Filosofie van de managementwetenschappen
Hoorcollege 5
Aristoteles en de deugdenleer
Aristoteles:
- Belangrijke filosoof
- 384-322 v. Chr.
- Als enige uit de Griekse Oudheid
- Hij is een moeilijke denker. Een van de problemen:
o De meeste boeken van hem zijn lastig te lezen
- Hij was de leermeester van Alexander de Grote
- Hij kwam niet uit Athene, maar uit Macedonië. Hij was dus eigenlijk een ‘vreemde’ in de stad
waar hij woonde
- Leerling van Plato
- Schreef talloze boeken, waarvan alleen het moeilijke spul/het esoterische bewaard is
gebleven
- Behalve filosoof, ook een echte wetenschapper
- Stierf uiteindelijk als balling
- Denk niet dat Aristoteles was, hij schreef over van alles en nog wat
- Zijn naam wordt verbonden met wat we tegenwoordig ‘deugdenleer’ noemen, een nog
steeds zeer invloedrijke stroming binnen de ethiek (maar bijvoorbeeld ook in de politiek)
- Een belangrijk probleem is dat de termen die hij gebruikt om over ethiek te schrijven
tegenwoordig vaak een andere betekenis hebben
o Voorbeeld: Als hij het bijvoorbeeld over vriendschap heeft, dan bedoelt hij iets
anders dan dat we er nu mee bedoelen.
Vriendschap wordt getekend door ‘philia’ (affentie, liefde)
Hier zit ook in ambitie in om er iets van te maken (via de stof-vorm). Er zit
altijd ergens potentie in. Dat doe je op basis van die ‘philia’.
Vaak is gedacht dat zorg, betrokkenheid en liefde centraal staan in de
aristoteliaanse gemeenschap, hoewel dit niet helemaal onjuist is, moeten we
niet denken dat het er romantisch aan toe ging in deze gemeenschap (die
blanke mannen die met elkaar discuciëren gingen niet romantisch/gezellig
met elkaar om, maar het was juist getekend als conflict en debat. Er is dus
juist ook veel ruimte voor conflict en debat
o Voorbeeld:
Ander woord voor gemeenschap: ‘koinonia’ (partnerschap van twee
vrienden die ‘philia’ hebben)
Dit samenzijn van vrienden heeft niets van doen met contracten (business
partner, huwelijkspartner, etc.)
Toch gebruikt Aristoteles het woord voor ‘zakenrelaties’, maar ook voor
mensen die in hetzelfde stadion zitten, in de zaal of voor de leden van een
huishouden (‘oikos’). Het woord is dus breder dan we misschien denken als
we alleen maar het woord ‘partner’ gebruiken.
In de ‘oikos’ gaat het er bijvoorbeeld niet democratisch aan toe.
- Het Griekse woord voor gemeenschap is polis.
o Daarbij wordt de mens gezien als het politieke dier.
Hoorcollege 5
Aristoteles en de deugdenleer
Aristoteles:
- Belangrijke filosoof
- 384-322 v. Chr.
- Als enige uit de Griekse Oudheid
- Hij is een moeilijke denker. Een van de problemen:
o De meeste boeken van hem zijn lastig te lezen
- Hij was de leermeester van Alexander de Grote
- Hij kwam niet uit Athene, maar uit Macedonië. Hij was dus eigenlijk een ‘vreemde’ in de stad
waar hij woonde
- Leerling van Plato
- Schreef talloze boeken, waarvan alleen het moeilijke spul/het esoterische bewaard is
gebleven
- Behalve filosoof, ook een echte wetenschapper
- Stierf uiteindelijk als balling
- Denk niet dat Aristoteles was, hij schreef over van alles en nog wat
- Zijn naam wordt verbonden met wat we tegenwoordig ‘deugdenleer’ noemen, een nog
steeds zeer invloedrijke stroming binnen de ethiek (maar bijvoorbeeld ook in de politiek)
- Een belangrijk probleem is dat de termen die hij gebruikt om over ethiek te schrijven
tegenwoordig vaak een andere betekenis hebben
o Voorbeeld: Als hij het bijvoorbeeld over vriendschap heeft, dan bedoelt hij iets
anders dan dat we er nu mee bedoelen.
Vriendschap wordt getekend door ‘philia’ (affentie, liefde)
Hier zit ook in ambitie in om er iets van te maken (via de stof-vorm). Er zit
altijd ergens potentie in. Dat doe je op basis van die ‘philia’.
Vaak is gedacht dat zorg, betrokkenheid en liefde centraal staan in de
aristoteliaanse gemeenschap, hoewel dit niet helemaal onjuist is, moeten we
niet denken dat het er romantisch aan toe ging in deze gemeenschap (die
blanke mannen die met elkaar discuciëren gingen niet romantisch/gezellig
met elkaar om, maar het was juist getekend als conflict en debat. Er is dus
juist ook veel ruimte voor conflict en debat
o Voorbeeld:
Ander woord voor gemeenschap: ‘koinonia’ (partnerschap van twee
vrienden die ‘philia’ hebben)
Dit samenzijn van vrienden heeft niets van doen met contracten (business
partner, huwelijkspartner, etc.)
Toch gebruikt Aristoteles het woord voor ‘zakenrelaties’, maar ook voor
mensen die in hetzelfde stadion zitten, in de zaal of voor de leden van een
huishouden (‘oikos’). Het woord is dus breder dan we misschien denken als
we alleen maar het woord ‘partner’ gebruiken.
In de ‘oikos’ gaat het er bijvoorbeeld niet democratisch aan toe.
- Het Griekse woord voor gemeenschap is polis.
o Daarbij wordt de mens gezien als het politieke dier.
