samenvatting veehouderij

Stallenbouw
1 Huisvestiging voor melkvee
1.1 Aspecten van stalontwerp en criteria
Brambell Committee: alle dieren vrijheid om minimaal te kunnen opstaan, liggen, omdraaien, zichzelf
verzorgen & poten strekken -> 5 vrijheden

5 vrijheden (aangepast)
 Vrijheid van dorst, honger & slechte voeding
 Vrijheid van ongemak (schuilplaats & rustplaats)
 Vrijheid van pijn, letsels & ziekte
 Vrijheid om normaal gedrag te vertonen
 Vrijheid van angst & stress

Evaluatiesysteem van huisvestiging en
management -> 4 principes
 Goede voeding
 Goede huisvestiging
 Goede gezondheid
 Kunnen vertonen van normaal gedrag


Wat hebben koeien nodig op basis van hun gedrag
Grootste bezigheid vd dag: liggen voor rusten & herkauwen
 Ligruimte zeer belangrijk

Voldoende ruimte voor rusten, eten & bewegen: afh vd grootte vd dieren

1.1.1 koe dimensies
voornaamste maten
Essentieel voor ontwerpen stal: kennis lichaamsmaten & ruimte nodig
voor normaal gedrag

Belangrijkste afmetingen
 Schofthoogte (H)
 Diagonale lichaamslengte (L)
 Schouderbreedte (W)

CIGR standaardafmetingen van de dieren
CIGR standaard tabel: overzicht lichaamsmaten vaarzen/ koeien voor toepassen in praktijk
 Bij gebrek aan kennis (Holstein Friesian)

Verband tussen lichaamsmaten en gewicht
Levend gewicht en leeftijd gekend -> evaluatie ruimtelijke noden
 Niet betrouwbaar: variatie in grootte tussen rassen & individuen binnen ras




1.1.2 Koegedrag
Subgroepen gebaseerd op: melkgifte, droge koeien, leeftijd, eerstekalfskoeien …

,Rusten
10-14 u/ dag -> 10-15 beurten

Afhankelijk van
 Voeder en melktijden  Voederfrequentie  Management

Opgedeeld
 Liggen zonder slapen  Slapen met totale spierontspanning

Voederopname
5-9 u/ dag eten -> perioden (10-15) van 30-45min
 Voedersysteem: vermijden competitie, frustratie & agressie

Belangrijkste factoren
 Ruimte per dier  Ontwerp van voederhek
 Voederbeschikbaarheid  Toegangstijd tot voeder

Zelfsluitende hekken: competitie verminderen + observeren & behandelen
Beperking aantal plaatsen: ranglage dieren onvoldoende voeder -> minder melkproductie

Drinken
130l -> 10-15x/ dag

Afhankelijk
 DS gehalte rantsoen  Melkgifte  Omgevingstemperatuur

Voortbeweging
Vloer: stabiele tred -> niet uitglijden/ vallen

Gladde vloer
 Minder verplaatsten  Minder inspannen om proper te blijven
 Minder tochtverschijnselen vertonen

Gevolgen
 Onregelmatig afslijten klauwen  Kreupelheid (uitglijden)

1.2 Voederplaats
Voederhekken & voedergoten/ kribben
 Toegang groot volume voeder  Voederverspilling voorkomen
 Competitie beperken  Koeien niet kwetsen

Beste opstelling
 Comfortabel en niet kwetsen  Minimale zijdelingse beweging
 Maximale beweeglijkheid naar voer

Buiten gebouw -> afdak

1.2.1 Criteria voor voederplaatsen
Aantal voederplaatsen
 Ideaal = alle dieren tegelijk voeden -> per dier 1 voederplek

,  Voeder permanent aanwezig -> 1 voederplek per 2.5 dier
 Minder voederplaatsen als dieren: geen zelfsluitend voederhek

Basisafmetingen
Reikwijdte
Binnen normaal bereik: niet duwen met schouders ->
voorkomt verwondingen

Reikwijdte afh van
 Grootte koe
 Uitvoering voederhek

Algemeen: hoe groter het hoogteverschil tussen de voederloopgang en de voedergoot, hoe groter de
reikwijdte
 Voederverlies beperken: hoogteverschil gelimiteerd tot 15-20 cm

Overhellen van voederhek met 20° weg van dier -> bereikbare hoeveelheid vergroot zonder
kwetsuren

Afscheiding tss goot en dier 15-20cm

Voederkrib of voedergoot
Voederkrib: vermijd dat dier voeder buiten bereik duwen
 60cm diep en 20cm hoger dan voedergang
 Duurder
 Meer arbeid om te vullen & reinigen
 Smalle voedergangen problematisch
 Voederen silage: vloer beschermd tegen zure sappen

Voederbreedte per dier
Formule: CS = 1.3 W -> W: borstbreedte dier
 Lengte voederhek afleiden ( aantal dieren in de stal )

Voederstand
Fysieke afscheiding
 Verminderd competitie & agressie  Verhoogt drogestofopname

Verhoogde vloer (& rubberen matten)
 Niet gestoord door mestschuiven -> proper  Betere klauwgezondheid

Loopgang: breed genoeg zodat 2 koeien kunnen passeren zonder elkaar te hinderen
Voedergang = ruimte waar koeien niet kunnen komen

Ruimte afhankelijk van voedersysteem
 Mengwagen: min 4m breed
 2 tegenover elkaar liggende voederhekken: min 5m breed
 Transportband: breedte vd band -> begin extra ruimte

1.2.2 Ontwerp voederhek
Voederhek bestaande uit 2 horizontale buizen
Schoft koeien gevoelig -> plaatsing bovenste buis cruciaal

, Voordelen
 Lage kostprijs  Toegankelijkheid voor koeien

Nadelen
 Voederverlies
 Zonder hinder zijwaarts bewegen
 Niet aangeraden voor melkkoeien

Diagonaal voederhek
Dwingt koeien kop schuin te houden voor toegang

Voordelen
 Vermindert verspilling: voeder niet over rug gooien & niet los maken met voeder in muil
 Zijdelingse beweging licht beperkt

Maximaal voederbereik & minimale verspilling: hoek 60°




Zweeds voederhek
Voorkomt wegjagen naburige koeien -> zijdelings bereik berperkt

Verticale afscheiding
 Limiteert zijdelings bereik  Limiteert voeder binnen bereik dier

Optimaal bereik: kant af schuinen hoek 7°




Zwaluwstaart voederhek
Voordelen
 Beste vederbereik zonder kwetsuren &
voedervermorsing
 Schuine afscheiding: verhindert agressie met optimaal
bereik
 Relatief goedkoop


Zelfsluitend voederhek
Voordeel: koeien vast zetten
 Koeien na melken beletten van neerliggen zolang slotgaten tepel niet gesloten zijn