Samenvatting Mens in Ontwikkeling - jaar 1

Mens in ontwikkeling

Module 1: inleiding

Nature Nurture Ontwikkeling en gedrag: wordt bepaald door
Instinct Opvoeding aangeboren biologische factoren en omgevings- en
Talent Vaardigheid ervaringsfactoren.
Groei Kennis Conclusie: er bestaat een permanente wisselwerking
Temperament Ervaring
Drift tussen aanleg- en omgevingsinvloeden



1.1 ontwikkeling

Dynamisch levenslang proces, dat continu aanwezig is vanaf de conceptie. De mens
wordt geboren met een hoog ontwikkeld centraal zenuwstelsel  dient om zich aan te
passen aan de diverse milieus

Ontwikkeling is een reeks progressieve veranderingen die tot hogere niveaus van
differentiatie en functioneren leiden.



Groei is:

 Kwantitatieve verandering (= vermeerdering cellen en celtussenstof)
 Toename in lichaamsafmetingen
 Verandering lichaamsverhoudingen



Ontwikkeling is:

 Kwalitatieve verandering
 Wetmatige rijping (=volgens patroon) en differentiatie van organen (organen op
een bepaald tijdstip gaan functioneren)
 Verschillende ontwikkelingsgebieden:

- Grove motoriek
- Fijne motoriek
- Spraak
- Sociale vaardigheden Focus voor ergo
- Cognitie
- …


Kalenderleeftijd = aantal jaren/ maanden vanaf de geboorte

Ontwikkelingsleeftijd = hoe ver de vooruitgang is in ontwikkelingsgebieden

 Gebaseerd op mate waarin individu beschikt over fysieke, mentale cognitieve en
emotionele vaardigheden

Ontwikkeling van een kind wordt beschreven aan de hand van sleutelleeftijden (key age).

 Dit is het moment waarop een mijlpaal bereikt is in de ontwikkeling
 De leeftijd waarop de meeste kinderen een bepaalde vaardigheid beheersen
1

,1.2 wetmatigheden in de ontwikkeling

Interindividueel gelijke volgorde en interindividueel verschillend tijdstip:

 volgorde waarin bepaalde vaardigheden worden verworven, is voor alle kinderen
gelijk
 tijdstip waarop bepaalde vaardigheden worden verworden, is voor alle kinderen
verschillend

Flexie-extensie-ontwikkeling:

 pasgeborenen in rust: adductie-flexiehouding van extremiteiten
 na verloop van tijd: abductie-flexiehouding
 uiteindelijk: abductie-extensiehouding




Cefalocaudale ontwikkeling:

 Ontwikkeling (en groei) van het hoofd naar de stuit, eerste wat kind kan is zijn
hoofd bewegen
 Spieren die het dichtst bij de hersenen liggen komen het eerste onder controle
 Hoe korter de weg naar de zenuwcentrale, hoe eerder de zenuwbanen gerijpt zijn
voor voldoende spierbeheersing




2

,Proximodistale ontwikkeling:

 Ontwikkeling (en groei) verloopt van centraal naar perifeer
 Grofmotorische bewegingen gaan de fijnmotorische bewegingen van de
extremiteiten vooraf


1.3 geboorte
 Een zwangerschap duurt gemiddeld 38-40 weken
 Een zwangerschapsduur van minder dan 37 weken: prematuur
 Geboortegewicht lager dan verwacht kan worden: dysmatuur (3500 gram en
lengte 50 cm)



1.4 factoren van invloed op de ontwikkeling

Belangrijkste schadelijke invloeden tijdens zwangerschap:

 (infectie)ziekten vb. aids, rubella (rode hond),…
 Onvoldoende en/of eenzijdige voeding
 Hoge of lage leeftijd van de moeder (chromosomale afwijkingen)
 Stress
 Drugs, alcohol en medicijnen (FAS)  eerste weken en maanden hebben ze afkick
verschijnselen
 Schadelijke chemicaliën en stralingsgevaar



1.5 te vroeg geboren

Prematuriteit:

 Laag geboortegewicht en geringe afmetingen
 Onvoldoende volgroeide vitale organen (vb. longen) en weinig spierontwikkeling
 Prematuriteit is de belangrijkste oorzaak van medische problemen tijdens en na
de geboorte
 Minder actief dan voldragen baby’s: ademhaling onregelmatig en
zwak, zuig- en slikreflexen zijn slecht zodat voeden problemen geeft
 Voor ouders is het een ingrijpende gebeurtenis die de omgang
met hun kind kan beïnvloeden: te veel beschermen staat de
vereiste behoefte aan autonomie in de weg


Risico prematuriteit op:

 Lichamelijke of verstandelijke beperking
 Leer- en concentratiestoornissen
 Moeilijke sociaal-emotionele ontwikkeling




3

, Module 2: motoriek en psychomotoriek

2.1 wat is motoriek?

Het vermogen om te bewegen.

Motorische ontwikkeling word onderverdeeld in grove of grote motoriek en kleine of
fijne motoriek. Ze zijn nauw met elkaar verbonden! Basisvaardigheden van de grove
motoriek moeten beheerst zijn voordat een kind fijn motorische dingen kan doen.

Ontwikkelingsfasen of motorische mijlpalen:
 Dit is de naam van de volgorde waarin motorische ontwikkeling in wordt geplaatst
 Ze geven inzicht van wat een kind op een bepaalde leeftijd kan
 Moet wel aandacht zijn voor individuele verschillen, elke persoon doorloopt
ontwikkeling op eigen manier.

2.2 primitieve reflexen

Pasgeboren kinderen bezitten reflexen die in de loop van de ontwikkeling verdwijnen
door  rijping van hersenen. Door de toenemende willekeurige controle worden de
onwillekeurige reflexbewegingen opgenomen in complexere gedragingen (ingewikkeld of
lastig gedrag).

Reflexen zijn niet-aangeleerde, onwillekeurige reacties die automatisch optreden in
aanwezigheid van bepaalde stimuli

Primitieve reflexen hebben gemeenschappelijke kenmerken
 Ze zijn vanaf de geboorte aanwezig of ontwikkelingen zich direct na de geboorte
 Ze verdwijnen na een bepaalde periode
 Ze worden onderdrukt en maken plaats voor bewuste reflexen
 Als deze reflexen blijven kan het een pathologische betekenis hebben  kan
betekenen dat de neurologische ontwikkeling niet voldoende is.

Soorten reflexen:
 reflexen die dienen om te overleven als pasgeborenen
 andere reflexen gaan vloeiend over in bewust handelen
 dit zijn de restanten van foetaal motorisch gedrag  bewegingen van hoofd,
romp, armen en benen.


Exteroceptieve reflex:

 Prikkel die via de huid komt (extensoren = tast, druk, temperatuur)
 Vb. terugtrekreflex

Proprioceptieve reflex

 Prikkel die via bewegingsapparaat komt (propriosensoren in spier, gewricht, pees)
 Vb. spierpeesreflex

Tonische reflex

 Tonisch = aanhoudend
 Effect blijft aanhouden zolang het lichaamsdeel in dezelfde stand blijft gehouden
 Vb. grijpreflex: zo lang handpalm geprikkeld wordt


4