Arresten verbintenissenrecht – 70 totaal, waarvan 7 dubbel
Week 1 (7)
HR 15 november 1957, ECLI:NL:HR:1957:AG2023, NJ 1958/67, m.nt. L.E.H. Rutten (Baris/Riezenkamp)
Bijbehorend artikel
6:228 BW
Feiten/casus
Riezenkamp heeft bij Baris onderdelen voor rijwielmotoren besteld. Baris gaf aan bij Riezenkamp dat de
kostprijs niet meer dan 135 gulden per stuk was. Op basis hiervan ging Riezenkamp akkoord en sloten zij
een overeenkomst. Achteraf is gebleken dat de kostprijs minstens 230 gulden per onderdeel zouden zijn.
Riezenkamp weigert het te betalen bedrag aan Baris te voldoen, omdat dit niet was wat partijen waren
overeengekomen. Baris vordert ontbinding van de overeenkomst. Riezenkamp stelt dat er nooit een
overeenkomst tot stand is gekomen omdat er sprake is van dwaling.
Rechtsvraag
Kan Riezenkamp hier een geslaagd beroep op dwaling doen?
Rechtsoverweging
De wet vereist niet expliciet dat voor een geslaagd beroep op dwaling vast moet komen te staan dat de
dwaling verschoonbaar is. Redelijkheid en billijkheid brengen echter met zich mee dat partijen met
elkaars belangen rekening moeten houden. In beginsel berust er op beide partijen een onderzoeksplicht.
In dit geval werd de onderzoeksplicht begrensd door de mededeling die door Baris was gedaan.
Riezenkamp mocht op deze mededeling vertrouwen en heeft dus verschoonbaar gedwaald.
Rechtsregel
Door in onderhandeling te treden over het sluiten van een overeenkomst komen partijen tegenover
elkaar te staan in een bijzondere, door de goede trouw beheerste rechtsverhouding, mede brengende
dat zij hun gedrag moeten laten bepalen door de goede gerechtvaardigde belangen van de wederpartij.
HR 30 januari 1959, ECLI:NL:HR:1959:AI1600, NJ 1959/548, m.nt. D.J. Veegens (Quint/Te Poel)
Bijbehorend artikel
5:20 BW, 6:162 BW
Feiten/casus
Te Poel is huurder van een pand waarvan zijn broer de eigenaar is. Te Poel laat op het pand twee
bovenwoningen bouwen door aannemer Quint. Te Poel kan de vierde termijn niet betalen en Quint komt
erachter dat Te Poel niet de eigenaar is. Door de werkzaamheden van Quint is de broer van Te Poel in zijn
vermogen vooruit gegaan zonder tegenprestatie te hebben geleverd. Quint probeert zijn vordering te
verhalen op de broer van Te Poel omdat hij door natrekking (art. 5:20 BW) eigenaar geworden is.
Laatstgenoemde wordt door Quint aangesproken op grond van onrechtmatige daad.
Rechtsvraag
Is in casu sprake van een onrechtmatige daad?
Rechtsoverweging
Quint kan zich volgens de Hoge Raad niet op wanprestatie beroepen omdat hij geen overeenkomst had
met de broer van Te Poel: voor een onrechtmatige daad ontbreekt het causale verband. Een beroep
op ongerechtvaardigde verrijking was overigens nog niet mogelijk: dit was nog niet in het wetboek
opgenomen.
Rechtsregel
Verbintenissen kunnen alleen ontstaan als deze uit de wet voortvloeien (art. 6:1 BW). Let wel: dit hoeft
niet rechtstreeks op grond van de wet. De verbintenis moet passen in ons wettelijk stelsel. Dit betekent
dat een verbintenis ook kan ontstaan uit het ongeschreven recht.
HR 18 juni 1982, ECLI:NL:HR:1982:AG4405, NJ 1983/723, m.nt. C.J.H. Brunner (Plas/Valburg)
Bijbehorend artikel
Feiten/casus
,Plas Bouwonderneming BV (PBO) was in onderhandeling met de gemeente Valburg over de bouw van
een overdekt zwembad. Op verzoek van de gemeentesecretaris heeft Plas een offerte ingediend. Een
commissie onderzocht de offertes van vier aannemers: Plas was de goedkoopste. Op verzoek van de
gemeente maar op eigen kosten heeft Plas vervolgens adviezen ingewonnen van een constructeur, van
geluids-, verwarmings- en elektriciteitsadviseurs en van een architect. Wederom op verzoek van de
gemeente heeft Plas daarna een aangepaste offerte ingediend. De opdracht is aan een andere aannemer
gegund, die zich pas veel later had aangemeld met een plan dat f 156.000,- goedkoper was.
Plas heeft onkosten gemaakt en winstderving geleden.
Rechtsvraag
Heeft Plas recht op schadevergoeding wegens wanprestatie c.q. onrechtmatige daad en omvat de
schadevergoeding ook de gederfde winst?
Rechtsoverweging
De Hoge Raad onderschrijft de mogelijkheid van schadevergoeding en zelfs vergoeding van gederfde
winst bij het afbreken van de onderhandelingen in de precontractuele fase.
Niet uitgesloten is dat onderhandelingen over een overeenkomst in een zodanig stadium zijn gekomen
dat het afbreken zelf van die onderhandelingen onder de gegeven omstandigheden als in strijd met de
goede trouw moet worden geacht, omdat pp. over en weer mocht vertrouwen dat enigerlei contract in
ieder geval uit de onderhandelingen zou resulteren. In zo een situatie kan ook plaats zijn voor een
verplichting tot vergoeding van gederfde winst.
De Hoge Raad onderkent drie stadia: (1) contractsvrijheid, (2) recht op schadevergoeding (geheel of
gedeeltelijk), (3) idem inclusief vergoeding van gederfde winst.
De Hoge Raad oordeelde dat
"niet uitgesloten is dat onderhandelingen over een overeenkomst in een zodanig stadium zijn gekomen
dat het afbreken zelf van die onderhandelingen onder de gegeven omstandigheden als in strijd met de
goede trouw moet worden geacht, omdat partijen over en weer mochten vertrouwen dat enigerlei
contract in ieder geval uit de onderhandelingen zou resulteren. In zo een situatie kan (cursivering MR) er
ook plaats zijn voor een verplichting tot vergoeding van gederfde winst".
HR 1 oktober 1999, ECLI:NL:HR:1999:ZC2977, NJ 2000/207, m.nt. Jac. Hijma (Geurtzen/Kampstaal)
Bijbehorend artikel
6:233 sub b BW, 6:234 lid 1 BW
Feiten/casus
Geurtzen is een aannemersbedrijf (vennootschap onder firma) die opdracht heeft gekregen om een kap
van een woning te bouwen. Daarvoor moest een staalconstructie worden gemaakt en derhalve schakelt
Geurtzen het Konstruktiebedrijf Kampstaal BV in als onderaannemer. Kampstaal had in zijn offerte naar
zijn eigen algemene voorwaarden verwezen (metaalunie-voorwaarden) en daarin is een
exoneratiebeding opgenomen.
Conform het contract zou Geurtzen voor de verzekeringsdekking zorgen via de zogenaamde CAR-
verzekering (bekend in de bouwwereld). De staalconstructie blijkt niet goed te zijn en er dienen twee
stalen balken te worden ingekort met behulp van een snijbrander. Daarbij ontstaat brand aan het rieten
dak. De schade is aanzienlijk.
Rechtsvraag
Wat is de verhouding tussen de vernietigingsgrond van art. 6:233 sub b en de uitwerking daarvan in art.
6:234 lid 1?
Rechtsoverweging
Rb: Geurtzen stelt Kampstaal dan aansprakelijk voor de schade wegens wanprestatie. De CAR-
verzekeraar van Geurtzen weigerde namelijk tot uitkering over te gaan, omdat niet vermeld was dat het
huis een rieten dak had en daardoor het risico op brand groter zou zijn. De rechtbank wijst de vordering
van Geurtzen af, omdat Geurtzen zelf verwijtbaar was doordat hij niet voor een geldige CAR-verzekering
had gezorgd.
,Hof: Het Hof komt via een andere weg op hetzelfde resultaat. Het Hof past het exoneratiebeding van de
metaalunie-voorwaarden toe en wijst een beroep op vernietigbaarheid (vanwege niet ter hand stellen
van de algemene voorwaarden) van de algemene voorwaarden door Geurtzen af, omdat Geurtzen via de
offerte de redelijke mogelijkheid geboden werd om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.
Hoge Raad: Het bieden van een redelijke mogelijkheid om inzage te krijgen in de algemene voorwaarden
van de wederpartij via een offerte of andere mogelijkheid krachtens art. 6:234 lid 1 onder b BW, is alleen
van toepassing op gevallen waarbij het ter hand stellen van de algemene voorwaarden redelijkerwijs niet
mogelijk is.
Hetzelfde artikel vermeldt ook dat de wederpartij zich niet op vernietigbaarheid van de algemene
voorwaarden kan beroepen, indien hij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met dat beding
bekend was of geacht kon worden bekend te zijn met de algemene voorwaarden.
Het Hof heeft niet vastgesteld dat Geurtzen bekend was of redelijkerwijs bekend had moeten zijn met de
algemene voorwaarden van Kampstaal (metaalunie-voorwaarden). De Hoge Raad casseert het arrest van
het Hof en verwijst de zaak naar een ander Gerechtshof.
HR 12 augustus 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT7337, NJ 2005/467 (CBB/JPO)
Feiten/casus
CBB en JPO hebben vanaf mei 1999 onderhandeld over de ontwikkeling van een kantoorgebouw voor
CBB. JPO heeft medegedeeld dat grond hiervoor was gereserveerd, maar dat de locatie op het moment
niet in aanmerking kwam voor kantoorontwikkeling. JPO heeft vervolgens medegedeeld dat de
gemeente het beleid voor deze locatie echter mogelijk zou herzien.
In de (niet ondertekende) vaststellingsovereenkomst van JPO staat dat er in principe een akkoord is
bereikt tussen JPO en de gemeente. De gemeente heeft inderdaad een aanbod gedaan tot verkoop van
de grond. JPO heeft te kennen gegeven akkoord te gaan met de door de gemeente voorgestelde prijs.
In het verkoopvoorstel van de gemeente staat echter ook dat de bestemming van de grond in
overeenstemming moet zijn met hetgeen het betreffende stadsdeel in zijn bestemmingsplan heeft
bepaald. Het stadsdeel heeft te kennen gegeven een verandering in het bestemmingsplan voor korte tijd
te hebben stilgelegd, waardoor zij niet kan informeren welke bestemming de grond zal krijgen.
Uiteindelijk heeft de gemeente in een brief vermeld dat zij al eerder aandacht had gevraagd voor het
bestemmingsplan en dat er geen vergunning kon worden gegeven in strijd met het bestemmingsplan.
De gemeente heeft op grond van een besluit van burgemeester en wethouders van 30 januari 2001 een
gedeelte grond van 3.115 vierkante meter van het perceel aan een door CBB aangewezen onroerend
goed vennootschap verkocht.
CBB vordert van JPO schadevergoeding uit onrechtmatige daad, aangezien JPO CBB langdurig heeft laten
wachten op onderhandelingen met de gemeente, terwijl die onderhandelingen op voorhand gedoemd
waren om tot problemen te leiden. Vanaf het begin heeft JPO voorgehouden dat CBB het eerste recht
had op de locatie, terwijl dit een onjuiste voorstelling van zaken was.
Verder heeft JPO CBB ten onrechte voorgehouden dat de vertraging veroorzaakt werd doordat de
gemeente zijn bestemmingsplan moest wijzigen. De werkelijke reden voor de vertraging was een
discussie tussen JPO en de gemeente over de te betalen grondprijs.
CBB vordert nu van JPO de betaling van de meerprijs die CBB uiteindelijk voor de grond heeft moeten
betalen als gevolg van de inmiddels gestegen grondprijs, de meerkosten aan de bouw door gestegen
bouwkosten en de winstderving doordat CBB haar activiteiten pas later kon uitbreiden.
JPO heeft een verklaring voor recht gevorderd dat CBB onrechtmatig heeft gehandeld door de
onderhandelingen in de eindfase af te breken, terwijl JPO de gerechtvaardigde verwachting had dat er
overeenstemming tussen de partijen zou worden bereikt.
De rechtbank heeft de vorderingen van CBB afgewezen en de vorderingen van JPO toegewezen. Het Hof
heeft bovendien geoordeeld dat CBB onrechtmatig jegens JPO heeft gehandeld.
Rechtsvraag
Stond het CBB vrij om de onderhandelingen met JPO af te breken op de grond dat JPO niet (tijdig) kon
voldoen aan hetgeen CBB en JPO voornemens waren overeen te komen?
, Rechtsoverweging
JPO heeft CBB medegedeeld dat er een grondaanbieding van de gemeente te verwachten viel.
CBB moest derhalve rekening houden met de mogelijkheid dat een definitieve grondaanbieding nu
eindelijk aanstaande was. CBB kon derhalve niet op grond van het enkele feit dat JPO niet adequaat
heeft gereageerd op een brief van CBB met de vraag om duidelijkheid te verschaffen rondom de situatie,
de onderhandelingen afbreken. Het afbreken van de onderhandelingen werd niet gerechtvaardigd door
het debat tussen de partijen over de hoogte van de grondprijs en de overige voorwaarden van de
samenwerking.
Als maatstaf voor de beoordeling van de schadevergoedingsplicht bij onderbroken onderhandelingen
moet in acht worden genomen dat de onderhandelende partijen in beginsel vrij zijn om de
onderhandelingen af te breken.
Een uitzondering moet hierop worden gemaakt wanneer de wederpartij een gerechtvaardigd
vertrouwen had op het tot stand komen van een overeenkomst of wanneer het afbreken van
onderhandelingen gezien een andere omstandigheid onaanvaardbaar zou zijn.
Er dient hierbij rekening gehouden te worden met de mate waarin en de wijze waarop de partij bij heeft
gedragen aan het ontstaan van het vertrouwen op het tot stand komen van een overeenkomst en met
de gerechtvaardigde belangen van deze partij. Hierbij kan van belang zijn of in de loop van de
onderhandelingen zich onvoorziene omstandigheden hebben voorgedaan. Wanneer onderhandelingen
ondanks gewijzigde omstandigheden worden voortgezet, is het vertrouwen op het tot stand komen van
de overeenkomst doorslaggevend.
Het Hof heeft nagelaten te onderzoeken of het afbreken van de onderhandelingen onaanvaardbaar was
en of JPO gelet op alle omstandigheden van het geval gerechtvaardigd mocht vertrouwen op de
totstandkoming van de overeenkomst.
Het Hof heeft de hiervoor vermelde maatstaf miskend door haar niet toe te passen of het Hof heeft de
maatstaf onjuist toegepast door de toepassing niet te motiveren. Op grond hiervan vernietigt de Hoge
Raad de bestreden uitspraak.
HR 2 juni 2023, ECLI:NL:HR:2023:835, RvdW 2023/612, (Slachtafval van haas)
Twee vragen
1. Was hier sprake van een dienstverrichter? Er is wel sprake van een KOVK, dus dan is het toch
geen dienstverrichter? Geen opdracht, maar koop. Toch valt deze groothandel onder
dienstverrichter. Groothandelaren en detailhandelaren zijn dienstverrichters (dienstenrichtlijn).
Antw. is dus ja. (let wel, moeten beide uit EU komen)
2. Hoe zit dat met de website? Als de AV kunnen worden gevonden ‘zonder noemenswaardige
inspanning gevonden kunnen worden op of via website’. I.c. werd verwezen naar de website
waar de AV stonden en in de AV stond dat je binnen 48 mocht klagen over de kwaliteit van het
vlees. De procederende partij had dit veel later gedaan en klaagde later dat de AV nergens stond.
HR zegt dat makkelijk te vinden was en dus groothandel ‘wint’.
HR 14 juni 2024, ECLI:NL:HR:2024:884, RvdW 2024/619 (Afgebroken onderhandelingen)
Verkoop van een recht van erfpacht van V aan A (25 januari 2016) onder allerlei ontbindende
voorwaarden (financieringsvoorbehoud etc.) Levering uiterlijk na 23 maanden.
Eerste helft 2018 gesprek over verlenging overeenkomst; afspraak: verlenging tot uiterlijk 1 juli 2019. A
betaalt rentevergoeding i.v.m. uitstel betaling koopprijs.
Na 1 juli 2019 weigert V verdere verlenging.
Die weigering wordt gezien als het breken van het breken van de onderhandelingen over verlenging.
Zitten we in stadium 3? Nee, aldus het Hof:
‘In de eerste plaats blijkt (…) dat twee aspecten voor V c.s. van groot belang waren: afname in 2019 en
een marktconforme prijs. Omdat vaststaat dat A c.s. geen afname in 2019 konden aanbeiden, staat vast
(…) dat een verdere verlenging mede op die grond niet door V c.s. is geaccepteerd. Bovendien hebben A
c.s. niet gsteld, en is evenmin anderszins gebleken, dat zij V c.s. op dat mometn hebben aangeboden
Week 1 (7)
HR 15 november 1957, ECLI:NL:HR:1957:AG2023, NJ 1958/67, m.nt. L.E.H. Rutten (Baris/Riezenkamp)
Bijbehorend artikel
6:228 BW
Feiten/casus
Riezenkamp heeft bij Baris onderdelen voor rijwielmotoren besteld. Baris gaf aan bij Riezenkamp dat de
kostprijs niet meer dan 135 gulden per stuk was. Op basis hiervan ging Riezenkamp akkoord en sloten zij
een overeenkomst. Achteraf is gebleken dat de kostprijs minstens 230 gulden per onderdeel zouden zijn.
Riezenkamp weigert het te betalen bedrag aan Baris te voldoen, omdat dit niet was wat partijen waren
overeengekomen. Baris vordert ontbinding van de overeenkomst. Riezenkamp stelt dat er nooit een
overeenkomst tot stand is gekomen omdat er sprake is van dwaling.
Rechtsvraag
Kan Riezenkamp hier een geslaagd beroep op dwaling doen?
Rechtsoverweging
De wet vereist niet expliciet dat voor een geslaagd beroep op dwaling vast moet komen te staan dat de
dwaling verschoonbaar is. Redelijkheid en billijkheid brengen echter met zich mee dat partijen met
elkaars belangen rekening moeten houden. In beginsel berust er op beide partijen een onderzoeksplicht.
In dit geval werd de onderzoeksplicht begrensd door de mededeling die door Baris was gedaan.
Riezenkamp mocht op deze mededeling vertrouwen en heeft dus verschoonbaar gedwaald.
Rechtsregel
Door in onderhandeling te treden over het sluiten van een overeenkomst komen partijen tegenover
elkaar te staan in een bijzondere, door de goede trouw beheerste rechtsverhouding, mede brengende
dat zij hun gedrag moeten laten bepalen door de goede gerechtvaardigde belangen van de wederpartij.
HR 30 januari 1959, ECLI:NL:HR:1959:AI1600, NJ 1959/548, m.nt. D.J. Veegens (Quint/Te Poel)
Bijbehorend artikel
5:20 BW, 6:162 BW
Feiten/casus
Te Poel is huurder van een pand waarvan zijn broer de eigenaar is. Te Poel laat op het pand twee
bovenwoningen bouwen door aannemer Quint. Te Poel kan de vierde termijn niet betalen en Quint komt
erachter dat Te Poel niet de eigenaar is. Door de werkzaamheden van Quint is de broer van Te Poel in zijn
vermogen vooruit gegaan zonder tegenprestatie te hebben geleverd. Quint probeert zijn vordering te
verhalen op de broer van Te Poel omdat hij door natrekking (art. 5:20 BW) eigenaar geworden is.
Laatstgenoemde wordt door Quint aangesproken op grond van onrechtmatige daad.
Rechtsvraag
Is in casu sprake van een onrechtmatige daad?
Rechtsoverweging
Quint kan zich volgens de Hoge Raad niet op wanprestatie beroepen omdat hij geen overeenkomst had
met de broer van Te Poel: voor een onrechtmatige daad ontbreekt het causale verband. Een beroep
op ongerechtvaardigde verrijking was overigens nog niet mogelijk: dit was nog niet in het wetboek
opgenomen.
Rechtsregel
Verbintenissen kunnen alleen ontstaan als deze uit de wet voortvloeien (art. 6:1 BW). Let wel: dit hoeft
niet rechtstreeks op grond van de wet. De verbintenis moet passen in ons wettelijk stelsel. Dit betekent
dat een verbintenis ook kan ontstaan uit het ongeschreven recht.
HR 18 juni 1982, ECLI:NL:HR:1982:AG4405, NJ 1983/723, m.nt. C.J.H. Brunner (Plas/Valburg)
Bijbehorend artikel
Feiten/casus
,Plas Bouwonderneming BV (PBO) was in onderhandeling met de gemeente Valburg over de bouw van
een overdekt zwembad. Op verzoek van de gemeentesecretaris heeft Plas een offerte ingediend. Een
commissie onderzocht de offertes van vier aannemers: Plas was de goedkoopste. Op verzoek van de
gemeente maar op eigen kosten heeft Plas vervolgens adviezen ingewonnen van een constructeur, van
geluids-, verwarmings- en elektriciteitsadviseurs en van een architect. Wederom op verzoek van de
gemeente heeft Plas daarna een aangepaste offerte ingediend. De opdracht is aan een andere aannemer
gegund, die zich pas veel later had aangemeld met een plan dat f 156.000,- goedkoper was.
Plas heeft onkosten gemaakt en winstderving geleden.
Rechtsvraag
Heeft Plas recht op schadevergoeding wegens wanprestatie c.q. onrechtmatige daad en omvat de
schadevergoeding ook de gederfde winst?
Rechtsoverweging
De Hoge Raad onderschrijft de mogelijkheid van schadevergoeding en zelfs vergoeding van gederfde
winst bij het afbreken van de onderhandelingen in de precontractuele fase.
Niet uitgesloten is dat onderhandelingen over een overeenkomst in een zodanig stadium zijn gekomen
dat het afbreken zelf van die onderhandelingen onder de gegeven omstandigheden als in strijd met de
goede trouw moet worden geacht, omdat pp. over en weer mocht vertrouwen dat enigerlei contract in
ieder geval uit de onderhandelingen zou resulteren. In zo een situatie kan ook plaats zijn voor een
verplichting tot vergoeding van gederfde winst.
De Hoge Raad onderkent drie stadia: (1) contractsvrijheid, (2) recht op schadevergoeding (geheel of
gedeeltelijk), (3) idem inclusief vergoeding van gederfde winst.
De Hoge Raad oordeelde dat
"niet uitgesloten is dat onderhandelingen over een overeenkomst in een zodanig stadium zijn gekomen
dat het afbreken zelf van die onderhandelingen onder de gegeven omstandigheden als in strijd met de
goede trouw moet worden geacht, omdat partijen over en weer mochten vertrouwen dat enigerlei
contract in ieder geval uit de onderhandelingen zou resulteren. In zo een situatie kan (cursivering MR) er
ook plaats zijn voor een verplichting tot vergoeding van gederfde winst".
HR 1 oktober 1999, ECLI:NL:HR:1999:ZC2977, NJ 2000/207, m.nt. Jac. Hijma (Geurtzen/Kampstaal)
Bijbehorend artikel
6:233 sub b BW, 6:234 lid 1 BW
Feiten/casus
Geurtzen is een aannemersbedrijf (vennootschap onder firma) die opdracht heeft gekregen om een kap
van een woning te bouwen. Daarvoor moest een staalconstructie worden gemaakt en derhalve schakelt
Geurtzen het Konstruktiebedrijf Kampstaal BV in als onderaannemer. Kampstaal had in zijn offerte naar
zijn eigen algemene voorwaarden verwezen (metaalunie-voorwaarden) en daarin is een
exoneratiebeding opgenomen.
Conform het contract zou Geurtzen voor de verzekeringsdekking zorgen via de zogenaamde CAR-
verzekering (bekend in de bouwwereld). De staalconstructie blijkt niet goed te zijn en er dienen twee
stalen balken te worden ingekort met behulp van een snijbrander. Daarbij ontstaat brand aan het rieten
dak. De schade is aanzienlijk.
Rechtsvraag
Wat is de verhouding tussen de vernietigingsgrond van art. 6:233 sub b en de uitwerking daarvan in art.
6:234 lid 1?
Rechtsoverweging
Rb: Geurtzen stelt Kampstaal dan aansprakelijk voor de schade wegens wanprestatie. De CAR-
verzekeraar van Geurtzen weigerde namelijk tot uitkering over te gaan, omdat niet vermeld was dat het
huis een rieten dak had en daardoor het risico op brand groter zou zijn. De rechtbank wijst de vordering
van Geurtzen af, omdat Geurtzen zelf verwijtbaar was doordat hij niet voor een geldige CAR-verzekering
had gezorgd.
,Hof: Het Hof komt via een andere weg op hetzelfde resultaat. Het Hof past het exoneratiebeding van de
metaalunie-voorwaarden toe en wijst een beroep op vernietigbaarheid (vanwege niet ter hand stellen
van de algemene voorwaarden) van de algemene voorwaarden door Geurtzen af, omdat Geurtzen via de
offerte de redelijke mogelijkheid geboden werd om van de algemene voorwaarden kennis te nemen.
Hoge Raad: Het bieden van een redelijke mogelijkheid om inzage te krijgen in de algemene voorwaarden
van de wederpartij via een offerte of andere mogelijkheid krachtens art. 6:234 lid 1 onder b BW, is alleen
van toepassing op gevallen waarbij het ter hand stellen van de algemene voorwaarden redelijkerwijs niet
mogelijk is.
Hetzelfde artikel vermeldt ook dat de wederpartij zich niet op vernietigbaarheid van de algemene
voorwaarden kan beroepen, indien hij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met dat beding
bekend was of geacht kon worden bekend te zijn met de algemene voorwaarden.
Het Hof heeft niet vastgesteld dat Geurtzen bekend was of redelijkerwijs bekend had moeten zijn met de
algemene voorwaarden van Kampstaal (metaalunie-voorwaarden). De Hoge Raad casseert het arrest van
het Hof en verwijst de zaak naar een ander Gerechtshof.
HR 12 augustus 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT7337, NJ 2005/467 (CBB/JPO)
Feiten/casus
CBB en JPO hebben vanaf mei 1999 onderhandeld over de ontwikkeling van een kantoorgebouw voor
CBB. JPO heeft medegedeeld dat grond hiervoor was gereserveerd, maar dat de locatie op het moment
niet in aanmerking kwam voor kantoorontwikkeling. JPO heeft vervolgens medegedeeld dat de
gemeente het beleid voor deze locatie echter mogelijk zou herzien.
In de (niet ondertekende) vaststellingsovereenkomst van JPO staat dat er in principe een akkoord is
bereikt tussen JPO en de gemeente. De gemeente heeft inderdaad een aanbod gedaan tot verkoop van
de grond. JPO heeft te kennen gegeven akkoord te gaan met de door de gemeente voorgestelde prijs.
In het verkoopvoorstel van de gemeente staat echter ook dat de bestemming van de grond in
overeenstemming moet zijn met hetgeen het betreffende stadsdeel in zijn bestemmingsplan heeft
bepaald. Het stadsdeel heeft te kennen gegeven een verandering in het bestemmingsplan voor korte tijd
te hebben stilgelegd, waardoor zij niet kan informeren welke bestemming de grond zal krijgen.
Uiteindelijk heeft de gemeente in een brief vermeld dat zij al eerder aandacht had gevraagd voor het
bestemmingsplan en dat er geen vergunning kon worden gegeven in strijd met het bestemmingsplan.
De gemeente heeft op grond van een besluit van burgemeester en wethouders van 30 januari 2001 een
gedeelte grond van 3.115 vierkante meter van het perceel aan een door CBB aangewezen onroerend
goed vennootschap verkocht.
CBB vordert van JPO schadevergoeding uit onrechtmatige daad, aangezien JPO CBB langdurig heeft laten
wachten op onderhandelingen met de gemeente, terwijl die onderhandelingen op voorhand gedoemd
waren om tot problemen te leiden. Vanaf het begin heeft JPO voorgehouden dat CBB het eerste recht
had op de locatie, terwijl dit een onjuiste voorstelling van zaken was.
Verder heeft JPO CBB ten onrechte voorgehouden dat de vertraging veroorzaakt werd doordat de
gemeente zijn bestemmingsplan moest wijzigen. De werkelijke reden voor de vertraging was een
discussie tussen JPO en de gemeente over de te betalen grondprijs.
CBB vordert nu van JPO de betaling van de meerprijs die CBB uiteindelijk voor de grond heeft moeten
betalen als gevolg van de inmiddels gestegen grondprijs, de meerkosten aan de bouw door gestegen
bouwkosten en de winstderving doordat CBB haar activiteiten pas later kon uitbreiden.
JPO heeft een verklaring voor recht gevorderd dat CBB onrechtmatig heeft gehandeld door de
onderhandelingen in de eindfase af te breken, terwijl JPO de gerechtvaardigde verwachting had dat er
overeenstemming tussen de partijen zou worden bereikt.
De rechtbank heeft de vorderingen van CBB afgewezen en de vorderingen van JPO toegewezen. Het Hof
heeft bovendien geoordeeld dat CBB onrechtmatig jegens JPO heeft gehandeld.
Rechtsvraag
Stond het CBB vrij om de onderhandelingen met JPO af te breken op de grond dat JPO niet (tijdig) kon
voldoen aan hetgeen CBB en JPO voornemens waren overeen te komen?
, Rechtsoverweging
JPO heeft CBB medegedeeld dat er een grondaanbieding van de gemeente te verwachten viel.
CBB moest derhalve rekening houden met de mogelijkheid dat een definitieve grondaanbieding nu
eindelijk aanstaande was. CBB kon derhalve niet op grond van het enkele feit dat JPO niet adequaat
heeft gereageerd op een brief van CBB met de vraag om duidelijkheid te verschaffen rondom de situatie,
de onderhandelingen afbreken. Het afbreken van de onderhandelingen werd niet gerechtvaardigd door
het debat tussen de partijen over de hoogte van de grondprijs en de overige voorwaarden van de
samenwerking.
Als maatstaf voor de beoordeling van de schadevergoedingsplicht bij onderbroken onderhandelingen
moet in acht worden genomen dat de onderhandelende partijen in beginsel vrij zijn om de
onderhandelingen af te breken.
Een uitzondering moet hierop worden gemaakt wanneer de wederpartij een gerechtvaardigd
vertrouwen had op het tot stand komen van een overeenkomst of wanneer het afbreken van
onderhandelingen gezien een andere omstandigheid onaanvaardbaar zou zijn.
Er dient hierbij rekening gehouden te worden met de mate waarin en de wijze waarop de partij bij heeft
gedragen aan het ontstaan van het vertrouwen op het tot stand komen van een overeenkomst en met
de gerechtvaardigde belangen van deze partij. Hierbij kan van belang zijn of in de loop van de
onderhandelingen zich onvoorziene omstandigheden hebben voorgedaan. Wanneer onderhandelingen
ondanks gewijzigde omstandigheden worden voortgezet, is het vertrouwen op het tot stand komen van
de overeenkomst doorslaggevend.
Het Hof heeft nagelaten te onderzoeken of het afbreken van de onderhandelingen onaanvaardbaar was
en of JPO gelet op alle omstandigheden van het geval gerechtvaardigd mocht vertrouwen op de
totstandkoming van de overeenkomst.
Het Hof heeft de hiervoor vermelde maatstaf miskend door haar niet toe te passen of het Hof heeft de
maatstaf onjuist toegepast door de toepassing niet te motiveren. Op grond hiervan vernietigt de Hoge
Raad de bestreden uitspraak.
HR 2 juni 2023, ECLI:NL:HR:2023:835, RvdW 2023/612, (Slachtafval van haas)
Twee vragen
1. Was hier sprake van een dienstverrichter? Er is wel sprake van een KOVK, dus dan is het toch
geen dienstverrichter? Geen opdracht, maar koop. Toch valt deze groothandel onder
dienstverrichter. Groothandelaren en detailhandelaren zijn dienstverrichters (dienstenrichtlijn).
Antw. is dus ja. (let wel, moeten beide uit EU komen)
2. Hoe zit dat met de website? Als de AV kunnen worden gevonden ‘zonder noemenswaardige
inspanning gevonden kunnen worden op of via website’. I.c. werd verwezen naar de website
waar de AV stonden en in de AV stond dat je binnen 48 mocht klagen over de kwaliteit van het
vlees. De procederende partij had dit veel later gedaan en klaagde later dat de AV nergens stond.
HR zegt dat makkelijk te vinden was en dus groothandel ‘wint’.
HR 14 juni 2024, ECLI:NL:HR:2024:884, RvdW 2024/619 (Afgebroken onderhandelingen)
Verkoop van een recht van erfpacht van V aan A (25 januari 2016) onder allerlei ontbindende
voorwaarden (financieringsvoorbehoud etc.) Levering uiterlijk na 23 maanden.
Eerste helft 2018 gesprek over verlenging overeenkomst; afspraak: verlenging tot uiterlijk 1 juli 2019. A
betaalt rentevergoeding i.v.m. uitstel betaling koopprijs.
Na 1 juli 2019 weigert V verdere verlenging.
Die weigering wordt gezien als het breken van het breken van de onderhandelingen over verlenging.
Zitten we in stadium 3? Nee, aldus het Hof:
‘In de eerste plaats blijkt (…) dat twee aspecten voor V c.s. van groot belang waren: afname in 2019 en
een marktconforme prijs. Omdat vaststaat dat A c.s. geen afname in 2019 konden aanbeiden, staat vast
(…) dat een verdere verlenging mede op die grond niet door V c.s. is geaccepteerd. Bovendien hebben A
c.s. niet gsteld, en is evenmin anderszins gebleken, dat zij V c.s. op dat mometn hebben aangeboden
