Samenvatting Praktisch
Burgerlijk Recht
Deel I: Inleiding tot het recht
Hoofdstuk 1: Algemene inleiding (ENKEL LEZEN)
Hoofdstuk 2: Indelingen van het recht
Privaatrecht vs. Publiekrecht
Dit is het onderscheid tussen patrimoniale en extra patrimoniale rechten.
Privaatrecht
- Regelt de verhouding tussen burgers onderling. Burger vs. Burger.
- Synoniem = civiel recht.
- Heeft betrekking op private belangen.
- Geldt alleen voor de betrokken personen.
- Bijvoorbeeld: echtscheiding.
- Onderdeel privaatrecht = Burgerlijk recht neergeschreven in het Burgerlijk Wetboek
(Personen- en familierecht, Eigendomsrecht, Erfenisrecht en contracten)
- Tussen wie? Tussen particulieren: eiser tegen verweerder.
- Waarom? Rechtsconflicten oplossen
- Welke rechtbanken? Vredegerecht, Rechtbank van 1ste aanleg (Burgerlijke),
Arbeidsrechtbank, Rechtbank van Koophandel, Hof van Beroep (Burgerlijke kamer), Hof van
Cassatie.
- Welke sancties?
Schadevergoeding aan de tegenpartij.
Uitvoering van een verplichting of een vervangende schadevergoeding betalen.
Publiekrecht
- Het regelt de verhouding tussen overheid en burger. Overheid vs. Burger.
- Handt ook verhouding tussen overheidsinstanties onderling. Overheid vs. Overheid.
- Overheid opereert als gezagsdrager.
- Bij niet-naleving: sanctie.
- Hierin behoren objectieve rechtsnormen die het algemeen belang betreffen.
- Regelt de inrichting, organisatie en werking van de staat en zijn onderdelen.
- Het openbaar gezag komt aan bod en wordt toegepast.
- Bijvoorbeeld: slachtoffer diefstal, bouwmisdrijven, onteigening, stedenbouw.
- Onderdeel: administratief, grondwettelijk, straf, sociale zekerheid en fiscaal recht.
- Strafrecht bestaat uit 2 onderdelen:
Materiële strafrecht: beschrijft de strafbare feiten en de daaraan verbonden straffen.
Formele strafrecht: De wijze waarop het onderzoek naar eventuele misdrijven gevoerd
moet worden.
- Tussen wie? Tussen een beschuldigde en de maatschappij.
, - Waarom? Afkeurenswaardige acties of ‘strafbare feiten’ bestraffen. Bv: overtredingen.
- Welke rechtbanken? Politierechtbank, Correctionele rechtbank, Hof van assisen, Hof van
beroep, Hof van Cassatie.
- Welke sancties? Boete te betalen aan de staat, enkelband of gevangenisstraf.
Hoofdstuk 3: Rechtsbronnen
Inleiding
Onderscheid maken tussen materiële en de formele bronnen.
- Materiële rechtsbronnen bepaalt de inhoudsregels van de rechtsregels.
Waarom is de meerderjarigheid op 18 jaar gebracht, terwijl men vroeger 21 jaar moest
zijn?
Waarom staat in het verkeersreglement dat we rechts moeten rijden?
Waarom moeten we op zondag niet werken?
- Formele rechtsbronnen We zoeken de reden waarom sommige regels als rechtsregels te
beschouwen zijn.
Het bevatten echte rechtsregels.
Voorbeelden: gewoonte, wet, rechtspraak, rechtsleer en de algemene rechtsbeginselen.
Wetgeving sensu lato (materiële wet)
Onderscheid tussen formele en materiële wet
- Formele wetten Het zijn alle handelingen gesteld door de federale wetgevende macht (in
België: Kamer, Senaat en Koning samen), ongeacht de inhoud van deze handeling.
- Materiële wetten Het zijn alle algemeen bindende voorschriften uitgevaardigd door de in
de staat daartoe bevoegde overheid en beantwoordend aan de omschrijving van het begrip
rechtsnorm.
Niet elke materiële wet is een formele wet. De algemeen bindende regel die opgesteld is
door bv. Het Vlaams Parlement is wel een materiële wet, maar geen formele wet (want
niet opgesteld door het federale Parlement)
Internationale verdragen en secundair internationaal recht
Bepaalde rechtsregels van internationale aard kunnen geldingskracht hebben binnen het Belgisch
grondgebied, ook al zijn die regels niet gemaakt door Belgische overheidsorganen.
- Verordening: Het is bindend voor alle lidstaten. algemene strekking.
- Richtlijn: Nationale wetgeving aanpassen om een bepaald doel te bereiken.
- Besluit: Het is verbindend in al zijn onderdelen.
Internationale regels hebben altijd voorrang op Belgische wet.
De grondwet
Het is het meest fundamentele van alle nationale wetten. Het regelt de inrichting van de machten
binnen de staat en waarborgt ze de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers.
- Voorbeeld wijziging: democratisering van het kiesstelsel.
- Wijzigen is enkel mogelijk via een ingewikkelde procedure.
,De wet (sensu stricto)
De grondwet regelt de samenstelling en de bevoegdheid van de wetgevende macht. Ze bepaalt dat
de federale wetgevende macht wordt uitgeoefend door de Koning, de Kamer van
Volksvertegenwoordigers en de Senaat.
Standaard wetgevingsprocedure
- Wetgevend initiatief
- De rol van Kamer en Senaat
- De parlementaire commissies
- Plenaire vergadering
- Bekrachtiging, afkondiging en bekendmaking
Decreten en ordonnanties
- Decreten worden uitgevaardigd door het Vlaamse Parlement, het Parlement van de Franse
Gemeenschap, het Parlement van het Waalse Gewest en het Parlement van de Duitse
Gemeenschap. Regionaal niveau.
- Ordonnanties worden uitgevaardigd door het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Zij hebben
kracht van wet binnen het Brusselse Gewest.
Koninklijke besluiten
- Het is een besluit van de regering.
- De koning ondertekent als eerste het besluit. is niet verantwoordelijk.
- Ministers ondertekenen ook.
Ministeriële besluiten
- Wordt uitgevaardigd door een of meerdere ministers.
- Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
- Het gaat om een verdere detaillering van bij KB uitgewerkte regels.
Provinciaal en gemeentelijk reglement
- Provinciaal reglement wordt meestal uitgevaardigd door de provincieraad.
- Gemeentelijk reglement wordt meestal uitgevaardigd door de gemeenteraad.
Rechtspraak
- Het kan omschreven worden als het geheel van de uitspraken van de verschillende
rechtscolleges.
- Formele bron van recht.
De Rechtsleer
- Geheel van standpunten van de rechtsgeleerden, zoals die blijken uit handboeken,
proefschriften, artikels en commentaren bij rechtspraak in juridische tijdschriften.
- Materiële rechtsbron.
De gewoonte
- Deze rechtsbron is nergens vastgelegd en is een ongeschreven rechtsbron.
- Bij de beoordeling van een conflict kan de rechter rekening houden met gewoonten die in de
samenleving algemeen aanvaard zijn.
- Kan materieel of formeel zijn.
, Algemene rechtsbeginselen
- Het is een formele bron recht die een rechtsregel vormt welke niet in geschreven teksten
neergelegd is, maar die een beginsel uitmaakt die samen met de andere algemene
rechtsbeginselen het moreel en institutioneel geraamte vormen waarop de maatschappelijke
organisatie berust
- Bijvoorbeeld: recht op verdediging, rechtsmisbruik
Burgerlijk Recht
Deel I: Inleiding tot het recht
Hoofdstuk 1: Algemene inleiding (ENKEL LEZEN)
Hoofdstuk 2: Indelingen van het recht
Privaatrecht vs. Publiekrecht
Dit is het onderscheid tussen patrimoniale en extra patrimoniale rechten.
Privaatrecht
- Regelt de verhouding tussen burgers onderling. Burger vs. Burger.
- Synoniem = civiel recht.
- Heeft betrekking op private belangen.
- Geldt alleen voor de betrokken personen.
- Bijvoorbeeld: echtscheiding.
- Onderdeel privaatrecht = Burgerlijk recht neergeschreven in het Burgerlijk Wetboek
(Personen- en familierecht, Eigendomsrecht, Erfenisrecht en contracten)
- Tussen wie? Tussen particulieren: eiser tegen verweerder.
- Waarom? Rechtsconflicten oplossen
- Welke rechtbanken? Vredegerecht, Rechtbank van 1ste aanleg (Burgerlijke),
Arbeidsrechtbank, Rechtbank van Koophandel, Hof van Beroep (Burgerlijke kamer), Hof van
Cassatie.
- Welke sancties?
Schadevergoeding aan de tegenpartij.
Uitvoering van een verplichting of een vervangende schadevergoeding betalen.
Publiekrecht
- Het regelt de verhouding tussen overheid en burger. Overheid vs. Burger.
- Handt ook verhouding tussen overheidsinstanties onderling. Overheid vs. Overheid.
- Overheid opereert als gezagsdrager.
- Bij niet-naleving: sanctie.
- Hierin behoren objectieve rechtsnormen die het algemeen belang betreffen.
- Regelt de inrichting, organisatie en werking van de staat en zijn onderdelen.
- Het openbaar gezag komt aan bod en wordt toegepast.
- Bijvoorbeeld: slachtoffer diefstal, bouwmisdrijven, onteigening, stedenbouw.
- Onderdeel: administratief, grondwettelijk, straf, sociale zekerheid en fiscaal recht.
- Strafrecht bestaat uit 2 onderdelen:
Materiële strafrecht: beschrijft de strafbare feiten en de daaraan verbonden straffen.
Formele strafrecht: De wijze waarop het onderzoek naar eventuele misdrijven gevoerd
moet worden.
- Tussen wie? Tussen een beschuldigde en de maatschappij.
, - Waarom? Afkeurenswaardige acties of ‘strafbare feiten’ bestraffen. Bv: overtredingen.
- Welke rechtbanken? Politierechtbank, Correctionele rechtbank, Hof van assisen, Hof van
beroep, Hof van Cassatie.
- Welke sancties? Boete te betalen aan de staat, enkelband of gevangenisstraf.
Hoofdstuk 3: Rechtsbronnen
Inleiding
Onderscheid maken tussen materiële en de formele bronnen.
- Materiële rechtsbronnen bepaalt de inhoudsregels van de rechtsregels.
Waarom is de meerderjarigheid op 18 jaar gebracht, terwijl men vroeger 21 jaar moest
zijn?
Waarom staat in het verkeersreglement dat we rechts moeten rijden?
Waarom moeten we op zondag niet werken?
- Formele rechtsbronnen We zoeken de reden waarom sommige regels als rechtsregels te
beschouwen zijn.
Het bevatten echte rechtsregels.
Voorbeelden: gewoonte, wet, rechtspraak, rechtsleer en de algemene rechtsbeginselen.
Wetgeving sensu lato (materiële wet)
Onderscheid tussen formele en materiële wet
- Formele wetten Het zijn alle handelingen gesteld door de federale wetgevende macht (in
België: Kamer, Senaat en Koning samen), ongeacht de inhoud van deze handeling.
- Materiële wetten Het zijn alle algemeen bindende voorschriften uitgevaardigd door de in
de staat daartoe bevoegde overheid en beantwoordend aan de omschrijving van het begrip
rechtsnorm.
Niet elke materiële wet is een formele wet. De algemeen bindende regel die opgesteld is
door bv. Het Vlaams Parlement is wel een materiële wet, maar geen formele wet (want
niet opgesteld door het federale Parlement)
Internationale verdragen en secundair internationaal recht
Bepaalde rechtsregels van internationale aard kunnen geldingskracht hebben binnen het Belgisch
grondgebied, ook al zijn die regels niet gemaakt door Belgische overheidsorganen.
- Verordening: Het is bindend voor alle lidstaten. algemene strekking.
- Richtlijn: Nationale wetgeving aanpassen om een bepaald doel te bereiken.
- Besluit: Het is verbindend in al zijn onderdelen.
Internationale regels hebben altijd voorrang op Belgische wet.
De grondwet
Het is het meest fundamentele van alle nationale wetten. Het regelt de inrichting van de machten
binnen de staat en waarborgt ze de fundamentele rechten en vrijheden van de burgers.
- Voorbeeld wijziging: democratisering van het kiesstelsel.
- Wijzigen is enkel mogelijk via een ingewikkelde procedure.
,De wet (sensu stricto)
De grondwet regelt de samenstelling en de bevoegdheid van de wetgevende macht. Ze bepaalt dat
de federale wetgevende macht wordt uitgeoefend door de Koning, de Kamer van
Volksvertegenwoordigers en de Senaat.
Standaard wetgevingsprocedure
- Wetgevend initiatief
- De rol van Kamer en Senaat
- De parlementaire commissies
- Plenaire vergadering
- Bekrachtiging, afkondiging en bekendmaking
Decreten en ordonnanties
- Decreten worden uitgevaardigd door het Vlaamse Parlement, het Parlement van de Franse
Gemeenschap, het Parlement van het Waalse Gewest en het Parlement van de Duitse
Gemeenschap. Regionaal niveau.
- Ordonnanties worden uitgevaardigd door het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Zij hebben
kracht van wet binnen het Brusselse Gewest.
Koninklijke besluiten
- Het is een besluit van de regering.
- De koning ondertekent als eerste het besluit. is niet verantwoordelijk.
- Ministers ondertekenen ook.
Ministeriële besluiten
- Wordt uitgevaardigd door een of meerdere ministers.
- Gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad.
- Het gaat om een verdere detaillering van bij KB uitgewerkte regels.
Provinciaal en gemeentelijk reglement
- Provinciaal reglement wordt meestal uitgevaardigd door de provincieraad.
- Gemeentelijk reglement wordt meestal uitgevaardigd door de gemeenteraad.
Rechtspraak
- Het kan omschreven worden als het geheel van de uitspraken van de verschillende
rechtscolleges.
- Formele bron van recht.
De Rechtsleer
- Geheel van standpunten van de rechtsgeleerden, zoals die blijken uit handboeken,
proefschriften, artikels en commentaren bij rechtspraak in juridische tijdschriften.
- Materiële rechtsbron.
De gewoonte
- Deze rechtsbron is nergens vastgelegd en is een ongeschreven rechtsbron.
- Bij de beoordeling van een conflict kan de rechter rekening houden met gewoonten die in de
samenleving algemeen aanvaard zijn.
- Kan materieel of formeel zijn.
, Algemene rechtsbeginselen
- Het is een formele bron recht die een rechtsregel vormt welke niet in geschreven teksten
neergelegd is, maar die een beginsel uitmaakt die samen met de andere algemene
rechtsbeginselen het moreel en institutioneel geraamte vormen waarop de maatschappelijke
organisatie berust
- Bijvoorbeeld: recht op verdediging, rechtsmisbruik
