed en vaag
• “Oikos” → huis
• Krebs 1972
o Ecologie = de studie van de interacties van organismen met hun abiotische en biotische omgeving die de
distributie en abundantie van die organismen bepalen
▪ Biotisch → leeft
▪ Abiotisch → deel van de omgeving dat louter fysisch is
▪ Interactie → competitie, samenwerken, …
▪ Abundantie → populatie groei
▪ Distributie → verspreiding
• Krebs 1994: “Ecologie is de wetenschappelijke studie van de interacties die de distributie en abundantie van
organisme bepalen”
•  Natuurlijke historie (beschrijven/verzamelen)
o Past wetenschappelijke methode toe om inzicht te krijgen op de processen
• Wetenschappelijke methode
o 1. Formuleren van een vraagstelling in de vorm van een toetsbare hypothese
o 2. Toetsing via veldwaarnemingen en/of experimenteel onderzoek
▪ Alles proberen te weerleggen
▪ Stand van zaken is beter dan 100j terug. Niet per se de absolute waarheid, maar wel het beste wat we hebben
•  Milieuactiegroepen
o Probeert gewoon objectief onderzoek te doen
▪ Soms dragen conclusies wel bij tot de bewustmaking van de wereld over bv de slechte resultaten op vlak van
klimaat
• ➔ Bestudeert de factoren die bepalen waar organismen voorkomen en in welke aantallen/densiteiten





Niveaus van ecologie
• Fysiologische ecologie

3

, o Tolerantiegrenzen doelsoorten
• Auto-ecologie
o Interactie van een organisme met zijn omgeving
o Tolerantiegrenzen, limiterende factoren
• Populatie-ecologie
o Kenmerken van populaties (densiteit + distributie)
o Populatie= groep conspecifieke organismen die samen voorkomen
▪ Eigenschappen: Populatiedensiteit + distributie van individuen
▪ Populatiedynamiek: veranderingen in densiteit en structuur van de populatie in de tijd, het resultaat van
geboorte, sterfte, emigratie en immigratie
o Genetische structuur
o Populatie-omvang
• Gemeenschapsecologie
o Gemeenschap = een verzameling van populaties van verschillende soorten die samen voorkomen
▪ Eigenschappen: Soortensamenstelling, structuur, soortendiversiteit
▪ Belang van interacties tussen populaties
• Competitie, predatie, parasitisme, mutualisme
o Diversiteit
o Structuur voedsel-web
• Ecosysteemecologie
o Ecosysteem = een verzameling gemeenschappen en hun abiotische omgeving die samen een geheel vormen
▪ Doorstromen van energie
• Komt ergens vandaan, wordt gebruikt en gaat dan ergens naartoe




• → Energiedoorstroom
▪ Kringloop van materie
• Blijft gerecycleerd, ‘gesloten’ systeem
o Vb van een ‘open’ systeem = rivier




• → Kringloop





• Landschapsecologie
o Situering in landschap
o Externe invloeden
• Gedragsecologie
o Actieradius van doelsoorten
• Moleculaire ecologie

4
$7.79
Get access to the full document:

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

Get to know the seller
Seller avatar
catojennen

Also available in package deal

Get to know the seller

Seller avatar
catojennen Katholieke Universiteit Leuven
Follow You need to be logged in order to follow users or courses
Sold
3
Member since
5 months
Number of followers
0
Documents
4
Last sold
1 week ago

0.0

0 reviews

5
0
4
0
3
0
2
0
1
0

Recently viewed by you

Why students choose Stuvia

Created by fellow students, verified by reviews

Quality you can trust: written by students who passed their tests and reviewed by others who've used these notes.

Didn't get what you expected? Choose another document

No worries! You can instantly pick a different document that better fits what you're looking for.

Pay as you like, start learning right away

No subscription, no commitments. Pay the way you're used to via credit card and download your PDF document instantly.

Student with book image

“Bought, downloaded, and aced it. It really can be that simple.”

Alisha Student

Frequently asked questions