Uitgebreide Samenvatting Voeding, Mineralen, Vitamines en
Water
1. Eiwitten
Functie:
o Bouwstoffen voor het lichaam: nodig voor spieren, organen,
enzymen, hormonen en immuunsysteem.
o Speelt rol in transport van stoffen in bloed (bijv. hemoglobine).
Vertering en opname:
o Eiwitten worden in maag en dunne darm afgebroken tot losse
aminozuren.
o Aminozuren worden in de lever gebruikt om menselijke
eiwitten op te bouwen.
Essentiële aminozuren:
o 8 van de 20 aminozuren kunnen niet door het lichaam worden
gemaakt → moeten via voeding worden ingenomen.
Kwaliteit van eiwit:
o Biologische waarde = percentage van het geconsumeerde
eiwit dat daadwerkelijk in lichaamseiwit kan worden omgezet.
o Belangrijk voor vegetariërs: plantaardige eiwitten hebben vaak
een lagere biologische waarde.
Tekort en ondervoeding:
o Kwasiorkor: ernstig eiwittekort, spieratrofie (vooral armen en
benen), vermoeidheid, verhoogde vatbaarheid voor infecties.
o Risicogroepen: mensen met sepsis, grote wonden, trauma’s,
ernstige infecties of na operaties.
2. Vetten
Functie:
o Belangrijkste energieleverancier, vooral bij lage intensiteit van
activiteit.
o Drager van vet oplosbare vitamines (A, D, E, K).
o Essentieel voor celmembranen, hersenfunctie en
hormoonproductie.
, Vertering:
o Vetten worden afgebroken tot glycerol en drie vetzuren.
o De lever zet vetzuren om in menselijke vetvormen:
HDL (goede cholesterol)
LDL (slechte cholesterol)
VLDL, triglyceriden, cholesterol
Essentiële vetzuren:
o Kunnen niet door lichaam worden aangemaakt → via voeding
innemen (bijv. omega-3, omega-6).
Risico’s bij teveel verzadigd vet:
o Arteriosclerose (aderverkalking), verhoogd risico op hart- en
vaatziekten.
o Mogelijk hogere kans op bepaalde kankers: borstkanker,
prostaatkanker.
3. Mineralen
Algemeen:
o Functie: regulerende stoffen en bouwstoffen (bijv. botten,
tanden).
o Het lichaam bestaat voor ongeveer 4% uit mineralen; 60% is
water.
Belangrijke mineralen
1. Kalium (K):
o Samen met natrium verantwoordelijk voor prikkelgeleiding in
zenuwen en spiercontracties.
o Normaalgehalte: 5–5,5 mmol/l.
o Tekort/overschot: spierzwakte, hartritmestoornissen, ernstige
hartstilstand.
o Risico’s: nierfunctiestoornissen, diuretica (plasmiddelen),
overmatig braken.
o Toediening: veilig als tablet; intraveneus altijd goed verdund.
2. Natrium (Na):
Water
1. Eiwitten
Functie:
o Bouwstoffen voor het lichaam: nodig voor spieren, organen,
enzymen, hormonen en immuunsysteem.
o Speelt rol in transport van stoffen in bloed (bijv. hemoglobine).
Vertering en opname:
o Eiwitten worden in maag en dunne darm afgebroken tot losse
aminozuren.
o Aminozuren worden in de lever gebruikt om menselijke
eiwitten op te bouwen.
Essentiële aminozuren:
o 8 van de 20 aminozuren kunnen niet door het lichaam worden
gemaakt → moeten via voeding worden ingenomen.
Kwaliteit van eiwit:
o Biologische waarde = percentage van het geconsumeerde
eiwit dat daadwerkelijk in lichaamseiwit kan worden omgezet.
o Belangrijk voor vegetariërs: plantaardige eiwitten hebben vaak
een lagere biologische waarde.
Tekort en ondervoeding:
o Kwasiorkor: ernstig eiwittekort, spieratrofie (vooral armen en
benen), vermoeidheid, verhoogde vatbaarheid voor infecties.
o Risicogroepen: mensen met sepsis, grote wonden, trauma’s,
ernstige infecties of na operaties.
2. Vetten
Functie:
o Belangrijkste energieleverancier, vooral bij lage intensiteit van
activiteit.
o Drager van vet oplosbare vitamines (A, D, E, K).
o Essentieel voor celmembranen, hersenfunctie en
hormoonproductie.
, Vertering:
o Vetten worden afgebroken tot glycerol en drie vetzuren.
o De lever zet vetzuren om in menselijke vetvormen:
HDL (goede cholesterol)
LDL (slechte cholesterol)
VLDL, triglyceriden, cholesterol
Essentiële vetzuren:
o Kunnen niet door lichaam worden aangemaakt → via voeding
innemen (bijv. omega-3, omega-6).
Risico’s bij teveel verzadigd vet:
o Arteriosclerose (aderverkalking), verhoogd risico op hart- en
vaatziekten.
o Mogelijk hogere kans op bepaalde kankers: borstkanker,
prostaatkanker.
3. Mineralen
Algemeen:
o Functie: regulerende stoffen en bouwstoffen (bijv. botten,
tanden).
o Het lichaam bestaat voor ongeveer 4% uit mineralen; 60% is
water.
Belangrijke mineralen
1. Kalium (K):
o Samen met natrium verantwoordelijk voor prikkelgeleiding in
zenuwen en spiercontracties.
o Normaalgehalte: 5–5,5 mmol/l.
o Tekort/overschot: spierzwakte, hartritmestoornissen, ernstige
hartstilstand.
o Risico’s: nierfunctiestoornissen, diuretica (plasmiddelen),
overmatig braken.
o Toediening: veilig als tablet; intraveneus altijd goed verdund.
2. Natrium (Na):
