Samenvatting bloedgasanalyse
Patiëntencategorie
- IC patiënten
- Longpatiënten
- Nierpatiënten
- Patiënten met (verdenking op) intoxicaties
- Patiënten met (verdenking op) dehydratie
- Patiënten die hevig braken of met hevige diarree
Belangrijkste parameters
- PCO2 (33-35 mmHg)
o De PCO0 weerspiegelt de hoeveelheid koolstofdioxide wat is opgelost in het bloed.
Koolstofdioxide is het enige respiratoire zuur. De longen kunnen de concentratie CO2 in
het bloed (PCO2) reguleren en hiermee veranderingen in de pH van het bloed
teweegbrengen.
- HCO3 (22-29 mmol/L)
o De concentratie bicarbonaat in het bloed. Bicarbonaat is een base. De concentratie in
het bloed wordt geregeld door de nieren. Zo kunnen de nieren de pH van het bloed
beïnvloeden.
- PH (7.35-7.45)
o De zuurgraad van het bloed. Deze wordt beïnvloed door de PCO2 en de HCO3.
Foutbronnen
- Bij zuurstof in de afnamespuit wordt de PCO2 verlaagd en de PO2 verhoogd
- Een verandering in temperatuur in de afnamespuit kan ook voor foute waardes zorgen.
- De gemeten pH hangt af van de temperatuur van het preparaat. Het is gebruikelijk om de
temperatuur op 37 graden te brengen voor de metingen.
- Een daling van de temperatuur leidt tot een stijging van de pH en een daling van de PaCO 2.
- Wanneer het bloed van een hypotherme patiënt weer wordt opgewarmd tot 37 graden en dan
wordt gemeten zijn de pH en de PaCO 2 weer normaal.
- Bij een stijging van de temperatuur wordt het omgekeerde beeld gevonden: de pH daalt en de
PaCO2 stijgt.
- Als de temperatuur van het bloed weer daalt tot 37 graden zijn de pH en de PaCO 2 weer
normaal.
- Lang wegleggen van het monster bij kamertemperatuur is eveneens een bron van fouten. Door
het intrinsieke metabolisme van bloed (bloed is een levend weefsel waarin vooral de witte
bloedcellen metabool actief zijn) wordt CO 2 gevormd en O2 verbruikt. Vooral bij patiënten met
een hoog leukocytenaantal kan dit leiden tot een misleidende stijging van de PaCO 2 en een
daling van de pH en PaO2.
- Ten slotte bevatten sommige spuiten heparine. Heparine is zuur en zal dus de pH verlagen.
Anderzijds bevat heparine geen CO2, waardoor verdunning van bloed met heparine de PCO2 zal
verlagen, waardoor de pH weer verhoogd wordt. Welk effect de overhand krijgt hangt af van de
hoeveelheid gebruikte heparine.
, Zuren
Een zuur wordt gedefinieerd als een substantie die H+ ionen kan afgeven in een waterige oplossing.
Een zuur kan sterk of zwak zijn. Hoe sterk een zuur is hangt af van het gemak waarmee dit zuur zijn H+
ionen afstaat in een waterige oplossing. Een sterk zuur geeft als zijn H+ ionen af, terwijl een zwak duur
dit slechts voor een deel doet.
Base
Een base wordt gedefinieerd als een substantie die H+ ionen kan binden in een waterige oplossing. OH-
ionen binden zich aan vrije H+ ionen, wat H20 als resultaat geeft.
Een base kan sterk of zwak zijn. Hoe sterk een base is hangt af van het gemak waarmee een base H+
ionen kan binden. Een sterke base bind gemakkelijk H+ ionen, terwijl een zwakke base minder makkelijk
H+ ionen bind.
Buffers
Buffers zijn stoffen die zuren en/of basen reversibel kunnen binden en hiermee de werking van deze
zuren of basen tijdelijk kunnen elimineren. De werking van buffers is snel en vindt binnen seconden
plaats. Hiermee zijn buffers de eerstelijnsverdediging van het lichaam tegen abrupte veranderingen in
het zuur-base evenwicht. Buffers binden H+ ionen of geven deze juist af, afhankelijk van de pH. Buffers
dienen als tijdelijke oplossing, tot het lichaam langdurige mechanismen heeft ingesteld om de zuur-base
balans te herstellen.
Er bestaan zowel intracellulaire- als extracellulaire buffers. De belangrijkste intracellulaire buffers zijn
hemoglobine en fosfaat. De belangrijkste extracellulaire buffer is het bicarbonaat buffersysteem. Dit
laatste systeem is extreem effectief, omdat de concentraties van bicarbonaat en koolstofdioxide
onafhankelijk van elkaar kunnen worden gereguleerd.
Bicarbonaat buffersysteem
Het bicarbonaat buffersysteem is een uiterst krachtig systeem voor de regulatie van het zuur-base
evenwicht in het lichaam.
Koolzuur (H2CO3) gedraagt zich als een voorraad van zowel zuren als basen. Het kan namelijk:
- Bicarbonaat (HCO3) afstaan. Bicarbonaat is een base dat bij een lage bloed pH zuur kan binden
- H+ ionen (zuur) afstaan. Dit zuur kan bij een hoge bloed pH basen binden en deze zo
neutraliseren
Patiëntencategorie
- IC patiënten
- Longpatiënten
- Nierpatiënten
- Patiënten met (verdenking op) intoxicaties
- Patiënten met (verdenking op) dehydratie
- Patiënten die hevig braken of met hevige diarree
Belangrijkste parameters
- PCO2 (33-35 mmHg)
o De PCO0 weerspiegelt de hoeveelheid koolstofdioxide wat is opgelost in het bloed.
Koolstofdioxide is het enige respiratoire zuur. De longen kunnen de concentratie CO2 in
het bloed (PCO2) reguleren en hiermee veranderingen in de pH van het bloed
teweegbrengen.
- HCO3 (22-29 mmol/L)
o De concentratie bicarbonaat in het bloed. Bicarbonaat is een base. De concentratie in
het bloed wordt geregeld door de nieren. Zo kunnen de nieren de pH van het bloed
beïnvloeden.
- PH (7.35-7.45)
o De zuurgraad van het bloed. Deze wordt beïnvloed door de PCO2 en de HCO3.
Foutbronnen
- Bij zuurstof in de afnamespuit wordt de PCO2 verlaagd en de PO2 verhoogd
- Een verandering in temperatuur in de afnamespuit kan ook voor foute waardes zorgen.
- De gemeten pH hangt af van de temperatuur van het preparaat. Het is gebruikelijk om de
temperatuur op 37 graden te brengen voor de metingen.
- Een daling van de temperatuur leidt tot een stijging van de pH en een daling van de PaCO 2.
- Wanneer het bloed van een hypotherme patiënt weer wordt opgewarmd tot 37 graden en dan
wordt gemeten zijn de pH en de PaCO 2 weer normaal.
- Bij een stijging van de temperatuur wordt het omgekeerde beeld gevonden: de pH daalt en de
PaCO2 stijgt.
- Als de temperatuur van het bloed weer daalt tot 37 graden zijn de pH en de PaCO 2 weer
normaal.
- Lang wegleggen van het monster bij kamertemperatuur is eveneens een bron van fouten. Door
het intrinsieke metabolisme van bloed (bloed is een levend weefsel waarin vooral de witte
bloedcellen metabool actief zijn) wordt CO 2 gevormd en O2 verbruikt. Vooral bij patiënten met
een hoog leukocytenaantal kan dit leiden tot een misleidende stijging van de PaCO 2 en een
daling van de pH en PaO2.
- Ten slotte bevatten sommige spuiten heparine. Heparine is zuur en zal dus de pH verlagen.
Anderzijds bevat heparine geen CO2, waardoor verdunning van bloed met heparine de PCO2 zal
verlagen, waardoor de pH weer verhoogd wordt. Welk effect de overhand krijgt hangt af van de
hoeveelheid gebruikte heparine.
, Zuren
Een zuur wordt gedefinieerd als een substantie die H+ ionen kan afgeven in een waterige oplossing.
Een zuur kan sterk of zwak zijn. Hoe sterk een zuur is hangt af van het gemak waarmee dit zuur zijn H+
ionen afstaat in een waterige oplossing. Een sterk zuur geeft als zijn H+ ionen af, terwijl een zwak duur
dit slechts voor een deel doet.
Base
Een base wordt gedefinieerd als een substantie die H+ ionen kan binden in een waterige oplossing. OH-
ionen binden zich aan vrije H+ ionen, wat H20 als resultaat geeft.
Een base kan sterk of zwak zijn. Hoe sterk een base is hangt af van het gemak waarmee een base H+
ionen kan binden. Een sterke base bind gemakkelijk H+ ionen, terwijl een zwakke base minder makkelijk
H+ ionen bind.
Buffers
Buffers zijn stoffen die zuren en/of basen reversibel kunnen binden en hiermee de werking van deze
zuren of basen tijdelijk kunnen elimineren. De werking van buffers is snel en vindt binnen seconden
plaats. Hiermee zijn buffers de eerstelijnsverdediging van het lichaam tegen abrupte veranderingen in
het zuur-base evenwicht. Buffers binden H+ ionen of geven deze juist af, afhankelijk van de pH. Buffers
dienen als tijdelijke oplossing, tot het lichaam langdurige mechanismen heeft ingesteld om de zuur-base
balans te herstellen.
Er bestaan zowel intracellulaire- als extracellulaire buffers. De belangrijkste intracellulaire buffers zijn
hemoglobine en fosfaat. De belangrijkste extracellulaire buffer is het bicarbonaat buffersysteem. Dit
laatste systeem is extreem effectief, omdat de concentraties van bicarbonaat en koolstofdioxide
onafhankelijk van elkaar kunnen worden gereguleerd.
Bicarbonaat buffersysteem
Het bicarbonaat buffersysteem is een uiterst krachtig systeem voor de regulatie van het zuur-base
evenwicht in het lichaam.
Koolzuur (H2CO3) gedraagt zich als een voorraad van zowel zuren als basen. Het kan namelijk:
- Bicarbonaat (HCO3) afstaan. Bicarbonaat is een base dat bij een lage bloed pH zuur kan binden
- H+ ionen (zuur) afstaan. Dit zuur kan bij een hoge bloed pH basen binden en deze zo
neutraliseren
