Hoofdstuk 1: basisbegrippen
1.1 Definities en basisbegrippen
Traumatologie= studie van wonden en verwondingen veroorzaakt dr ongevallen of geweld + diagnose
en behandeling hiervan
- Na ongeval belangrijk dat 1 arts (= traumachirurg) coördinerende rol op zich neemt en de
meeste letsels behandeld
- Trauma is een ziekte:
o Bij ongevalsletsel en meerdere letsels mogen deze niet apart bekeken worden
o Belangrijkste doodsoorzaak bij jonge mensen
o Leidt tot veel verlies aan functionele arbeidsmogelijkheden
Basisbegrippen:
Wonde = verstoring vd continuïteit van weefsel, door externe factoren veroorzaakt,
waarbij al of niet weefsel verloren is gegaan
Contusie = letsel vh (onderhuidse) weefsel dr inwerking van stomp geweld, er ontstaat een
bloeduitstorting en ontstekingsreactie die de heling op gang brengt
Distorsie = uitrekken van ligamenten en kapsel v/e gewricht dr een bew > normale
beweeglijkheid, daardoor ontstaan er scheuren
Microscheuren -> uitwendige structuur vd ligamenten blijft bewaart, maar
inwendig scheuren een # vezels
OF volledig scheuren gewrichtsband
Luxatie = ernstige distorsie waarbij het gewricht niet meer i/e normale anatomische
verhouding staat
Spierscheur = onderbreking id continuïteit vd spier
Peesscheur = onderbreking id continuïteit vd pees, of id pees of thv de enthese (plaats waar
pees aan bot vastzit)
Fractuur = onderbreking id continuïteit vh bot
Fractuurluxati = combi van luxatie en fractuur die uitloopt ih gewricht
e
- Weke delen: contusie
- Gewricht: distorsie, luxatie en fractuur-luxatie
- Bot: fractuur
- Spier/pees: spier -of peesscheur
2 soorten trauma’s:
- Laag-energetisch: vaak bij ouderen -> zwakker bot dr osteoporose en daardoor sneller ernstig
letsel oplopen
- Hoog-energetisch: vaker bij jongere mensen oge E weerstand nodig om ernstig letsel op te
lopen
1.2 Wondeheling
Inleiding
Externe factoren zoals: stomp of scherp geweld, chemisch, thermisch, elektrisch, toxisch of
radiatieagens
1
,Primaire of secundaire genezing:
- Primair: scherpe wondranden die perfect trg aan elkaar gehecht w + littekenvorming
- Secundair: wonde w opengelaten (omdat wondranden niet perfect tov elkaar staan) en dr
contractie en reëpithelialisatie geneest het uit zichzelf
Fasen van de wondheling
4 fasen:
1. Hemostasefase: seconden tot minuten na het trauma -> coagulatie en vasoconstrictie zorgen
vr hemostase
2. Inflammatiefase: 0-2 dagen -> ontstekingscellen migreren nr de wonde, vorming voorlopige
matrix
3. Proliferatiefase: 2-28 dagen -> celdeling en differentiatie van cellen, angiogenese,
collageensynthese, epitheelvorming en vorming definitieve matrix
4. Remodelleringsfase: 28- 1 jaar -> oriëntatie en organisatie v collageenfibrillen, rijping v
definitieve matrix en toename van wondsterkte
Vertraagde wondheling
Als er een stoornis optreedt i/e fase vd genezende wonde
Factoren die wondheling k beïnvloeden:
- Oorzaak: energie -> bep mate van weefselbeschadiging
- Contaminatie -> bep infectierisico
o Hoe vuiler, hoe slechter het geneest
o Wonde snel reinigen of spoelen met water!
- Tijd -> aantal bacteriën id wonde neemt toe met de tijd => risico op infectie w groter
Biologische (individu-gebonden) factoren
- Lokale negatieve factoren
o Infectie: als het lichaam dit niet de baas kan dan kan deze erge gevolgen hebben
2
, o Ischemie = tekort aan bloeddoorstroom (bv; bij roker) -> te weinig dan kan wonde
niet goed genezen
o Tumor= een wondje dat spontaan is ontstaan -> nakijken
- Systemische negatieve gevolgen: malnutritie, roken, ouderdom, vitamine A -of C deficiëntie,
diabetes, geelzucht, nierfalen, corticosteroïden
1.3 Fractuurheling
Inleiding
Fractuur= verstoring vd normale samenhang (continuïteit) vh botweefsel, als gevolg v/e direct of
indirect inwerkend trauma, dat meestal gepaard gaat met letsel vd weke delen
Weke delen belangrijk vr optimale fractuur heling!
3 klassen ontstaan fractuur:
- Traumatisch: direct, indirect (dr iemand anders) of eigen spierkracht
- Pathologisch: uitzaaiing tumor nr een bot waardoor belasting kleiner w en bot minder stevig
- Stress: als belasting niet is aangepast ad belastbaarheid
Bot kan zonder litteken genezen door remodellering -> voorwaarden:
- Voldoende vascularisatie -> geen goede bloedvoorziening = geen goede genezing
- Mechanische rust (stabiliteit) in fractuurgebied -> 2 fragmenten mogen niet tov elkaar
bewegen
o Contact is geen absolute voorwaarde
Wet van wolf: bot is een levend weefsel dat zich continue omvormt, om zich optimaal aan belasting
aan te passen (iem die vaak de belasting verhoogd zal een sterker bot ontwikkelen)
- Karakteristieken van bot:
o Stijfheid -> bot ondergaat onder belasting slechts een min vervorming
o Sterkte -> bot kan hoge belasting ondergaan zonder te falen
Biologie
2 vormen van fractuurgenezing:
- Direct of primair
Normaal remodelleringsproces waarbij osteoclasten bot opruimen osteoblasten nieuw bot
neerleggen -> osteoclasten (= cutting cones) overbruggen fractuurzone en fractuur verdwijnt
o Alleen bij absolute stabiele fixatie (operatief)
o 2 fragmenten w perfect anatomisch gereduceerd
o Geen gap tss fragmenten
o Absolute stabiliteit: door compressie w de fragmenten zo stevig op elkaar geperst dat
er geen beweging optreedt
o Traag en langdurig proces
o Geen callusvorming + bot behoudt oorspr anatomische vorm
- Indirect of secundair
o Natuurlijke reactie vh lichaam oh breken van bot
o Beperkte gap
o Proces gelijkaardig als wondheling (in fasen die elkaar gedeeltelijk overlappen
3
1.1 Definities en basisbegrippen
Traumatologie= studie van wonden en verwondingen veroorzaakt dr ongevallen of geweld + diagnose
en behandeling hiervan
- Na ongeval belangrijk dat 1 arts (= traumachirurg) coördinerende rol op zich neemt en de
meeste letsels behandeld
- Trauma is een ziekte:
o Bij ongevalsletsel en meerdere letsels mogen deze niet apart bekeken worden
o Belangrijkste doodsoorzaak bij jonge mensen
o Leidt tot veel verlies aan functionele arbeidsmogelijkheden
Basisbegrippen:
Wonde = verstoring vd continuïteit van weefsel, door externe factoren veroorzaakt,
waarbij al of niet weefsel verloren is gegaan
Contusie = letsel vh (onderhuidse) weefsel dr inwerking van stomp geweld, er ontstaat een
bloeduitstorting en ontstekingsreactie die de heling op gang brengt
Distorsie = uitrekken van ligamenten en kapsel v/e gewricht dr een bew > normale
beweeglijkheid, daardoor ontstaan er scheuren
Microscheuren -> uitwendige structuur vd ligamenten blijft bewaart, maar
inwendig scheuren een # vezels
OF volledig scheuren gewrichtsband
Luxatie = ernstige distorsie waarbij het gewricht niet meer i/e normale anatomische
verhouding staat
Spierscheur = onderbreking id continuïteit vd spier
Peesscheur = onderbreking id continuïteit vd pees, of id pees of thv de enthese (plaats waar
pees aan bot vastzit)
Fractuur = onderbreking id continuïteit vh bot
Fractuurluxati = combi van luxatie en fractuur die uitloopt ih gewricht
e
- Weke delen: contusie
- Gewricht: distorsie, luxatie en fractuur-luxatie
- Bot: fractuur
- Spier/pees: spier -of peesscheur
2 soorten trauma’s:
- Laag-energetisch: vaak bij ouderen -> zwakker bot dr osteoporose en daardoor sneller ernstig
letsel oplopen
- Hoog-energetisch: vaker bij jongere mensen oge E weerstand nodig om ernstig letsel op te
lopen
1.2 Wondeheling
Inleiding
Externe factoren zoals: stomp of scherp geweld, chemisch, thermisch, elektrisch, toxisch of
radiatieagens
1
,Primaire of secundaire genezing:
- Primair: scherpe wondranden die perfect trg aan elkaar gehecht w + littekenvorming
- Secundair: wonde w opengelaten (omdat wondranden niet perfect tov elkaar staan) en dr
contractie en reëpithelialisatie geneest het uit zichzelf
Fasen van de wondheling
4 fasen:
1. Hemostasefase: seconden tot minuten na het trauma -> coagulatie en vasoconstrictie zorgen
vr hemostase
2. Inflammatiefase: 0-2 dagen -> ontstekingscellen migreren nr de wonde, vorming voorlopige
matrix
3. Proliferatiefase: 2-28 dagen -> celdeling en differentiatie van cellen, angiogenese,
collageensynthese, epitheelvorming en vorming definitieve matrix
4. Remodelleringsfase: 28- 1 jaar -> oriëntatie en organisatie v collageenfibrillen, rijping v
definitieve matrix en toename van wondsterkte
Vertraagde wondheling
Als er een stoornis optreedt i/e fase vd genezende wonde
Factoren die wondheling k beïnvloeden:
- Oorzaak: energie -> bep mate van weefselbeschadiging
- Contaminatie -> bep infectierisico
o Hoe vuiler, hoe slechter het geneest
o Wonde snel reinigen of spoelen met water!
- Tijd -> aantal bacteriën id wonde neemt toe met de tijd => risico op infectie w groter
Biologische (individu-gebonden) factoren
- Lokale negatieve factoren
o Infectie: als het lichaam dit niet de baas kan dan kan deze erge gevolgen hebben
2
, o Ischemie = tekort aan bloeddoorstroom (bv; bij roker) -> te weinig dan kan wonde
niet goed genezen
o Tumor= een wondje dat spontaan is ontstaan -> nakijken
- Systemische negatieve gevolgen: malnutritie, roken, ouderdom, vitamine A -of C deficiëntie,
diabetes, geelzucht, nierfalen, corticosteroïden
1.3 Fractuurheling
Inleiding
Fractuur= verstoring vd normale samenhang (continuïteit) vh botweefsel, als gevolg v/e direct of
indirect inwerkend trauma, dat meestal gepaard gaat met letsel vd weke delen
Weke delen belangrijk vr optimale fractuur heling!
3 klassen ontstaan fractuur:
- Traumatisch: direct, indirect (dr iemand anders) of eigen spierkracht
- Pathologisch: uitzaaiing tumor nr een bot waardoor belasting kleiner w en bot minder stevig
- Stress: als belasting niet is aangepast ad belastbaarheid
Bot kan zonder litteken genezen door remodellering -> voorwaarden:
- Voldoende vascularisatie -> geen goede bloedvoorziening = geen goede genezing
- Mechanische rust (stabiliteit) in fractuurgebied -> 2 fragmenten mogen niet tov elkaar
bewegen
o Contact is geen absolute voorwaarde
Wet van wolf: bot is een levend weefsel dat zich continue omvormt, om zich optimaal aan belasting
aan te passen (iem die vaak de belasting verhoogd zal een sterker bot ontwikkelen)
- Karakteristieken van bot:
o Stijfheid -> bot ondergaat onder belasting slechts een min vervorming
o Sterkte -> bot kan hoge belasting ondergaan zonder te falen
Biologie
2 vormen van fractuurgenezing:
- Direct of primair
Normaal remodelleringsproces waarbij osteoclasten bot opruimen osteoblasten nieuw bot
neerleggen -> osteoclasten (= cutting cones) overbruggen fractuurzone en fractuur verdwijnt
o Alleen bij absolute stabiele fixatie (operatief)
o 2 fragmenten w perfect anatomisch gereduceerd
o Geen gap tss fragmenten
o Absolute stabiliteit: door compressie w de fragmenten zo stevig op elkaar geperst dat
er geen beweging optreedt
o Traag en langdurig proces
o Geen callusvorming + bot behoudt oorspr anatomische vorm
- Indirect of secundair
o Natuurlijke reactie vh lichaam oh breken van bot
o Beperkte gap
o Proces gelijkaardig als wondheling (in fasen die elkaar gedeeltelijk overlappen
3
