Samenvatting Ontwikkeling van het kind - Conceptuele toets 1.3 Pedagogiek

Hoorcollege pedagogiek
Hoorcollege 3.1: Introductie in de gezinspedagogiek
Gezinspedagogiek:
- ‘Normale’ ontwikkeling van kinderen in verschillende, specifieke
opvoedingscontexten (binnen en buiten gezin)



Diversiteit:
- Wat is ‘normaal’?
o Verschilt per cultuur (culturele verschillen)
 Opvoeding kent culturele verschillen
 Een geïsoleerde gemeenschap (Congo) -> jagers-
verzamelaars -> als maar iemand reageert op de
signalen van de baby, hoeft niet per se de ouders
te zijn.
 Door naar de manieren van andere culturen te
kijken en dat te onderzoeken, kun je gaan
nadenken of het wel normaal is of er een betere
manier is van opvoeden.
 De impact van opvoeding kent culturele verschillen
 Onderzoek Lansford -> Fysiek disciplineren zorgt
bij Europees-Amerikaanse gezinnen voor
problemen en niet bij Afro-Amerikaanse gezinnen.
Het was bij hun ‘normaal’.
 Effect van fysiek disciplineren lijkt vooral door
context te komen. Als laatste stap doen en alles
verder al geprobeerd maar niet gewerkt. Of niet
als laatste stap en uitleg daarbij geven.
o Verandert door de tijd heen
 Samenstelling: van traditionele gezin naar -> eenouder,
samengestelde, twee ouders met zelfde geslacht,
pleeggezinnen en adoptiegezinnen enz.
 Opvoedtrends: gentle parenting, attachment parenting,
curlingouderschap, tradwives -> social media speelt
grote rol.
 Kun je het nog wel goed doen als ouder?!



Als Pedagoog:

, - Opvoedstress: Individualistische samenleving, sociale media
diagnose
- Lange wachtlijsten, hoge werkdruk jeugdhulp
- Superdiverse samenleving: grote variatie
- Normaliseren vs problematiseren
o Problematiseren -> Wanneer is er hulp of er een probleem?
o Normaliseren -> En wanneer is het een variatie op het
normale en is er geen hulp nodig? Het geruststellen in plaats
van dat er een oplossing of hulp nodig is.
- Dus: Als pedagoog heb je gedegen kennis nodig van
gezinspedagogiek.



Ontwikkeling van het gezin: het begin... en het belang
- Eerste 1000 dagen: vanaf 10 maanden voor geboorte tot 2 jaar
o Voor de geboorte, omdat er dan al belangrijke dingen bepaalt
worden voor het kind.
o Belang:
 Brein:
 Verbindingen gevormd bij start vormen basis voor
latere verbindingen
o ‘’Use it or lose it’’ (vb. Chinese baby’s)
 De hersenpaden die we gebruiken
blijven en niet gebruiken verdwijnen
uit je hersenen.
 Hersenen van baby’s vereisen stabiele, zorgzame
en interactieve relaties
 Preventie -> problemen voorkomen
 Interventie -> problemen verminderen/oplossen
 Het is veel makkelijker om op jonge leeftijd
hersenverbindingen te vormen, dan ze op latere
leeftijd te moeten repareren.
 Regulatie -> het ervaren, herkennen en doseren van
sensaties, belevingen en affecten (gevoelservaringen)
van de ander en jezelf.
 Co-regulatie -> bv. Spiegelen, toon aanpassen,
nabijheid afstemmen
 Balans tussen ontwikkelen en verwerken
 Herhaling -> emotieschema’s
 Relaties -> kwaliteit + stabiliteit -> basis voor later
 Sociale ontwikkeling (latere relaties)

,  Cognitieve ontwikkeling
(Oplossingsvaardigheden)
 Emotionele ontwikkeling (zelfregulatie)
 Stress -> niet altijd slecht
 Positieve stress -> stress die een doel/functie
dient
o Er zit een beer achter me aan dus ik moet
rennen
 Hanteerbare stress -> stress die je kunt
beheren en controleren.
 Toxische stress -> langdurige, oncontroleerbare
stress die schadelijk is voor je gezondheid.
- Kansenongelijkheid begint al in de baarmoeder
o Armoede -> vroeggeboorte, laag geboortegewicht
- Hoe slechter de basis, hoe groter de kans op latere problemen
- Hoe beter de basis, hoe groter de kans op een gezond leven


Beleid
Overheidsbeleid:

- Steeds meer aandacht en overheidsbeleid
o Bv. Actieprogramma ‘Kansrijke Start’ (vanaf 2018)
 Preventie = kostenbesparing
 ‘’Professionals en informeel netwerk ondersteunen
(aanstaande) ouders optimaal’’



Balansmodel:

- Risicofactoren -> wat brengt die goede basis mogelijk in gevaar?

, - Beschermende factoren -> wat draagt juist bij aan een goede
basis (beschermt een kind tegen de risicofactoren)?




Nuance: Noens & Ramaekers

- Descriptief -> beschrijven hoe opvoeding verloopt
- Prescriptief -> opvoedingsadviezen ‘’voorschrijven’’?
- Als je X doet, dan gebeurt/voorkom je Y...
o Is dat altijd zo? Voorschrift volgen = 100% garantie op
succes?
o Maakbare samenleving:
 Preventie voorkomt alles?
 Niet alles is maakbaar, genetische en
omgevingsfactoren spelen mee.
 Problemen zijn de schuld van ouders?
 Kinderen worden door meer beïnvloed dan alleen
opvoeding
o Eerste 1000 dagen: JA, maar nuance



Hoorcollege 3.2: Gehechtheid als belangrijke basis

, Wat is gehechtheid?
Gehechtheid (hechting):

- De affectieve en duurzame band tussen opvoeder en kind
- De opvoeder als veilige haven voor nabijheid en exploratie
o Zowel als er gevaar is en als dat er niet is
o Nieuwe omgeving -> afwachtend en exploreren




- Basis voor latere relaties (intern werkmodel)
o Regels die je hebt geleerd hoe je met mensen moet omgaan
 ‘Containers in je hoofd’
- Veilige gehechtheid -> tal van positieve ontwikkelingsuitkomsten




Na 12 maanden kan je iets zeggen over de gehechtheidsrelatie.




Ouderg
edrag beïnvloed welk hechtingsstijl er is tussen opvoeder en kind

Ouder heeft ook intern werkmodel opgebouwd (onbewust), het stuurt ook
hoe ouders met hun kind omgaan, het beïnvloedt ook weer wat de
kinderen meekrijgen en welk hechtingsstijl er is, hoe ben je zelf opgevoed.

- Prenatale gehechtheid