Hoofdstuk 1: inleiding recht
- Inhoudelijk doel recht: rechtvaardigheid, gelijkheid, bescherming zwakke en
conflictbeheersing
- Technisch doel recht: ordenen van de samenleving & geven van regels om
conflict te voorkomen
Recht: geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Rechtsgebieden: verschillende onderdelen waarin de rechtsregels wordt ingedeeld.
- Staatsrecht: geeft de regels voor de organisatie van de overheid. de grondwet.
- Bestuursrecht: geeft regels over de uitoefening van taak van de overheid. Er
wordt beschreven wat de overheid wel en niet mag doen en hoe ze zich moet
opstellen t.o.v. haar burgers. milieu, onderwijs, jeugdhulp, verkeer en sociale
zekerheid met o.a de jeugdwet en participatiewet.
- Strafrecht: beschrijft verboden gedragingen.
- Burgerlijk recht: regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling.
Personen- en familierecht: regelen van familierechtelijke relaties zoals ouderschap,
gezag.
Vermogensrecht: regelen van zakelijke relaties, zoals koop, huur en hypotheek.
Rechtspersonenrecht: een rechtspersoon is een organisatie die een zelfstandig
leven leidt in het recht. beschrijft hoe een naamloze of besloten vennootschap,
stichting of vereniging moet worden opgericht en wie het voor het zeggen heeft.
Jeugdrecht: het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt. Bevat
elementen van bestuursrecht, burgerlijk recht, strafrecht.
Recht ingedeeld per onderwerp
- Materieel recht = de rechten en plichten van burgers. beschrijft strafbepalingen,
zoals diefstal, brandstichting, doodslag. Staat in het Wetboek Strafrecht.
- Formeel recht = procesrecht, er wordt aangegeven wat er gebeurt als er eenmaal
een strafbaar feit is gepleegd. Staat in het Wetboek strafvordering.
Nationaal recht = rechtsregels die gelden op het grondgebied van een land.
Internationaal recht = recht dat rechtsrelaties tussen verschillende staten regelt, IVKR.
Hoofdstuk 2: De ouders van jeugdige
Afstamming: is de juridische relatie tussen een kind en zijn ouders.
juridische moeder: de vrouw die het kind heeft gebaard.
Bij draagmoederschap kan de wensmoeder juridisch moeder worden door adoptie als
de draagmoeder niet getrouwd is (na 1 jaar opvoeding). Anders is eerst beëindiging van
haar gezag via de rechter nodig.
Juridische vader is de man die:
o Bij geboorte met de moeder getrouwd is.
o Het kind erkend heeft.
o Door de rechter als vader is vastgesteld.
o Het kind geadopteerd heeft.
Wetsvoorstel draagmoederschap (2019)
Doel: wensouders kunnen direct juridisch ouder worden.
, Voorwaarden: genetische band, afspraken vóór conceptie, toetsing door rechter en
minstens één wensouder moet in Nederland wonen.
Ontkennen vaderschap kan alleen als de man niet de biologische vader is (bijvoorbeeld
bij bedrog). Niet mogelijk als hij instemde met kunstmatige bevruchting of wist dat het
kind van een ander is.
Een man die overlijdt en wiens vrouw binnen 306 dagen bevalt, wordt automatisch als
vader gezien.
Erkenning = het juridisch vastleggen van het vaderschap.
Vereist toestemming:
o <12 jaar: moeder.
o 12–16 jaar: moeder en kind.
o 16+: alleen kind.
Geen toestemming nodig als de man verwekker is én rechter dit goedkeurt.
Ook donoren kunnen erkenning vragen bij voldoende band met moeder of kind.
Erkenning is niet mogelijk bij:
Nauwe familieband (bijv. broer);
Man <16 jaar;
Onder curatele zonder toestemming rechter;
Kind heeft al twee juridische ouders.
Vernietiging van erkenning
Kan als de erkenner niet de biologische vader is (termijn: 3 jaar, of tot 20e
verjaardag).
Ook bij dwaling of bedrog.
Gerechtelijke vaststelling vaderschap
Rechter kan het vaderschap vaststellen, als de verwekker weigert te erkennen of
is overleden.
Duo-ouderschap bij vrouwen
Als de moeder bij geboorte getrouwd is met een vrouw en er is gebruikgemaakt
van een officiële spermabank, wordt die vrouw automatisch tweede ouder.
In andere gevallen is erkenning of gerechtelijke vaststelling mogelijk met
toestemming.
Adoptie: juridische ouder-kindrelatie; de band met de biologische ouders vervalt.
Partneradoptie = als de partner van de ouder het kind adopteert.
Herroeping adoptie is mogelijk tussen 20e en 23e jaar als dit in belang van het kind is.
Adoptieprocedure (interlandelijk)
1. Verzoek indienen bij ministerie;
2. Gezinsonderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming;
3. Voorlichtingscursus;
4. Beginseltoestemming van minister;
5. Bemiddeling via erkend bureau.
Voorwaarden voor adoptie
Alleen als het in het belang van het kind is.
, Kind moet minderjarig zijn; vanaf 12 jaar moet hij zijn mening geven.
Geen adoptie van kleinkinderen.
Biologische ouders mogen geen bezwaar hebben (tenzij sprake is van
mishandeling).
Adoptieouders moeten 18 jaar ouder zijn dan het kind.
Bij twee ouders: min. 1 jaar samenwonen met kind, 3 jaar relatie.
Bij één ouder: 3 jaar samen met kind gewoond.
Interlandelijke adoptie: alleen voor echtparen, ouders <42 jaar, max. 40 jaar
leeftijdsverschil, kind <6 jaar (tenzij broer/zus al in gezin is).
Gevolgen van adoptie
Juridische band met adoptieouders én hun familie.
Adoptieouders krijgen gezag, onderhoudsplicht, kind krijgt hun achternaam en
nationaliteit,
Band met biologische ouders vervalt.
Gevolgen juridisch ouderschap
Gezag: juridische ouders mogen kind opvoeden en beslissingen nemen.
Omgang: ouders zonder gezag hebben vaak wel omgangsrecht.
Onderhoudsplicht: ouders moeten financieel voor hun kind zorgen.
Naam: kind krijgt achternaam van één van de ouders.
Erfenis: kind is erfgenaam.
Nationaliteit: kind krijgt Nederlandse nationaliteit als één ouder Nederlander is.
Rechten in procedures: juridische ouders mogen meedoen aan juridische
procedures die het kind aangaan.
Donorgegevens
Ziekenhuizen moeten gegevens van donoren doorgeven aan Stichting
Donorgegevens.
Kinderen vanaf 12 jaar kunnen persoonlijke kenmerken van hun donor opvragen.
Vanaf 16 jaar kan ook de identiteit worden opgevraagd.
Hoofstuk 3: Het gezag over jeugdigen
Gezag over een minderjarige omvat drie elementen:
Opvoeden en verzorgen
Beheer van vermogen
Juridisch vertegenwoordigen (bijv. toestemming voor hulpverlening)
Vormen van gezag
Ouderlijk gezag: uitgeoefend door ouder(s)
Voogdij: uitgeoefend door een voogd (wanneer ouders niet (meer) bevoegd zijn)
Bijzonder curator: benoemd door de rechter bij belangenconflict tussen ouder
en kind Behartigt het belang van de jeugdige in conflicten (ook bij scheiding). En
kan juridische procedures starten.
Voorwaarden bijzonder curator
1. Concreet, fundamenteel conflict tussen ouders en kind (of tussen ouders
onderling)
- Inhoudelijk doel recht: rechtvaardigheid, gelijkheid, bescherming zwakke en
conflictbeheersing
- Technisch doel recht: ordenen van de samenleving & geven van regels om
conflict te voorkomen
Recht: geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Rechtsgebieden: verschillende onderdelen waarin de rechtsregels wordt ingedeeld.
- Staatsrecht: geeft de regels voor de organisatie van de overheid. de grondwet.
- Bestuursrecht: geeft regels over de uitoefening van taak van de overheid. Er
wordt beschreven wat de overheid wel en niet mag doen en hoe ze zich moet
opstellen t.o.v. haar burgers. milieu, onderwijs, jeugdhulp, verkeer en sociale
zekerheid met o.a de jeugdwet en participatiewet.
- Strafrecht: beschrijft verboden gedragingen.
- Burgerlijk recht: regelt de rechtsverhoudingen tussen burgers onderling.
Personen- en familierecht: regelen van familierechtelijke relaties zoals ouderschap,
gezag.
Vermogensrecht: regelen van zakelijke relaties, zoals koop, huur en hypotheek.
Rechtspersonenrecht: een rechtspersoon is een organisatie die een zelfstandig
leven leidt in het recht. beschrijft hoe een naamloze of besloten vennootschap,
stichting of vereniging moet worden opgericht en wie het voor het zeggen heeft.
Jeugdrecht: het geheel van rechtsregels dat de positie van jeugdigen regelt. Bevat
elementen van bestuursrecht, burgerlijk recht, strafrecht.
Recht ingedeeld per onderwerp
- Materieel recht = de rechten en plichten van burgers. beschrijft strafbepalingen,
zoals diefstal, brandstichting, doodslag. Staat in het Wetboek Strafrecht.
- Formeel recht = procesrecht, er wordt aangegeven wat er gebeurt als er eenmaal
een strafbaar feit is gepleegd. Staat in het Wetboek strafvordering.
Nationaal recht = rechtsregels die gelden op het grondgebied van een land.
Internationaal recht = recht dat rechtsrelaties tussen verschillende staten regelt, IVKR.
Hoofdstuk 2: De ouders van jeugdige
Afstamming: is de juridische relatie tussen een kind en zijn ouders.
juridische moeder: de vrouw die het kind heeft gebaard.
Bij draagmoederschap kan de wensmoeder juridisch moeder worden door adoptie als
de draagmoeder niet getrouwd is (na 1 jaar opvoeding). Anders is eerst beëindiging van
haar gezag via de rechter nodig.
Juridische vader is de man die:
o Bij geboorte met de moeder getrouwd is.
o Het kind erkend heeft.
o Door de rechter als vader is vastgesteld.
o Het kind geadopteerd heeft.
Wetsvoorstel draagmoederschap (2019)
Doel: wensouders kunnen direct juridisch ouder worden.
, Voorwaarden: genetische band, afspraken vóór conceptie, toetsing door rechter en
minstens één wensouder moet in Nederland wonen.
Ontkennen vaderschap kan alleen als de man niet de biologische vader is (bijvoorbeeld
bij bedrog). Niet mogelijk als hij instemde met kunstmatige bevruchting of wist dat het
kind van een ander is.
Een man die overlijdt en wiens vrouw binnen 306 dagen bevalt, wordt automatisch als
vader gezien.
Erkenning = het juridisch vastleggen van het vaderschap.
Vereist toestemming:
o <12 jaar: moeder.
o 12–16 jaar: moeder en kind.
o 16+: alleen kind.
Geen toestemming nodig als de man verwekker is én rechter dit goedkeurt.
Ook donoren kunnen erkenning vragen bij voldoende band met moeder of kind.
Erkenning is niet mogelijk bij:
Nauwe familieband (bijv. broer);
Man <16 jaar;
Onder curatele zonder toestemming rechter;
Kind heeft al twee juridische ouders.
Vernietiging van erkenning
Kan als de erkenner niet de biologische vader is (termijn: 3 jaar, of tot 20e
verjaardag).
Ook bij dwaling of bedrog.
Gerechtelijke vaststelling vaderschap
Rechter kan het vaderschap vaststellen, als de verwekker weigert te erkennen of
is overleden.
Duo-ouderschap bij vrouwen
Als de moeder bij geboorte getrouwd is met een vrouw en er is gebruikgemaakt
van een officiële spermabank, wordt die vrouw automatisch tweede ouder.
In andere gevallen is erkenning of gerechtelijke vaststelling mogelijk met
toestemming.
Adoptie: juridische ouder-kindrelatie; de band met de biologische ouders vervalt.
Partneradoptie = als de partner van de ouder het kind adopteert.
Herroeping adoptie is mogelijk tussen 20e en 23e jaar als dit in belang van het kind is.
Adoptieprocedure (interlandelijk)
1. Verzoek indienen bij ministerie;
2. Gezinsonderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming;
3. Voorlichtingscursus;
4. Beginseltoestemming van minister;
5. Bemiddeling via erkend bureau.
Voorwaarden voor adoptie
Alleen als het in het belang van het kind is.
, Kind moet minderjarig zijn; vanaf 12 jaar moet hij zijn mening geven.
Geen adoptie van kleinkinderen.
Biologische ouders mogen geen bezwaar hebben (tenzij sprake is van
mishandeling).
Adoptieouders moeten 18 jaar ouder zijn dan het kind.
Bij twee ouders: min. 1 jaar samenwonen met kind, 3 jaar relatie.
Bij één ouder: 3 jaar samen met kind gewoond.
Interlandelijke adoptie: alleen voor echtparen, ouders <42 jaar, max. 40 jaar
leeftijdsverschil, kind <6 jaar (tenzij broer/zus al in gezin is).
Gevolgen van adoptie
Juridische band met adoptieouders én hun familie.
Adoptieouders krijgen gezag, onderhoudsplicht, kind krijgt hun achternaam en
nationaliteit,
Band met biologische ouders vervalt.
Gevolgen juridisch ouderschap
Gezag: juridische ouders mogen kind opvoeden en beslissingen nemen.
Omgang: ouders zonder gezag hebben vaak wel omgangsrecht.
Onderhoudsplicht: ouders moeten financieel voor hun kind zorgen.
Naam: kind krijgt achternaam van één van de ouders.
Erfenis: kind is erfgenaam.
Nationaliteit: kind krijgt Nederlandse nationaliteit als één ouder Nederlander is.
Rechten in procedures: juridische ouders mogen meedoen aan juridische
procedures die het kind aangaan.
Donorgegevens
Ziekenhuizen moeten gegevens van donoren doorgeven aan Stichting
Donorgegevens.
Kinderen vanaf 12 jaar kunnen persoonlijke kenmerken van hun donor opvragen.
Vanaf 16 jaar kan ook de identiteit worden opgevraagd.
Hoofstuk 3: Het gezag over jeugdigen
Gezag over een minderjarige omvat drie elementen:
Opvoeden en verzorgen
Beheer van vermogen
Juridisch vertegenwoordigen (bijv. toestemming voor hulpverlening)
Vormen van gezag
Ouderlijk gezag: uitgeoefend door ouder(s)
Voogdij: uitgeoefend door een voogd (wanneer ouders niet (meer) bevoegd zijn)
Bijzonder curator: benoemd door de rechter bij belangenconflict tussen ouder
en kind Behartigt het belang van de jeugdige in conflicten (ook bij scheiding). En
kan juridische procedures starten.
Voorwaarden bijzonder curator
1. Concreet, fundamenteel conflict tussen ouders en kind (of tussen ouders
onderling)
