HOORCOLLEGE 1 – INTRODUCTIE
WAT MOET JE KUNNEN UTLEGGEN NA DIT COLLEGE?
Wat een sociaal netwerk is en wat de belangrijkste onderdelen en kenmerken zijn
Wat het onderscheid micro, meso, macro inhoudt
Hoe je sociale netwerken in kaart brengt
Wat basale netwerkinvloeden zijn en hoe ze werken
Netwerkanalyse toepasbaar op bijna al het menselijk gedrag. Wat zijn netwerken? Op het
laagste niveau:
o Nodes (vertices)
o Ties (edges)
Microniveau
Het niveau van individuen (ego) en hun persoonlijke netwerken met connecties (alters).
Netwerk maakt dingen mogelijk (hulpbronnen) en beperkt tegelijk (sociale controle). Hoe
een netwerk er als geheel uitziet = graph.
Directed ties = de connecties hebben een richting en het hoeft
niet altijd wederzijds te zijn
- De graph bevat pijlen
- Er zit richting in van de ene naar de andere persoon
Undirected ties = de connecties hebben geen richting; de
connectie is er wel of helemaal niet. Bijvoorbeeld: naast wie zit je
in de klas? Dan zit je wel of niet naast iemand, en die ander zit
ook wel of niet naast je
Mesoniveau
Het niveau van groepen mensen en de structuur van het netwerk. De structuur heeft invloed
op wat er binnen dat netwerk gebeurt, op zowel positieve als negatieve manieren.
Bijvoorbeeld een hecht netwerk
- Gewenste uitkomst: vertrouwen, solidariteit en collectieve actie
- Ongewenste uitkomst: sociale druk, roddel, gebrek aan nieuwe ideeën
Belangrijk kenmerk: density (dichtheid) = hoe sterk mensen binnen een netwerk met elkaar
verbonden zijn
- Density = gerealiseerde ties/max. mogelijke ties
- Max. mogelijke ties = n^2 – n
o Of: (n^2 – n)/2 bij undirected ties
Adjaceny matrix
- 0 = geen relatie
- 1 = wel relatie
Als je de hele matrix optelt = gerealiseerde ties
Max. mogelijke ties = rij x rij, min de diagonaal
,Density over WhatsApp-buurtpreventiegroep lijkt op een hechte structuur, omdat iedereen
in één kanaal zit. En in een hechte buurt is de veiligheid hoger vanwege sociale controle.
Maar in werkelijkheid is de feitelijke dichtheid vaak matig, omdat niet iedereen met
iedereen praat en er dus een paar centrale personen zijn die de communicatie dragen.
Hechte netwerken hebben voor- en nadelen case: Amish gemeenschap: de sociale
controle kan de individuele vrijheid bedreigen. Deze protestante splintergroep heeft strike
regels:
- Verbod op moderne technologie en massamedia
- Traditionele kleding
- Beperkt onderwijs
Dus een hechte gemeenschap, maar wel afgesloten van de buitenwereld
Hechte versus losse netwerken
- Hechte (dense) netwerken
o Solidariteit (saamhorigheid)
o Reputatie & sociale controle (makkelijker veiligheid)
o Collectieve actie mogelijk
- Losse (loose) netwerken
o Meer creativiteit
o Minder druk tot conformeren, meer vrijheid en diversiteit
o Meer diverse hulpbronnen
Dilemma een netwerk kan niet tegelijk dense en loose zijn. Dus een dilemma tussen
solidariteit en vrijheid.
Macroniveau
Het niveau van hele netwerken, de samenlevingen. Het gaat om grootschalige netwerken
van mensen, organisaties of landen en vooral om hoe maatschappelijke veranderingen onze
sociale verbindingen beïnvloeden (digitalisering, individualisering). Grote spelers, Big Tech-
bedrijven of overheden, hebben een invloed op hoe onze netwerken eruitzien.
Tubergen boek
- Kernbegrippen networks
- Tie strength
- Density
- Meeting opportunities
- Homophily
- Small-world structuur
- Bridging en bonding ties
,Het belang van netwerkposities
Nicholas Christakis: How social networks predict epidemics casus: vriendschapsnetwerk
Harvard University. Hij spreekt over hoe netwerken gebruikt kunnen worden om
griepepidemie te voorspellen.
Centraal idee: centrale figuren in een netwerk opsporen, dit zijn invloedrijke personen
Mensen hebben verschillende posities in netwerken: meer centraal of perifeer. Centrale
actoren zijn bijvoorbeeld:
o Degree centrality = aantal connecties
o Closeness centrality = gemiddelde afstand tot anderen
o Betweenness centrality (brokerage) = positie tussen clusters (kortste pad)
Maar hoe spoor je centrale nodes op volgens Christakis? Met vriendschapsparadox =
gemiddeld hebben je vrienden meer vrienden dan jij.
Populaire mensen worden vaker genoemd als iemands vriend. Dus als je willekeurig mensen
vraagt om hun vrienden te noemen, krijg je automatisch meer centrale personen in je
steekproef (omdat zij meer kans hebben om genoemd te worden). Zo kun je zonder het hele
netwerk in kaart te brengen, centrale personen opsporen.
Christakis keek in zijn onderzoek naar de verspreiding van ziektes: centrale personen raken
eerder besmet, omdat ze meer connecties hebben. Daardoor kun je via hen vroegtijdig
veranderingen signaleren (epidemie). Dus een friends sample is nuttig.
Vaccinatiestrategie
Betweenness centrality zijn belangrijker dan degree centrality, want als je die ‘bruggen’
vaccineert, stop je de spreiding tussen clusters.
De gebruikte strategie tijdens Covid had dus moeten zijn: centrale of brugpersonen eerst
vaccineren, niet eerste de oudsten en kwetsbaren.
Dus de echte strategie was ethisch belangrijk, maar vanuit netwerklogica niet optimaal voor
snelle virusremming
, Network graphs en clustering
16 Florentijnse families, met vertices: families en edges: huwelijk en zaken. Hoe kwam de
Medici familie aan de macht? De familie nam een centrale positie in, door veel huwelijks- en
zakelijke connecties functioneerden ze als brug tussen verschillende families. Deze centrale
positie gaf hun informatie, invloed en toegang tot macht.
De verbindingen laten het aantal passen zien, hoe dikker de lijn hoe meer passen. Je kunt
dus patronen zien: Spanje past meer over dan Nederlands, dus in Spanje is er een centrale
figuur (Xavi), in Nederland minder
WAT MOET JE KUNNEN UTLEGGEN NA DIT COLLEGE?
Wat een sociaal netwerk is en wat de belangrijkste onderdelen en kenmerken zijn
Wat het onderscheid micro, meso, macro inhoudt
Hoe je sociale netwerken in kaart brengt
Wat basale netwerkinvloeden zijn en hoe ze werken
Netwerkanalyse toepasbaar op bijna al het menselijk gedrag. Wat zijn netwerken? Op het
laagste niveau:
o Nodes (vertices)
o Ties (edges)
Microniveau
Het niveau van individuen (ego) en hun persoonlijke netwerken met connecties (alters).
Netwerk maakt dingen mogelijk (hulpbronnen) en beperkt tegelijk (sociale controle). Hoe
een netwerk er als geheel uitziet = graph.
Directed ties = de connecties hebben een richting en het hoeft
niet altijd wederzijds te zijn
- De graph bevat pijlen
- Er zit richting in van de ene naar de andere persoon
Undirected ties = de connecties hebben geen richting; de
connectie is er wel of helemaal niet. Bijvoorbeeld: naast wie zit je
in de klas? Dan zit je wel of niet naast iemand, en die ander zit
ook wel of niet naast je
Mesoniveau
Het niveau van groepen mensen en de structuur van het netwerk. De structuur heeft invloed
op wat er binnen dat netwerk gebeurt, op zowel positieve als negatieve manieren.
Bijvoorbeeld een hecht netwerk
- Gewenste uitkomst: vertrouwen, solidariteit en collectieve actie
- Ongewenste uitkomst: sociale druk, roddel, gebrek aan nieuwe ideeën
Belangrijk kenmerk: density (dichtheid) = hoe sterk mensen binnen een netwerk met elkaar
verbonden zijn
- Density = gerealiseerde ties/max. mogelijke ties
- Max. mogelijke ties = n^2 – n
o Of: (n^2 – n)/2 bij undirected ties
Adjaceny matrix
- 0 = geen relatie
- 1 = wel relatie
Als je de hele matrix optelt = gerealiseerde ties
Max. mogelijke ties = rij x rij, min de diagonaal
,Density over WhatsApp-buurtpreventiegroep lijkt op een hechte structuur, omdat iedereen
in één kanaal zit. En in een hechte buurt is de veiligheid hoger vanwege sociale controle.
Maar in werkelijkheid is de feitelijke dichtheid vaak matig, omdat niet iedereen met
iedereen praat en er dus een paar centrale personen zijn die de communicatie dragen.
Hechte netwerken hebben voor- en nadelen case: Amish gemeenschap: de sociale
controle kan de individuele vrijheid bedreigen. Deze protestante splintergroep heeft strike
regels:
- Verbod op moderne technologie en massamedia
- Traditionele kleding
- Beperkt onderwijs
Dus een hechte gemeenschap, maar wel afgesloten van de buitenwereld
Hechte versus losse netwerken
- Hechte (dense) netwerken
o Solidariteit (saamhorigheid)
o Reputatie & sociale controle (makkelijker veiligheid)
o Collectieve actie mogelijk
- Losse (loose) netwerken
o Meer creativiteit
o Minder druk tot conformeren, meer vrijheid en diversiteit
o Meer diverse hulpbronnen
Dilemma een netwerk kan niet tegelijk dense en loose zijn. Dus een dilemma tussen
solidariteit en vrijheid.
Macroniveau
Het niveau van hele netwerken, de samenlevingen. Het gaat om grootschalige netwerken
van mensen, organisaties of landen en vooral om hoe maatschappelijke veranderingen onze
sociale verbindingen beïnvloeden (digitalisering, individualisering). Grote spelers, Big Tech-
bedrijven of overheden, hebben een invloed op hoe onze netwerken eruitzien.
Tubergen boek
- Kernbegrippen networks
- Tie strength
- Density
- Meeting opportunities
- Homophily
- Small-world structuur
- Bridging en bonding ties
,Het belang van netwerkposities
Nicholas Christakis: How social networks predict epidemics casus: vriendschapsnetwerk
Harvard University. Hij spreekt over hoe netwerken gebruikt kunnen worden om
griepepidemie te voorspellen.
Centraal idee: centrale figuren in een netwerk opsporen, dit zijn invloedrijke personen
Mensen hebben verschillende posities in netwerken: meer centraal of perifeer. Centrale
actoren zijn bijvoorbeeld:
o Degree centrality = aantal connecties
o Closeness centrality = gemiddelde afstand tot anderen
o Betweenness centrality (brokerage) = positie tussen clusters (kortste pad)
Maar hoe spoor je centrale nodes op volgens Christakis? Met vriendschapsparadox =
gemiddeld hebben je vrienden meer vrienden dan jij.
Populaire mensen worden vaker genoemd als iemands vriend. Dus als je willekeurig mensen
vraagt om hun vrienden te noemen, krijg je automatisch meer centrale personen in je
steekproef (omdat zij meer kans hebben om genoemd te worden). Zo kun je zonder het hele
netwerk in kaart te brengen, centrale personen opsporen.
Christakis keek in zijn onderzoek naar de verspreiding van ziektes: centrale personen raken
eerder besmet, omdat ze meer connecties hebben. Daardoor kun je via hen vroegtijdig
veranderingen signaleren (epidemie). Dus een friends sample is nuttig.
Vaccinatiestrategie
Betweenness centrality zijn belangrijker dan degree centrality, want als je die ‘bruggen’
vaccineert, stop je de spreiding tussen clusters.
De gebruikte strategie tijdens Covid had dus moeten zijn: centrale of brugpersonen eerst
vaccineren, niet eerste de oudsten en kwetsbaren.
Dus de echte strategie was ethisch belangrijk, maar vanuit netwerklogica niet optimaal voor
snelle virusremming
, Network graphs en clustering
16 Florentijnse families, met vertices: families en edges: huwelijk en zaken. Hoe kwam de
Medici familie aan de macht? De familie nam een centrale positie in, door veel huwelijks- en
zakelijke connecties functioneerden ze als brug tussen verschillende families. Deze centrale
positie gaf hun informatie, invloed en toegang tot macht.
De verbindingen laten het aantal passen zien, hoe dikker de lijn hoe meer passen. Je kunt
dus patronen zien: Spanje past meer over dan Nederlands, dus in Spanje is er een centrale
figuur (Xavi), in Nederland minder
