personen- em familierecht samenvatting

Personen- en familierecht
Inleiding
Situering van personen- en familierecht
- Burgerlijk wetboek:
o Contractuele vrijheid
- Burgerlijk recht
- Rechtsfeiten >< rechtshandelingen
o Rechtsfeiten:
 Feit/gebeurtenis/handeling waaraan het recht rechtsgevolgen koppelt.
 Gevolgen zijn ongewild
Bv. geboorte (niet verwekking)
Bv. verjaardag
Bv. verjaring
o Rechtshandeling:
 Handeling die gesteld wordt om rechtsgevolgen te creëren.
Bv. ontslag: werkgever ween de gevolgen
o Rechtshandeling: rechtshandeling: handling die gesteld
 Auteur
 Publiekrechtelijk
 Privaatrechtelijk
 Aantal partijen
 Eenzijdig
 Meerzijdig
 Rechtsgevolgen
 Vestigend
 Bevestigend
 Overdragend
 Uitdovend
 Vormvoorwaarde
 Plechtig
 Vormvrije
 Invloed op het vermogen
 Daden van genot
 Daden van beheer
 Daden van beschikking

Kanaal 2 voor oefeningen op te lossen

Personen- en familierecht komt dagelijks aanbod.
Bv. man in wording –> vrouw wordt man.
Wat is een persoon?
- Natuurlijke persoon: persoon van vlees en bloed.
o Zelfstandig verplichtingen heeft en kan aangaan.
- Rechtspersoon: onderneming –> vereniging en vennootschappen.
o Abstract begrip




1

,Leerstuk 1: natuurlijke personen: bestaan, staat, naam en
woonplaats.
Natuurlijke personen vs rechtspersonen:
Men moet een onderscheid maken tussen een natuurlijke persoon en een rechtspersoon zodat
men weet wie aangesproken kan worden voor de schulden en de verplichtingen van die persoon.

Een natuurlijke persoon = een persoon van vlees en bloed. Hij/zij heeft rechten en plichten.

Een rechtspersoon = een creatie van het recht/ een juridische fictie. Het is geen persoon van
vlees en bloed, maar kan wel verplichtingen aangaan. Een rechtspersoon moet altijd beroep
doen op een natuurlijke persoon zodat die zijn verplichtingen kan aangaan en nagaan.

Staat van personen: titel 2.1.1. pg. 198
Wat is staat?
Def: art. 6 §2 BW  De staat van een persoon is het geheel van bepaalde hoedanigheden van
een persoon die zijn rechtspositie in de familie en in de maatschappij bepalen en die hem
onderscheiden van de andere personen wat het bezit en de uitoefening van bepaalde rechten
betreft.

4 verschillende onderdelen (onderstreept) die leiden de definitie van staat:
1. Wat is een hoedanigheden?
Bv. Belg, meerderjarig, ambtenaar, wettelijk samenwonend, moeder van …, dochter van,
adres, …  die verschillende hoedanigheden samen vormen de staat.
2. Rechtspositie/rechtstoestand: je kan rechten bezitten en uitoefenen (in de familie en de
maatschappij)
a. Hoedanigheid van Belg zorgt ervoor dat je politiek rechten kan uitoefen
b. Hoedanigheid van meerderjarige geeft aan dat je handelingsbekwaam bent
c. Als dochter heb je erfenisrechten
 al die hoedanigheden brengen rechten en plichten met zich mee
3. Onderscheid men van anderen
a. ouders die voogd zijn
4. Bezit en uitoefening van bepaalde rechten

Staat van persoon in de natie:
- Bepaalt de algemene rechtspositie van een persoon in de macrosfeer van de natie:
nationaliteit, woonplaats, handelingsbekwaamheid.
Staat van persoon in de familie:
- Geeft de rechtstoestand aan van een persoon in de familie: afstamming, huwelijk.

Vanaf de geboorte van een persoon heeft men een eigen persoonlijkheid (karakter) en een
juridische persoonlijkheid. En die juridische persoonlijkheid zorgt voor verschillende
hoedanigheden (= m.a.w. de juridische categorie waarin men wordt ingedeeld). Die indeling in
categorieën gebeurt o.b.v. een band met een land, familiale betrekkingen, etc.

De staat bepaalt onze rechtstoestand  mag men deelnemen aan het rechtsverkeer?
DE staat evolueert door heel het leven:
Bv. minderjarig  meerderjarig; vrijgezel  gehuwd  gescheiden

Hoe verkrijgt men de staat?
- Rechtsfeiten: bv: men wordt meerderjarig, men is geboren, …
2

, - Rechtshandelingen: bv: het huwelijk, wettelijk samenwonen, …
- Gerechtelijke uitspraken: bv: men wordt handelingsonbekwaam verklaard waardoor men
onder bewind komt te staan, adoptie, …
- Wet: bv: naturalisatie, …

Vanaf wanneer heeft men een staat?
Vanaf het ogenblik dat men bestaat/ vanaf de geboorte.

De staat evolueert door heel onze levensloop. Maar ook de elementen van de staat zijn evolutief:
hiermee bedoelt men dat daar waar men vroeger andere elementen gebruikten om de staat van
een persoon te bepalen of wanneer het voor de bepaling van een rechtstoestand belangrijk was
om een bepaalde hoedanigheid te hebben.
Bv: vroeger was het van belang om te weten welk geslacht men had om de staat van een
persoon te bepalen.

Er is hier wel een uitzondering op (art. 329 BW)  een kind erkennen kan enkel gebeuren door 2
personen van verschillend geslacht. Een kind kan vandaag niet worden erkend door 2 vrouwen
of 2 mannen.

Vroeger was het ook belangrijk om te weten tot welk ras we behoorden. Of het was vroeger ook
van belang om te weten of men een geestelijke was of niet (enige uitzondering vandaag: art. 999
BW  geestelijken kunnen geen schenkingen ontvangen van personen waarbij ze de laatste
eredienst hebben verstrekt.)

De staat van een persoon is van openbare orde: men kan daar niet zelf over beschikken. Men
kan dus geen contract sluiten over onze staat  zo kan ik als meerderjarig mijn meerderjarigheid
niet verkopen aan een minderjarige die graag meerderjarig wil zijn. De staat is buiten de handel!

De wijzigingen aan je staat gebeuren enkel volgens de wet. Het volstaat ook niet om zo maar een
kind ‘te maken’ met iemand om dan de juridische band van vader of moeder te hebben. Men
moet voldoen aan de wettelijke voorwaarde van een juridische band.

Er bestaat dus een verschil tussen de biologische band en de juridische band die men heeft met
iemand.
Bv: zaak Boel het was niet voldoende om te zeggen dat Albert de vader was van Boel, want
Delphine had een juridische vader (Jacques Boel).

De staat is tegenstelbaar/tegenwerpelijk aan iedereen  de staat van een persoon moet ergens
gepubliceerd worden
- Waar? De akten en registers van de burgerlijke stand. Deze worden opgenomen in het
DABS.
- Voor derden is het van belang om te weten met wie zij een overeenkomst sluiten.
Bv: enkel Belgen kunnen benoemd worden als rechter/ ambtenaar.
Het is ook belangrijk om de afstamming van een persoon te weten  belangrijk voor
erfenis.

Bestaan van personen: titel 2.1.2. pg. 198-199
Van wanneer tot wanneer bestaat een persoon?
Principe: vanaf de geboorte.

De geboorte moet worden aangegeven zodat derden daar op de hoogte van kunnen zijn. De
aangifte gebeurt volgens art. 42 (kennisgeving van de geboorte) en 43 BW (vader of moeder
moet naar het gemeentehuis van de plaats waar de geboorte heeft plaatsgevonden en dit binnen
3