Omgevingsrecht 4
Deel administratief recht
Inleiding
- De relatie tussen de overheid en de burger (private personen) staat
centraal. Overheid is ook een persoon en moet zorgen voor algemene
belang en mag soms éénzijdige beslissingen volgen zonder overleg. Hier is
strikte wetgeving voor nodig.
- Eén onveranderlijk basisbeginsel: algemeen belang (dit evolueert
doorheen de tijd)
Voorbeeld: straten die we gebruiken, nutsvoorzieningen, OCMW, NMBS, B-
post, milieu, goede ruimtelijke ordening…
Voorbeeld: milieu staat zeker in de agenda, maar 30 jaar geleden minder
belangrijk.
Wat verstaat men onder “een overheid”?
- Ruim begrip
- Overheid die optreedt als uitvoerende macht in functie van het algemeen
belang.
- Op verschillende niveaus: gemeente, federaal…
Voorbeeld: als je een omgevingsvergunning wilt verkrijgen dan is de
gemeente bevoegd.
Hoofdstuk 1: Het administratief recht in ons
rechtssysteem geplaatst
Begrip
Bodemwetgeving (deel van Milieuwetgeving - Collega Raf Engels) is eigenlijk
ook een deel van het administratief recht, zoals:
- Ruimtelijke Ordening;
- Ambtenarenrecht;
- De organisatie van de federale overheid;
- De organisatie van de gewesten en de gemeenschappen;
- De inrichting van de provincies;
- De intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (igs), en
De lokale besturen (bestuurlijke overheden en bestuurlijke diensten): de
gemeenten, AGB’s (autonome gemeentebedrijven), politiezones,
brandweerzones, OCMW’s, kerkfabrieken, polders en wateringen. Maar ook:
overheidsbedrijven, Kortom alles wat te maken heeft met “bestuurlijke
organisaties”.
- Je hebt overheden op verschillende niveaus zoals: provincies, gemeente,
federaal vlak…
- Er zijn ook gedecentraliseerde diensten zoals vb. OCMW, kerkfabrieken,
politiezones…
1
, Het andere deel van deze cursus gaat over de rest van het administratief recht
(of bestuursrecht), met name; over die onderdelen die ook van belang zijn voor
vastgoedprofessional omdat hij/zij er op het terrein in zijn/haar beroep er mee in
aanraking komen. Meestal ook omdat zij invloed en/of gevolgen hebben op/voor
onroerend goed en eigendomsverhoudingen.
Het begrip van de overheid is vele ruimer en je moet dit weten want
wanneer je met deze instanties gaat werken, moet je weten dat er
bepaalde wetgeving en regels zijn waar je rekening mee moet houden.
Deze wetgeving is vaak heel specifiek en belangrijk aangezien de overheid
eenzijdige beslissingen kan nemen bijvoorbeeld waardoor er een bepaalde
procedure aan gelinkt zijn. De overheid is in dit vak een heel ruim begrip.
Indien je iets wil verkopen waarbij iedereen evenveel kans heeft om dit aan
te kopen kan dit via een openbare verkoop bijvoorbeeld, maar er zijn
natuurlijk ook andere opties.
(Openbaar) bestuur
- Het bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen belang.
Om dit te realiseren treden de bestuursorganen op verschillende manieren op,
door het nemen van:
Bestuursbeslissingen (individuele toepassingsbeslissingen in concrete
dossiers) hebben een individuele draagwijdte – worden beschikkingen
genoemd. De overheden op elk niveau kunnen deze beslissingen nemen.
Voorbeeld: een omgevingsvergunning verlenen door de gemeente (jij
vraagt dat en voor jou wordt het bekeken en beslist en is niet voor heel de
gemeente van toepassing), milieuvergunning, onteigeningsvergoeding
bepaling…
Beslissingen van wetgevende aard (indien de wet een meer concrete
uitwerking vereist) hebben een algemene draagwijdte – worden
verordeningen of reglementen genoemd.
- GEEN WETGEVEND NIVEAU
- Is op iedereen van toepassing voor de mensen van vb. de gemeente
Voorbeeld: Bouwcode Antwerpen, politieverordeningen, fiscale
verordeningen
Jurisdictionele beslissingen (administratieve rechtscolleges)
Rechterlijke Wetgevende Uitvoerende macht
macht macht
Hoven en Wetten, De regering, gemeenten, provincies,… bij strijdige
rechtbanken decreten beslissingen kan men naar de Raad van State (=hoogste
administratief rechtscollege – gewone rechtbank is hier niet
voor bevoegd).
Er is een scheiding van machten, indien een wet strijdig is met de grondwet en je
wil hier iets aan doen dan moet je naar het Grondwettelijk Hof. Maar ook de
uitvoerende macht kan beslissingen nemen die strijdig zijn, je kan hiervoor niet
naar de gewone rechtbank gaan dus je hebt een bijzonder rechtscollege waar je
dan naartoe kan gaan, dan moet je naar de Raad van State (dit is het hoogste
administratieve rechtscollege). Gewone rechtbanken zijn hier niet voor bevoegd.
2
, Je kan ingaan tegen beslissingen van overheden, er zijn wel speciale rechtbanken
voor nodig, de Raad van State zit daarbij bovenaan maar er is wel een interne
procedure (ook bij fiscaliteit zo) die je daarvoor moet doorlopen, dit zien we
verder bij omgevingsvergunning. Je gaat eerst dus bepaalde stappen moeten
doorlopen alvorens je naar de Raad van State kan.
Indien je dus tegen een beslissing in wil gaan, steeds lezen welke
procedure je dan moet volgen.
Opfrissing
Het publiek recht geeft regels ten aanzien van de verhouding tussen de burger
en de overheid. Ook handelt dit over de verhouding tussen overheidsinstanties
onderling. Dit is ook het onderscheid met het andere grote rechtsgebied, het
privaatrecht.
Het publiekrecht bestaat uit de volgende onderdelen: grondwettelijk recht
(staatsrecht), administratief recht (bestuursrecht), fiscaal recht en strafrecht.
Bronnen
1) Rechtsregels
2) Pseudowetgeving
3) Rechtspraak
4) Rechtsleer
Rechtsregels
Geschreven
Er is een hiërarchie. We zitten
met bijvoorbeeld decreten
maar kunnen genomen
worden op verschillende
bevoegdheden maar gaan
niet per se boven of onder
elkaar staan.
Gemeentelijk besluit: er is regelgeving op verschillende niveaus, een lager
besluit moet steeds rekening houden met besluiten die daarboven staan. Je moet
dus steeds goed nadenken wat boven elkaar staat.
Een besluit staat onder een decreet en een decreet is dus vaak algemener
waardoor een besluit er eerder een verduidelijking op zal zijn.
Orgaan van functioneel gedecentraliseerde openbare dienst: OCMW die
een bepaalde beslissing neemt bv., kerkfabrieken, VRT (is ook heel ruim),… ook
zij kunnen besluiten gaan nemen maar moeten zich aan bepaalde regelgeving
houden.
Wet, decreet en ordonnantie op federaal wetgevend niveau:
Wet Decreet Ordonnantie
Boek 3 Goederen bv., dit is voor Vlaams Gewest en Waals Gewest Brussels
heel België van toepassing en is Hoofdstedelijk Gewest
dus op federaal niveau.
Daarnaast hebben we ook nog eens gewesten (heeft met grondgebied te maken
– zoals zaken rond milieu, ze gaan dus echt kijken naar het Vlaams, Brussel
3
, Hoofdstedelijk en Waals Gewest andere regelgeving van toepassing
naargelang wat de ligging is) en gemeenschappen (op vlak van talen: Vlaams,
Franstalig en Duitse Gemeenschap).
Bodem is een gewestelijke bevoegdheid en is dus ook anders in Brussel bv.
België is groot en je bent vaak de gewestgrens over dus je moet goed in je
achterhoofd houden dat de wetgeving dan ook verschillend is.
Voorbeelden:
Bouwcode van Antwerpen = een gemeentelijk besluit (algemeen geldend)
Omgevingsvergunning = een gemeentelijk besluit (individueel)
Ze moeten dus rekening houden met de wetgeving die daarboven staat,
zoals de gewestelijke wetgeving.
Vlaamse codex wonen (verzameling van besluiten genomen door de
Vlaamse Regering) = uitvoerend en een regionaal regeringsbesluit. Iedere
rechtsregel heeft zijn eigen niveau, en hoe specifieker ze zijn uitgewerkt.
Niet-geschreven: deze regels gelden ook al is er geen wet
voorzien Dit is niet in elk land
zo.
Rechtsgewoonte (voor het administratief recht minder van belang), en
Algemene rechtsbeginselen (van belang voor ons) = basisbeginselen van
de rechtsorde = ze zijn er en ze zijn vaak niet specifiek opgeschreven
maar wel verwerkt in andere wetgeving. Ze zijn er wel en we moeten er
rekening mee houden. Het zijn dingen die we zo gewoon zijn en normaal
vinden waardoor je er al van kan uitgaan in principe dat er een wet rond is.
Retroactiviteit van de wet bv. indien je vandaag iets doet dat morgen niet
meer mag, dan kan je er niet meer voor gestraft worden, het is logisch en
dit vinden we normaal aangezien de handeling geldig was op de moment
zelf.
Voorbeelden
Behoorlijke wetgeving: rechtszekerheid
Voorbeeld: binnen strafrecht om de niet-retroactieve werking van
wetgeving. Als het vandaag geldig is, maar wet verandert dan kan het niet
zijn dat je beboet wordt. Als je vb. gisteren 70 km/u hebt gereden, maar
vandaag is het 50 km/u dan mag je hier niet beboet voor worden, want dit
was gisteren niet zo.
Behoorlijke rechtspraak: recht op toegang tot de rechter, recht op en
uitspraak binnen een redelijke termijn
Behoorlijk bestuur: motiveringplicht (als een overheid beslissing neemt
dan moet hij dit motiveren door te zeggen waarom je iets beslist of vindt) ,
gelijkheidsbeginsel
Wanneer men niet akkoord is met een beslissing dan kan men kijken naar
de motivatie van de beslissing. Vaak staat in de wet dat de overheid moet
motiveren, maar ook al staat het niet in de wet dan gaan ze het moeten
doen. = algemene beginselen van behoorlijk bestuur of ABBB en
deze hoeven dus niet-geschreven te zijn, maar bestaan wel waardoor
overheden hier rekening mee moeten houden.
4
Deel administratief recht
Inleiding
- De relatie tussen de overheid en de burger (private personen) staat
centraal. Overheid is ook een persoon en moet zorgen voor algemene
belang en mag soms éénzijdige beslissingen volgen zonder overleg. Hier is
strikte wetgeving voor nodig.
- Eén onveranderlijk basisbeginsel: algemeen belang (dit evolueert
doorheen de tijd)
Voorbeeld: straten die we gebruiken, nutsvoorzieningen, OCMW, NMBS, B-
post, milieu, goede ruimtelijke ordening…
Voorbeeld: milieu staat zeker in de agenda, maar 30 jaar geleden minder
belangrijk.
Wat verstaat men onder “een overheid”?
- Ruim begrip
- Overheid die optreedt als uitvoerende macht in functie van het algemeen
belang.
- Op verschillende niveaus: gemeente, federaal…
Voorbeeld: als je een omgevingsvergunning wilt verkrijgen dan is de
gemeente bevoegd.
Hoofdstuk 1: Het administratief recht in ons
rechtssysteem geplaatst
Begrip
Bodemwetgeving (deel van Milieuwetgeving - Collega Raf Engels) is eigenlijk
ook een deel van het administratief recht, zoals:
- Ruimtelijke Ordening;
- Ambtenarenrecht;
- De organisatie van de federale overheid;
- De organisatie van de gewesten en de gemeenschappen;
- De inrichting van de provincies;
- De intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (igs), en
De lokale besturen (bestuurlijke overheden en bestuurlijke diensten): de
gemeenten, AGB’s (autonome gemeentebedrijven), politiezones,
brandweerzones, OCMW’s, kerkfabrieken, polders en wateringen. Maar ook:
overheidsbedrijven, Kortom alles wat te maken heeft met “bestuurlijke
organisaties”.
- Je hebt overheden op verschillende niveaus zoals: provincies, gemeente,
federaal vlak…
- Er zijn ook gedecentraliseerde diensten zoals vb. OCMW, kerkfabrieken,
politiezones…
1
, Het andere deel van deze cursus gaat over de rest van het administratief recht
(of bestuursrecht), met name; over die onderdelen die ook van belang zijn voor
vastgoedprofessional omdat hij/zij er op het terrein in zijn/haar beroep er mee in
aanraking komen. Meestal ook omdat zij invloed en/of gevolgen hebben op/voor
onroerend goed en eigendomsverhoudingen.
Het begrip van de overheid is vele ruimer en je moet dit weten want
wanneer je met deze instanties gaat werken, moet je weten dat er
bepaalde wetgeving en regels zijn waar je rekening mee moet houden.
Deze wetgeving is vaak heel specifiek en belangrijk aangezien de overheid
eenzijdige beslissingen kan nemen bijvoorbeeld waardoor er een bepaalde
procedure aan gelinkt zijn. De overheid is in dit vak een heel ruim begrip.
Indien je iets wil verkopen waarbij iedereen evenveel kans heeft om dit aan
te kopen kan dit via een openbare verkoop bijvoorbeeld, maar er zijn
natuurlijk ook andere opties.
(Openbaar) bestuur
- Het bestuur is verantwoordelijk voor het algemeen belang.
Om dit te realiseren treden de bestuursorganen op verschillende manieren op,
door het nemen van:
Bestuursbeslissingen (individuele toepassingsbeslissingen in concrete
dossiers) hebben een individuele draagwijdte – worden beschikkingen
genoemd. De overheden op elk niveau kunnen deze beslissingen nemen.
Voorbeeld: een omgevingsvergunning verlenen door de gemeente (jij
vraagt dat en voor jou wordt het bekeken en beslist en is niet voor heel de
gemeente van toepassing), milieuvergunning, onteigeningsvergoeding
bepaling…
Beslissingen van wetgevende aard (indien de wet een meer concrete
uitwerking vereist) hebben een algemene draagwijdte – worden
verordeningen of reglementen genoemd.
- GEEN WETGEVEND NIVEAU
- Is op iedereen van toepassing voor de mensen van vb. de gemeente
Voorbeeld: Bouwcode Antwerpen, politieverordeningen, fiscale
verordeningen
Jurisdictionele beslissingen (administratieve rechtscolleges)
Rechterlijke Wetgevende Uitvoerende macht
macht macht
Hoven en Wetten, De regering, gemeenten, provincies,… bij strijdige
rechtbanken decreten beslissingen kan men naar de Raad van State (=hoogste
administratief rechtscollege – gewone rechtbank is hier niet
voor bevoegd).
Er is een scheiding van machten, indien een wet strijdig is met de grondwet en je
wil hier iets aan doen dan moet je naar het Grondwettelijk Hof. Maar ook de
uitvoerende macht kan beslissingen nemen die strijdig zijn, je kan hiervoor niet
naar de gewone rechtbank gaan dus je hebt een bijzonder rechtscollege waar je
dan naartoe kan gaan, dan moet je naar de Raad van State (dit is het hoogste
administratieve rechtscollege). Gewone rechtbanken zijn hier niet voor bevoegd.
2
, Je kan ingaan tegen beslissingen van overheden, er zijn wel speciale rechtbanken
voor nodig, de Raad van State zit daarbij bovenaan maar er is wel een interne
procedure (ook bij fiscaliteit zo) die je daarvoor moet doorlopen, dit zien we
verder bij omgevingsvergunning. Je gaat eerst dus bepaalde stappen moeten
doorlopen alvorens je naar de Raad van State kan.
Indien je dus tegen een beslissing in wil gaan, steeds lezen welke
procedure je dan moet volgen.
Opfrissing
Het publiek recht geeft regels ten aanzien van de verhouding tussen de burger
en de overheid. Ook handelt dit over de verhouding tussen overheidsinstanties
onderling. Dit is ook het onderscheid met het andere grote rechtsgebied, het
privaatrecht.
Het publiekrecht bestaat uit de volgende onderdelen: grondwettelijk recht
(staatsrecht), administratief recht (bestuursrecht), fiscaal recht en strafrecht.
Bronnen
1) Rechtsregels
2) Pseudowetgeving
3) Rechtspraak
4) Rechtsleer
Rechtsregels
Geschreven
Er is een hiërarchie. We zitten
met bijvoorbeeld decreten
maar kunnen genomen
worden op verschillende
bevoegdheden maar gaan
niet per se boven of onder
elkaar staan.
Gemeentelijk besluit: er is regelgeving op verschillende niveaus, een lager
besluit moet steeds rekening houden met besluiten die daarboven staan. Je moet
dus steeds goed nadenken wat boven elkaar staat.
Een besluit staat onder een decreet en een decreet is dus vaak algemener
waardoor een besluit er eerder een verduidelijking op zal zijn.
Orgaan van functioneel gedecentraliseerde openbare dienst: OCMW die
een bepaalde beslissing neemt bv., kerkfabrieken, VRT (is ook heel ruim),… ook
zij kunnen besluiten gaan nemen maar moeten zich aan bepaalde regelgeving
houden.
Wet, decreet en ordonnantie op federaal wetgevend niveau:
Wet Decreet Ordonnantie
Boek 3 Goederen bv., dit is voor Vlaams Gewest en Waals Gewest Brussels
heel België van toepassing en is Hoofdstedelijk Gewest
dus op federaal niveau.
Daarnaast hebben we ook nog eens gewesten (heeft met grondgebied te maken
– zoals zaken rond milieu, ze gaan dus echt kijken naar het Vlaams, Brussel
3
, Hoofdstedelijk en Waals Gewest andere regelgeving van toepassing
naargelang wat de ligging is) en gemeenschappen (op vlak van talen: Vlaams,
Franstalig en Duitse Gemeenschap).
Bodem is een gewestelijke bevoegdheid en is dus ook anders in Brussel bv.
België is groot en je bent vaak de gewestgrens over dus je moet goed in je
achterhoofd houden dat de wetgeving dan ook verschillend is.
Voorbeelden:
Bouwcode van Antwerpen = een gemeentelijk besluit (algemeen geldend)
Omgevingsvergunning = een gemeentelijk besluit (individueel)
Ze moeten dus rekening houden met de wetgeving die daarboven staat,
zoals de gewestelijke wetgeving.
Vlaamse codex wonen (verzameling van besluiten genomen door de
Vlaamse Regering) = uitvoerend en een regionaal regeringsbesluit. Iedere
rechtsregel heeft zijn eigen niveau, en hoe specifieker ze zijn uitgewerkt.
Niet-geschreven: deze regels gelden ook al is er geen wet
voorzien Dit is niet in elk land
zo.
Rechtsgewoonte (voor het administratief recht minder van belang), en
Algemene rechtsbeginselen (van belang voor ons) = basisbeginselen van
de rechtsorde = ze zijn er en ze zijn vaak niet specifiek opgeschreven
maar wel verwerkt in andere wetgeving. Ze zijn er wel en we moeten er
rekening mee houden. Het zijn dingen die we zo gewoon zijn en normaal
vinden waardoor je er al van kan uitgaan in principe dat er een wet rond is.
Retroactiviteit van de wet bv. indien je vandaag iets doet dat morgen niet
meer mag, dan kan je er niet meer voor gestraft worden, het is logisch en
dit vinden we normaal aangezien de handeling geldig was op de moment
zelf.
Voorbeelden
Behoorlijke wetgeving: rechtszekerheid
Voorbeeld: binnen strafrecht om de niet-retroactieve werking van
wetgeving. Als het vandaag geldig is, maar wet verandert dan kan het niet
zijn dat je beboet wordt. Als je vb. gisteren 70 km/u hebt gereden, maar
vandaag is het 50 km/u dan mag je hier niet beboet voor worden, want dit
was gisteren niet zo.
Behoorlijke rechtspraak: recht op toegang tot de rechter, recht op en
uitspraak binnen een redelijke termijn
Behoorlijk bestuur: motiveringplicht (als een overheid beslissing neemt
dan moet hij dit motiveren door te zeggen waarom je iets beslist of vindt) ,
gelijkheidsbeginsel
Wanneer men niet akkoord is met een beslissing dan kan men kijken naar
de motivatie van de beslissing. Vaak staat in de wet dat de overheid moet
motiveren, maar ook al staat het niet in de wet dan gaan ze het moeten
doen. = algemene beginselen van behoorlijk bestuur of ABBB en
deze hoeven dus niet-geschreven te zijn, maar bestaan wel waardoor
overheden hier rekening mee moeten houden.
4
