Analyse van de Jaarrekening
Hoofdstuk 1: inleidende beschouwingen
1. Definiëring van analyse van de jaarrekening
2. Relevantie voor belangenpartijen
- Aandeelhouders → voldoende vergoed voor risico?
o Interim-rapportering, segment rapportering, rapportering van niet-financiële
informatie
- Schuldeisers
o Financiële instellingen: toekennen en opvolging kredieten (solvabiliteit?)
o Leveranciers: betalingsuitstel → terugbetaling gegarandeerd?
- Concurrenten, overnemers: relatieve prestatie/positionering (commerciële rentabiliteit?)
- Werknemers: werkzekerheid, looneisen
o Ondernemingsraad
→ werknemers informeren over economische, financiële zaken en tewerkstelling
→ adviseren, controleren en beslissingen nemen omtrent personeelszaken
→ verplicht binnen elke onderneming met min 100 werknemers
→ vertegenwoordigers gekozen door werknemers en leidinggevend personeel
- Management: operationele beslissingen
3. Wanneer?
Binnen 30 dagen na goedkeuring jaarrekening door AV
- Goedkeuring moet binnen 6m na afsluiten BJ
- DUS: ten laatste 7 maanden na afsluiten BJ
o OPM: Boekjaar kan verlengt worden tot 24 maanden -1 dag
! Dit tast de tijdigheid aan
Waarom later / te laat publiceren?
- Goed presterende bedrijven
o Uit concurrentieoverweging:
Informatie achterhouden t.o.v. concurrentie
- Slecht presterende bedrijven
o Leveranciers / schuldeisers niet afschikken
Dit zou kunnen leiden tot een versneld faillissement
4. Waar?
Nationale Bank van België (online)
! Sanctie niet-publicatie: aansprakelijk voor de door derden geleden schade
5. Welke bedrijven?
- Belgische vennootschappen (BV, NV, Comm V)
o Grootte vennootschap bepaalt gedetailleerdheid en betrouwbaarheid
Dit heeft invloed op de berekening van de rentabiliteitsratio’s
, o Uitzonderingen:
▪ VOF & Commanditaire vennootschap
▪ Europese samenwerkingsverbanden wier omzet over het laatste jaar,
exclusief BTW, een bepaald bedrag niet overschrijden.
- Buitenlandse bedrijven met vestiging van bijkantoor in België
5.1 Vennootschappen geen deel van een groep
1. Enkelvoudige jaarrekening volgens micro-schema BGAAP (MIC) → micro-ondernemingen
o Maximum 1 van volgende criteria overschrijden:
▪ Personeelsbestand: 10
▪ Omzet exclusief BTW: <700.000 euro
▪ Balanstotaal: 350.000 euro
o Nooit moeder- of dochtervennootschap
o Wat?
▪ Balans
▪ RR
▪ Toelichting
2. Enkelvoudige jaarrekening volgens verkort schema BGAAP (VKT) → kleine ondernemingen
o Maximum 1 van volgende criteria overschrijden:
▪ Personeelsbestand: 50
▪ Omzet exclusief BTW: <9.000.000 euro
▪ Balanstotaal: 4.500.000 euro
o Wat?
▪ Balans
▪ RR
▪ Gedetailleerdere toelichting
3. Enkelvoudige jaarrekening volgens volledig schema BGAAP (VOL) → grote ondernemingen
o Dit mag altijd gepubliceerd worden
o Wat?
▪ Gedetailleerdere balans
▪ Gedetailleerdere RR
▪ Gedetailleerdere toelichting
▪ Jaarverslag
• Belangrijke feiten na balansdatum
→ tussen einde BJ en datum van goedkeuring door AV
→ beter continuïteit inschatten
• Niet-financiële essentiële prestatie-indicatoren
→ helpt onderneming mee aan veranderingen i/d maatschappij
(milieu, duurzaamheid, welzijn…)
→ voor grote ondernemingen
➢ Personeelsbestand: >500
➢ Omzet excl. BTW: 34.000.000
➢ Balanstotaal: 17.000.000
• Risico analyse
• Verbale toelichting bij resultaten die gevonden worden in toelichting
• Inlichtingen over omstandigheden die de ontwikkeling van de
vennootschap kunnen beïnvloeden
• Motivatie waarom waardering op basis van continuïteit belangrijk is
, ▪ Commissarisverslag
• Commissaris = externe die
➢ Getrouw beeld van de JR bekijkt en controle JR uitvoert
▪ Belangrijk: we betrouwbare ratio’s berekenen?
➢ Een uitspraak doet over de continuïteit
5.2 Groepen van vennootschappen
1. Enkelvoudige jaarrekening volgens volledig/verkort schema BGAAP (NIVEAU VENNOOTSCH.)
o Kijken naar FVA om te ontdekken of de vennootschap een moeder is.
2. Geconsolideerde jaarrekening (altijd groot) volgens BGAAP of IFRS (NIVEAU GROEP)
o Zuiverder beeld van de prestaties van een onderneming
o De moeder moet deze opstellen
Tenzij beperkte omvang:
▪ Personeelsbestand: 250
▪ Omzet excl. BTW: 34.000.000
▪ Balanstotaal: 17.000.000
o Transacties binnen de groep worden hier niet in opgenomen
o De waarde van de FVA weerspiegelt de aanschaffingswaarde, niet altijd de huidige
waarde…
o Opbrengsten en kosten, activa en passiva t.a.v. derden alleen weergegeven.
o Verklaring betreffende de geconsolideerde jaarrekening: VOL 6.18.1
→ opsomming van alle participaties
5.3 Groepen van vennootschappen van openbaar belang
1. Enkelvoudige jaarrekening BGAAP of IFRS
2. Geconsolideerde jaarrekening volgens IFRS
,Hoofdstuk 2: Voorbereidende fase
1. Sector informatie
- NACE-Bel codes: welke economische activiteit voert het bedrijf uit?
- PLU-codes: toegepast op producten die in bulk verkocht worden en laat toe elektronisch de
prijs te vinden en de voorraad op te volgen.
- NBB: statistieken per sector (sectorinformatie)
o Ratio’s, opvraging over meerdere jaren mogelijk, opvraging volgens versch. schema’s
o Interpretatie van financiële kengetallen is sectorgebonden
o Je moet altijd benchmarken, cijfers alleen zeggen heel weinig
→ Q1 (eerste kwartiel), Q2 = mediaan (tweede kwartiel), Q3 (derde kwartiel)
berekenen en vergelijken.
➔ Nadelen:
o Niveau van aggregatie vaak te hoog
o Gegevens komen met vertraging uit
2. Ondernemingsgebonden informatie (achtergrond bedrijf)
2.1 Algemeen (financiële draagkracht)
a. Leeftijd van een onderneming (niet in JR)
→ balansstructuur begrijpen
→ als start-up: nog niet veel reserves (dit moet je dan niet negatief bekijken)
→ als oud bedrijf: zou al stevige reserves moeten hebben om schokken in de vraag of in de
financiële toestand van het bedrijf op te vangen.
b. Aandeelhoudersstructuur (niet in JR)
→ geloofwaardigheid en track-record van aandeelhouders?
→ indien aandeelhouders =familie, zullen ze helpen financiële problemen op te lossen
c. Groepsstructuur (in JR)
o Groep kan overlevingskans van individuele onderneming verhogen of verlagen
▪ Onderlinge steun
▪ Waarborgen
o Winstgevendheid dochterondernemingen? Dividenden? Geconsolideerde balans?
o Dragen dochterondernemingen bij tot overleven/falen van de moeder?
2.2 Specifiek betrekking hebbend op het boekjaar
a. Verslag van de commissaris-revisor
o Soorten:
▪ Oordeel zonder voorbehoud
= alles is in orde, financieel analist kan betrouwbare ratio’s gaan berekenen
▪ Oordeel met voorbehoud
= over algemeen ok, maar commissaris is niet akkoord met 1 of meerdere
elementen in de jaarrekening, ratio’s kunnen juist berekend worden mits
aanpassingen van deze punten. (vaak schending boekhoudprincipes)
Vb: dubieuze vordering → elimineren
1. Bij de activa: vorderingen
2. Bij de passiva: EV
3. In de RR: winst v/h boekjaar
→ vaak moeilijk omdat we niet beschikken over interne info
▪ Afkeurend oordeel
= jaarrekening beantwoord niet aan getrouw beeld → we kunnen geen
ratio’s berekenen
, ▪ Onthoudende oordeel (diverse redenen)
= er kan geen oordeel gemaakt worden
o Verslagen kunnen aangevuld worden met onzekerheden van materieel belang
(continuïteit)
b. Jaarverslag
Bevat informatie die niet bevat is in de financiële data en toch nuttig kan zijn voor gebruiker
van een jaarrekening, bv:
o Opsplitsing omzet per productlijn of per geografische regio
o Waarom er bepaalde grote evoluties zijn in ratio’s
o Belangrijke feiten na balansdatum
o Bepaalde risico’s, toekomstige verplichtingen
!!! Grote variatie in kwaliteit tussen ondernemingen
(hangt samen met aandeelhoudersstructuur)
c. Waarderingsregels en gebruikte accounting standaarden
→ vergelijkbaarheid: over tijd/ tss bedrijven
→ bepalen gerapporteerde winst/EV
o Accountingstandaarden
▪ Soorten
• Belgian GAAP (niet-beursgenoteerd, enkelvoudige jaarrekening)
• IFRS (geconsolideerde jaarrekening, beersgenoteerd)
• (US GAAP (Amerikaanse bedrijven))
▪ Waarom relevant?
• Kunnen winst/EV van het BJ beïnvloeden
➢ Voorraden
▪ IFRS: alleen full costing
▪ Belgian GAAP: full costing of direct costing
➢ Goodwill:
▪ IFRS: niet afschr., maar waardeverminderingen
▪ Belgian GAAP: afschrijven over 10 jaar
➢ Onroerende goederen:
▪ IFRS: fair value (markt waarde)
▪ Belgian GAAP: NBW gebaseerd op historische prijzen
o Winstmanagement door keuze
▪ Agressiviteit van de waarderingsregels (bijv. afschrijvingsmethodes)
▪ Winstmanagement via de niet-kaskosten/niet-kasopbrengsten
→ winstmanagement detecteren
▪ Balans: winst verhogende waarderingsregels
elimineren moeilijk of niet te realiseren activa: overmatig activeren kosten
• van O&O
• oprichtingskosten
• herwaarderen van activa
→ wat zou de winst zijn indien deze kosten niet geactiveerd werden?
▪ RR: winstmanagement van de niet-kaskosten
• Terugname van afschrijvingen
Sterkte daling van niet-kaskosten (afschrijvingen)
• Geen of terugname van waardeverminderingen
• Terugname van voorzieningen
▪ Toelichting: afwijken van consistentieprincipe
• wijziging in waarderingsregels
Hoofdstuk 1: inleidende beschouwingen
1. Definiëring van analyse van de jaarrekening
2. Relevantie voor belangenpartijen
- Aandeelhouders → voldoende vergoed voor risico?
o Interim-rapportering, segment rapportering, rapportering van niet-financiële
informatie
- Schuldeisers
o Financiële instellingen: toekennen en opvolging kredieten (solvabiliteit?)
o Leveranciers: betalingsuitstel → terugbetaling gegarandeerd?
- Concurrenten, overnemers: relatieve prestatie/positionering (commerciële rentabiliteit?)
- Werknemers: werkzekerheid, looneisen
o Ondernemingsraad
→ werknemers informeren over economische, financiële zaken en tewerkstelling
→ adviseren, controleren en beslissingen nemen omtrent personeelszaken
→ verplicht binnen elke onderneming met min 100 werknemers
→ vertegenwoordigers gekozen door werknemers en leidinggevend personeel
- Management: operationele beslissingen
3. Wanneer?
Binnen 30 dagen na goedkeuring jaarrekening door AV
- Goedkeuring moet binnen 6m na afsluiten BJ
- DUS: ten laatste 7 maanden na afsluiten BJ
o OPM: Boekjaar kan verlengt worden tot 24 maanden -1 dag
! Dit tast de tijdigheid aan
Waarom later / te laat publiceren?
- Goed presterende bedrijven
o Uit concurrentieoverweging:
Informatie achterhouden t.o.v. concurrentie
- Slecht presterende bedrijven
o Leveranciers / schuldeisers niet afschikken
Dit zou kunnen leiden tot een versneld faillissement
4. Waar?
Nationale Bank van België (online)
! Sanctie niet-publicatie: aansprakelijk voor de door derden geleden schade
5. Welke bedrijven?
- Belgische vennootschappen (BV, NV, Comm V)
o Grootte vennootschap bepaalt gedetailleerdheid en betrouwbaarheid
Dit heeft invloed op de berekening van de rentabiliteitsratio’s
, o Uitzonderingen:
▪ VOF & Commanditaire vennootschap
▪ Europese samenwerkingsverbanden wier omzet over het laatste jaar,
exclusief BTW, een bepaald bedrag niet overschrijden.
- Buitenlandse bedrijven met vestiging van bijkantoor in België
5.1 Vennootschappen geen deel van een groep
1. Enkelvoudige jaarrekening volgens micro-schema BGAAP (MIC) → micro-ondernemingen
o Maximum 1 van volgende criteria overschrijden:
▪ Personeelsbestand: 10
▪ Omzet exclusief BTW: <700.000 euro
▪ Balanstotaal: 350.000 euro
o Nooit moeder- of dochtervennootschap
o Wat?
▪ Balans
▪ RR
▪ Toelichting
2. Enkelvoudige jaarrekening volgens verkort schema BGAAP (VKT) → kleine ondernemingen
o Maximum 1 van volgende criteria overschrijden:
▪ Personeelsbestand: 50
▪ Omzet exclusief BTW: <9.000.000 euro
▪ Balanstotaal: 4.500.000 euro
o Wat?
▪ Balans
▪ RR
▪ Gedetailleerdere toelichting
3. Enkelvoudige jaarrekening volgens volledig schema BGAAP (VOL) → grote ondernemingen
o Dit mag altijd gepubliceerd worden
o Wat?
▪ Gedetailleerdere balans
▪ Gedetailleerdere RR
▪ Gedetailleerdere toelichting
▪ Jaarverslag
• Belangrijke feiten na balansdatum
→ tussen einde BJ en datum van goedkeuring door AV
→ beter continuïteit inschatten
• Niet-financiële essentiële prestatie-indicatoren
→ helpt onderneming mee aan veranderingen i/d maatschappij
(milieu, duurzaamheid, welzijn…)
→ voor grote ondernemingen
➢ Personeelsbestand: >500
➢ Omzet excl. BTW: 34.000.000
➢ Balanstotaal: 17.000.000
• Risico analyse
• Verbale toelichting bij resultaten die gevonden worden in toelichting
• Inlichtingen over omstandigheden die de ontwikkeling van de
vennootschap kunnen beïnvloeden
• Motivatie waarom waardering op basis van continuïteit belangrijk is
, ▪ Commissarisverslag
• Commissaris = externe die
➢ Getrouw beeld van de JR bekijkt en controle JR uitvoert
▪ Belangrijk: we betrouwbare ratio’s berekenen?
➢ Een uitspraak doet over de continuïteit
5.2 Groepen van vennootschappen
1. Enkelvoudige jaarrekening volgens volledig/verkort schema BGAAP (NIVEAU VENNOOTSCH.)
o Kijken naar FVA om te ontdekken of de vennootschap een moeder is.
2. Geconsolideerde jaarrekening (altijd groot) volgens BGAAP of IFRS (NIVEAU GROEP)
o Zuiverder beeld van de prestaties van een onderneming
o De moeder moet deze opstellen
Tenzij beperkte omvang:
▪ Personeelsbestand: 250
▪ Omzet excl. BTW: 34.000.000
▪ Balanstotaal: 17.000.000
o Transacties binnen de groep worden hier niet in opgenomen
o De waarde van de FVA weerspiegelt de aanschaffingswaarde, niet altijd de huidige
waarde…
o Opbrengsten en kosten, activa en passiva t.a.v. derden alleen weergegeven.
o Verklaring betreffende de geconsolideerde jaarrekening: VOL 6.18.1
→ opsomming van alle participaties
5.3 Groepen van vennootschappen van openbaar belang
1. Enkelvoudige jaarrekening BGAAP of IFRS
2. Geconsolideerde jaarrekening volgens IFRS
,Hoofdstuk 2: Voorbereidende fase
1. Sector informatie
- NACE-Bel codes: welke economische activiteit voert het bedrijf uit?
- PLU-codes: toegepast op producten die in bulk verkocht worden en laat toe elektronisch de
prijs te vinden en de voorraad op te volgen.
- NBB: statistieken per sector (sectorinformatie)
o Ratio’s, opvraging over meerdere jaren mogelijk, opvraging volgens versch. schema’s
o Interpretatie van financiële kengetallen is sectorgebonden
o Je moet altijd benchmarken, cijfers alleen zeggen heel weinig
→ Q1 (eerste kwartiel), Q2 = mediaan (tweede kwartiel), Q3 (derde kwartiel)
berekenen en vergelijken.
➔ Nadelen:
o Niveau van aggregatie vaak te hoog
o Gegevens komen met vertraging uit
2. Ondernemingsgebonden informatie (achtergrond bedrijf)
2.1 Algemeen (financiële draagkracht)
a. Leeftijd van een onderneming (niet in JR)
→ balansstructuur begrijpen
→ als start-up: nog niet veel reserves (dit moet je dan niet negatief bekijken)
→ als oud bedrijf: zou al stevige reserves moeten hebben om schokken in de vraag of in de
financiële toestand van het bedrijf op te vangen.
b. Aandeelhoudersstructuur (niet in JR)
→ geloofwaardigheid en track-record van aandeelhouders?
→ indien aandeelhouders =familie, zullen ze helpen financiële problemen op te lossen
c. Groepsstructuur (in JR)
o Groep kan overlevingskans van individuele onderneming verhogen of verlagen
▪ Onderlinge steun
▪ Waarborgen
o Winstgevendheid dochterondernemingen? Dividenden? Geconsolideerde balans?
o Dragen dochterondernemingen bij tot overleven/falen van de moeder?
2.2 Specifiek betrekking hebbend op het boekjaar
a. Verslag van de commissaris-revisor
o Soorten:
▪ Oordeel zonder voorbehoud
= alles is in orde, financieel analist kan betrouwbare ratio’s gaan berekenen
▪ Oordeel met voorbehoud
= over algemeen ok, maar commissaris is niet akkoord met 1 of meerdere
elementen in de jaarrekening, ratio’s kunnen juist berekend worden mits
aanpassingen van deze punten. (vaak schending boekhoudprincipes)
Vb: dubieuze vordering → elimineren
1. Bij de activa: vorderingen
2. Bij de passiva: EV
3. In de RR: winst v/h boekjaar
→ vaak moeilijk omdat we niet beschikken over interne info
▪ Afkeurend oordeel
= jaarrekening beantwoord niet aan getrouw beeld → we kunnen geen
ratio’s berekenen
, ▪ Onthoudende oordeel (diverse redenen)
= er kan geen oordeel gemaakt worden
o Verslagen kunnen aangevuld worden met onzekerheden van materieel belang
(continuïteit)
b. Jaarverslag
Bevat informatie die niet bevat is in de financiële data en toch nuttig kan zijn voor gebruiker
van een jaarrekening, bv:
o Opsplitsing omzet per productlijn of per geografische regio
o Waarom er bepaalde grote evoluties zijn in ratio’s
o Belangrijke feiten na balansdatum
o Bepaalde risico’s, toekomstige verplichtingen
!!! Grote variatie in kwaliteit tussen ondernemingen
(hangt samen met aandeelhoudersstructuur)
c. Waarderingsregels en gebruikte accounting standaarden
→ vergelijkbaarheid: over tijd/ tss bedrijven
→ bepalen gerapporteerde winst/EV
o Accountingstandaarden
▪ Soorten
• Belgian GAAP (niet-beursgenoteerd, enkelvoudige jaarrekening)
• IFRS (geconsolideerde jaarrekening, beersgenoteerd)
• (US GAAP (Amerikaanse bedrijven))
▪ Waarom relevant?
• Kunnen winst/EV van het BJ beïnvloeden
➢ Voorraden
▪ IFRS: alleen full costing
▪ Belgian GAAP: full costing of direct costing
➢ Goodwill:
▪ IFRS: niet afschr., maar waardeverminderingen
▪ Belgian GAAP: afschrijven over 10 jaar
➢ Onroerende goederen:
▪ IFRS: fair value (markt waarde)
▪ Belgian GAAP: NBW gebaseerd op historische prijzen
o Winstmanagement door keuze
▪ Agressiviteit van de waarderingsregels (bijv. afschrijvingsmethodes)
▪ Winstmanagement via de niet-kaskosten/niet-kasopbrengsten
→ winstmanagement detecteren
▪ Balans: winst verhogende waarderingsregels
elimineren moeilijk of niet te realiseren activa: overmatig activeren kosten
• van O&O
• oprichtingskosten
• herwaarderen van activa
→ wat zou de winst zijn indien deze kosten niet geactiveerd werden?
▪ RR: winstmanagement van de niet-kaskosten
• Terugname van afschrijvingen
Sterkte daling van niet-kaskosten (afschrijvingen)
• Geen of terugname van waardeverminderingen
• Terugname van voorzieningen
▪ Toelichting: afwijken van consistentieprincipe
• wijziging in waarderingsregels
